مطلوبیت و کاستی‌های مسابقات بین‌المللی قرآن/ تأکید بر برون‌سپاری مسابقات

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هشتاد و هفتمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی عصر روز گذشته، 23 مهرماه در دبیرخانه این شورا برگزار شد.
بخش اعظمی از این جلسه به بحث‌های خارج از دستور اختصاص یافت، از جمله مواردی که در این بخش مورد بحث قرار گرفت، موضوع روزنامه‌نگاری و خبرنگاری قرآنی و اسلامی بود. در این بخش اجازه حضور خبرنگاران داده نشد تا بحث‌های مربوط به آن پشت درهای بسته صورت گیرد.
در ادامه و در بخش پایانی این جلسه، دو دستور از چهار دستور کار این جلسه، مطرح شد که دستور اول، بحث انتخاب دو عضو حقیقی ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم و دستور دوم نیز بررسی سی و چهارمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران بود که اردیبهشت ماه امسال برگزار شد.
در دستور اول «محمدمهدی بحرالعلوم» و «معتز آقایی» هر کدام به ترتیب با 14 و 12 رأی از 19 رأی به عنوان دو عضو حقیقی ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم انتخاب شدند.
در ادامه دستور دیگر این جلسه، یعنی سی و چهارمین دوره مسابقات بین المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران مطرح شد. در این بخش، ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه گزارش کتاب مسابقات در اختیار معاونت ارزیابی و نظارت شورای توسعه قرار گرفته است، گفت: گزارشی که ارائه می‌شود، گزارش معاونت نظارت و ارزیابی دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی از مسابقات است که چهار مسئله را مطرح کرده است.
وی افزود: اولین مورد ارتقاء سطح عرضه قرائت‌های مجلسی و محصولات و خدمات تبلیغی و ترویجی در طول زمان برگزاری مسابقات است. همانطور که مستحضر هستید، حدود دو سالی هست که تلاش می‌شود تا خواسته اساتید و کارشناسان مبنی بر اینکه افرادی که به مسابقات بین‌المللی جمهوری اسلامی دعوت می‌شوند، حتی‌المقدور افرادی باشند که سطح تلاوت آنها در طراز مسابقات باشد. در اقدامی که در کمیته فنی صورت می‌گیرد، تلاش شده است افرادی که از بضاعت چندانی برخودار نیستند در مسابقات حضور نیابند.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه برخی کشورها هستند که بضاعت زیادی در بحث تلاوت تحقیق ندارند و نمی‌شود از حضور نمایندگان آنها در مسابقات نیز جلوگیری کنیم، گفت: از این جهت تلاش شده است حداقل آن چیزی که در صحن علنی اجرا می‌شود، تلاوت‌هایی باشد که از سطح بالاتری برخوردارند. در گذشته سازمان اوقاف، اهتمام ویژه‌ای به عدد و رقم داشت و دائماً تلاش داشت تا رکورد در هر سال باقی بماند و هر سال تعداد شرکت‌کننده را افزایش دهد، امسال چون مشکل آمار نداشتیم و پنج مسابقه بین‌المللی در کنار هم برگزار می‌شد و خود این یک رکورد اساسی بود، بر روی آمار و ارقام حساسیت نداشتیم و نیاز به این نداشتیم که به هر قیمتی افراد حضور داشته باشند.

حسینی همچنین در مورد واقعی بودن شرکت‌کنندگان خارجی در این دوره از مسابقات نیز اظهار کرد: در سال‌های گذشته اینگونه نبوده است که افراد زیادی از افراد خارجی در حال تحصیل در ایران باشند. حداقل در سه سال اخیر حداکثر یک یا دو نفر شرکت‌کننده خارجی در حال تحصیل در ایران حضور داشتند که این افراد را خود رایزن معرفی کرده‌اند.
وی در ادامه دومین موضوع در توصیف مطلوبیت‌ها را توجه شایسته به اجرای برنامه‌ها و ارائه خدمات عمومی در کنار مسابقات بوده است، گفت: این بحث شامل مواردی همچون برگزاری کلاس‌های تخصصی، برگزاری نمایشگاه محصولات قرآنی، اجرای محافل قرآنی و اجرای تلاوت توسط اساتید کشور بوده است. امسال یک تفاهم‌نامه با وزارت ارشاد امضا کردیم و از آنها خواستیم یک فاز از نمایشگاه بین‌المللی قرآن را در حاشیه مسابقات بین‌الملی داشته باشیم و تا زمان برپایی نمایشگاه بین‌المللی ادامه داشته باشد تا استفاده‌های بهینه‌ای از این امر صورت گیرد.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه بیان کرد: سومین موضوع در این گزارش ارتقاء جذابیت دیداری و صحنه‌آرایی محل مسابقات، اطلاع‌رسانی و ... بوده است. امسال دو اتفاق در این زمینه رخ داد که منشاء خیر شد. اتفاق اول بحث کمپین و پویش «یک کتاب یک امت» بود که نزدیک به 700 سازه تبلیغاتی با همکاری سازمان زیباسازی شهرداری تهران و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران زده شد که به صورت تبلیغ مستقیم هم نبود و آموزه‌های قرآنی و سبک زندگی قرآنی در ماه رمضان مورد استفاده قرار گرفت و منشأ این شد چند کمپین دیگر در مناسبت‌های دیگر هم اجرا شود. این یکی از اتفاقات خوب بود هر چند هنوز هم فاصله زیادی داریم و بحث تبلیغ و ترویجی مسابقات به تبلیغ بیشتری نیاز دارد.
