حقیقت آفرینش فراتر از آن است که دست عقل به آن برسد

به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، 18 اردیبهشت‌ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه حشر گفت: تسبیح موجودات چیزی جز وجود خارجی آنان نیست و چون وجودشان عین نقص است، از وجودی بی‌عیب و نقص و بی‌نیاز حکایت دارد.

وی با اشاره به طرح این سؤال از سوی مستشرقان که اگر موجودات عالم به تسبیح خدا مشغول هستند، باید همراه با قصد باشد، ولی موجودات از روی قصد این کار را نمی‌کنند، تصریح کرد: بنابراین این افراد مدعی هستند که تسبیح در اینجا به معنای مجازی است و نه حقیقی؛ علامه طباطبایی بخشی از اشکال را پذیرفته و در عین حال فرموده است که علم در همه موجودات جریان دارد؛ ملاصدرا نیز مسابق بودن موجودات و علم را مورد تأکید قرار داده است.

هادوی تهرانی با بیان اینکه علامه در تفسیر قرآن تلاش کرده است که فقط از قرآن و نه کلام و فلسفه و ... استفاده کند در حالی که ملاصدرا مباحث کلامی و روایی، قرآنی و تاریخی و ... را با همدیگر در حد امکان آورده است، بیان کرد: علامه به همین دلیل در ذیل آیه اول حشر آورده است که آیات قرآن بر جریان داشتن علم در موجودات تأکید دارد.

این استاد تفسیر با بیان اینکه روحیه علامه تفکیک دانش‌ها از همدیگر است، ادامه داد: علامه معتقد است که هر موجودی به اندازه حظ و بهره‌اش از وجود حظ و بهره‌ای از علم دارد؛ البته این سخنی نیست که هر کسی به آسانی بتواند آن را از قرآن به دست آورد، ولی علامه با پیشینه فلسفه صدرایی توانسته چنین اشاره‌ای داشته باشد.

وی افزود: علامه معتقد است که همه اشیاء در عین نقصی که دارند و خودشان هم می‌دانند، با علم به نقص خود حکایت از خدایی منزه و بی نیاز و پاک از هر نقصی دارند.

هادوی گفت: علامه یک قدم جلوتر رفته و گفته که نه تنها همه موجودات علم و تسبیح دارند، بلکه همه نطق هم دارند، یعنی اگر پرده کنار رود، همه موجودات می‌توانند سخن بگویند، همان طور که جنود سلیمان شامل پرندگان هم بود و حتی سلیمان با مورچه سخن گفت که در سوره نمل اشاره شده است.

وی افزود: مباحث فلسفی با همه توانایی جز نردبان شکسته برای رسیدن به حقیقت نیست و حقیقت فراتر از آن است که دست عقل و تحلیل ما بتواند به آن برسد و همه توضیحات فلسفی می‌تواند بارقه‌ای کم‌سو و لرزان به انسان بدهد.

انتهای پیام