حسینی بیان کرد: همچنین با همکاری شبکه قرآن و معارف سیما برای دومین بار مسابقات به دلیل اینکه از یک کارگردانی هنری برخوردار بود و مانند گذشته به صورتی سنتی برگزار نمی‌شد، با همکاری سازمان فرهنگی اوج کارهای زیبایی را هم در بحث دکور و نمایشگاه و کلیپ‌ها و میان‌برنامه‌ها تدارک دیدیم تا فضای هنری جدیدتری حاکم شود. هرچند ایراداتی به این موضوع وارد بود و ما نیز برخی از آنها را قبول داریم، تلاش داریم این ایرادات را برای سال‌های آینده مرتفع کنیم.
وی اذعان کرد: موضوع چهارم، رشد آرام و ضرایب توسعه کمی مسابقات بوده است که برگزاری پنج رقابت در این دوره بیانگر این موضوع است. در این مورد مباحث بسیار زیادی داشته‌ایم، برخی کارشناسان بر این باور بودند که ادغام مسابقات کمک چندانی به کاهش هزینه‌ها نداشته است اما دستگاه‌های برگزارکننده خلاف این را معتقد بودند، یعنی آموزش و پرورش معتقد بود اگر این هم‌افزایی صورت نمی‌گرفت، برپایی این مسابقات مشکل بود، سایر دستگاه‌ها نیز همین اعتقاد را داشتند.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بحث کاستی‌ها اشاره کرد و گفت: در این بحث، فقدان استانداردها، شاخص‌ها و چشم‌انداز نحوه اجرای ثمربخش مسابقات و نبود تعریف مشخص از اهداف برگزاری مسابقات با خصایص استاندارد‌های تعیین و قابل اندازه‌گیری بیان شده است.
حسینی با اشاره به اینکه برخی از ایرادات مورد قبول است، گفت: مسابقات در گذشته تقریباً به صورت سنتی برگزار می‌شد، دو اقدام در ارتباط با این موضوع انجام شد. در جلسه گذشته نظام جامع مسابقات و ویرایش اول آن ارائه شد، نسخه نهایی برای تصویب در ستاد عالی و بعد هم ارسال به کمیسیون تبلیغ و ترویج در جلسه آینده ستاد عالی ارائه خواهد شد. ما بعد از یک سال نشستن پای سند نظام جامع مسابقات، با زحماتی که دوستان در ستاد عالی و تیم تدوین متحمل شدند این کار به پایان رسید و بخش عمده‌‌ای از این شاخص‌ها تعریف شده است.
وی بحث عدم سازوکارهای پشتیبانی و استقرار نهاد دانشی مورد نیاز برای برگزاری و جریان‌سازی را یکی دیگر از کاستی‌های مطرح شده عنوان کرد و افزود: این ایراد نیز وارد است، امسال قراردادی را برای بحث تدوین فرآیندهای مطلوب مسابقات بین‌المللی امضا کردیم. این پروژه به پایان رسید و در حال حاضر نرم‌افزار کنترل پروژه سی و پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن برای سال آینده تدوین شده است. همچنین عدم استفاده از ظرفیت مردمی نیز وارد شده است که این نیز وارد است، به هر حال سازمانی که از سال 60 مسابقات را اجرا کرده است و خیلی پیوستگی به این مسابقات دارد، همانگونه که گفته شده است شرطی که برای سازمان گذاشته‌ایم تا مسابقات در سال آینده برگزار کنیم، همین بوده که از این وضعیت کاملاً دولتی خارج شویم. سال گذشته بخش‌هایی برون‌سپاری شد، اما معتقد هستیم که بخش بیشتری از فضای برگزاری مسابقات باید برون‌سپاری شود.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه بیان کرد: گریز از ماموریت تبلیغی و ترویجی مسابقات و پردازش ضعیف ماموریت‌های غیر مرتبط مانند پژوهش‌های قرآنی نیز در این گزارش مطرح شده است.

در ادامه این جلسه رحیم خاکی، از اعضای مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در مورد موارد مطرح شده در مورد مسابقات بین‌المللی قرآن کریم، گفت: موردی که وجود دارد این است که اگر امکان دارد در این متونی که به این صورت تنظیم می‌شود و در این شورا که یکی از شوراهای رسمی و بسیار معتبر کشور مورد بحث قرار می‌گیرد، در صورت امکان حداقل افرادی که متن را تنظیم می‌کنند، معرفی شوند تا بدانیم که این متون توسط کارشناسان سازمان اوقاف تنظیم شده است یا جمعی از دیگر اساتید و برجستگان این موضوعات را مطرح کرده‌اند.
وی افزود: موضوع دوم این است که در بحث مطلوبیت‌ها در موضوع کلاس‌های آموزشی و محافل و ...، واقعاً مشخص نیست این موارد چه مطلوبیتی ایجاد می‌کند، آیا در مسابقات جهانی کشتی و یا رشته‌های دیگر ورزشی و ... حتماً باید کلاس هم برگزار شود، آیا نفس کلاس برای نماینده یک کشور که سرآمد آن رشته معرفی شده است، چه مفهومی دارد؟ آیا استانداردهای بین‌المللی برای تدریس را داریم که بخواهیم آنجا بیان کنیم؟ چه بسا این شلوغ کردن‌ها و این افزایش و تعدد برنامه‌های مختلف به کیفیت اصل برگزاری صدمه بزند. شاید اگر تیم‌های اجرایی را برای کیفی‌سازی خود مسابقات بسیج کنیم، بهتر نتیجه‌گیری کنیم. بنابر این این موارد جزء مطلوبیت‌ها نیست.
رضا سلامت‌پناه، معاون مطالعات راهبردی دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پاسخ به این سخنان گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان وزارت جشنواره‌ها شناخته می‌شود، اما هیچ کدام از جشنواره‌های آن از جمله جشنواره فیلم فجر، آیین‌نامه برگزاری ندارد و همه چیز قائم به شخص است. یعنی دبیر دوره آینده همه چیز را از ابتدا کلید می‌زند و این یک سنتی است که در کشور رایج شده است.

براساس گزارش ایکنا در ادامه این جلسه عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی کشورمان طی صحبت‌های کوتاهی، گفت: برگزاری مسابقات بین المللی قرآن، بسیار جانکاه است و کار بسیار سختی در حال اجرا است و جا دارد در کنار این انتقادات، خدا قوتی هم به برگزارکنندگان گفته شود.
وی افزود: موارد مطرح شده را می‌توان تا حدودی معتدل‌تر هم نگارش کرد ضمن اینکه باید در رفع ضعف‌ها نیز جلساتی برگزار شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، رئیس مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگی قرآنی نیز در جمع‌بندی این بحث، گفت: در گذشته نیز راهبری مسابقات برعهده فردی بوده است که نسبت به کار خود مطلع بوده و استاندارهایی برای برگزاری مسابقات وجود داشته است، اما شاید آن استانداردها منتقل نشده است وگرنه قاعدتاً استانداردها وجود داشته و در مورد آنها بحث شده است. منتها اینکه این موارد سخت‌گیرانه نگارش یافته است، برای این است که یک بار برای همیشه در شورای توسعه فرهنگ قرآنی که عالی‌ترین شورای قرآنی است این موارد ثبت و ضبط شود و در ادامه هر چند سال یکبار مورد بازبینی قرار گیرد.
محمد انجم‌شعاع، معاون نظارت و ارزیابی دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در بخش پایانی این جلسه با اشاره به اینکه تاکنون سه نامه به کمیسیون تبلیغ و ترویج برای دریافت گزارش آن کمیسیون از مسابقات سراسری قرآن کریم ارسال شده است، گفت: در این جلسه گفته شده است که نظام جامع تدوین شده و قرار شده است از طریق کمیسیون مربوطه به شورا ارائه شود.
وی افزود: ما 34 دوره مسابقات را برگزار کرده و حدود 2000 شرکت‌کننده خارجی وارد کشور شده‌اند. بنابر این دستگاه‌های بین‌المللی همچون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید برای تعامل با این افراد فکری شود، این افراد بعد از مسابقات رها می‌شوند و گاهی دیده می‌شود کشور عربستان وارد مذاکره با این افراد می‌شود.
انجم‌شعاع در ادامه به بحث گسترده بودن ساختار ستاد برگزاری مسابقات اشاره کرد و گفت: ستاد برگزاری مسابقات دارای ساختاری پرهزینه و اصطلاحاً چاق است، بنابر این باید برای طراحی یک ساختار چابک و مردم‌نهاد فکر اساسی صورت بگیرد.
براساس گزارش ایکنا مقرر شد تا جلسه آینده مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به میزبانی سازمان صدا و سیما برگزار شود.
گزارش کامل تصویری را اینجا ببینید.