مدارا با دشمن؛ بهترین صدقه

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، در باب اهمیت رفق و مدارا با مردمان همین بس که پیامبر اعظم(ص) فرمودند: «سه خصلت است که هر کس نداشته باشد هیچ یک از اعمالش کامل نیست، تقوایی که وی را از نافرمانی خدا باز دارد، اخلاقی که با آن با مردم مدارا کند، حلمی که جهالت شخصی نادان را با آن ردّ نماید.» البته سخنان حضرت تنها در این کلام ختم نشده و مکرر در این موضوع تأکید فراوان داشته‌اند، ضمن اینکه سایر ائمه هدی(ع) در این تقویت این خصلت نیکو نیز احادیثی بیان کرده‌اند که به آن اشاره خواهد شد.

فرمان خدا در مدارا کردن با خلق
قال رسوالله(ص): «أمَرَني رَبّي بِمُداراةِ النّاسِ كَما أمَرَني بِأداءِ الفَرائضِ».
پيامبر اعظم(ص): پروردگارم، همان‌گونه كه مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا كردن با مردم نيز فرمان داده است.
قال رسول‌الله(ص): «مُداراةُ النّاسِ نِصفُ الإيمانِ، و الرِّفقُ بِهِم نِصفُ العَيشِ».
پيامبر اعظم (ص): مدارا كردن با مردم نصف ايمان است و نرمى و مهربانى كردن با آنان نصف زندگى است.
قال رسول الله(ص): «ثَلاثٌ مَن لَم يَكُن فِيه لِمَ يَتِمَّ لَهُ عَمَلٌ: وَرَعٌ يَحجُزُهُ عَن مَعاصِي اللّه ِ، و خُلُقٌ يُدارِي بِهِ النّاسَ، و حِلْمٌ يَرُدُّ بِهِ جَهلَ الجاهِل».
پيامبر اعظم (ص): سه چيز است كه هركس نداشته باشد، هيچ عملى از او تمام و كامل نيست: پاكدامنى و ورعى كه او را از نافرمانى خدا بازدارد و خويى كه به سبب آن با مردم مدارا كند و بردبارى و حلمى كه به وسيله آن رفتار جاهلانه نادان را دفع كند.
قال رسول‌ الله(ص): «إنَّ الأنبِياءَ إنّما فَضَّلَهُمُ اللّه ُ عَلى خَلْقِهِ بِشِدَّةِ مُداراتِهِم لِأعداءِ دِينِ اللّه ِ و حُسنِ تَقِيَّتِهِم لِأجلِ إخوانِهِم في اللّه».
پيامبر اعظم (ص): خداوند از اين رو پيامبران را بر ديگر مردمان برترى داد كه با دشمنان دين خدا بسيار با مدارا رفتار مى‌كردند و براى حفظ برادران هم‌كيش خود، نيكو تقيه مى‌كردند.

مدارا در کلام امیر المومنین(ع)
قال الامام علی(ع): «المُداراةُ أحمَدُ الخِلال».
امام على(ع): مدارا كردن، پسنديده‌ترين خصلت است.
قال الامام علی(ع):
«ثَمَرَةُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ».
امام على (ع): ميوه خرد، مدارا كردن با مردم است.
قال الامام علی(ع):
«لَيسَ الحَكيمُ مَن لَم يُدارِ مَن لا يَجِدُ بُدّاً مِن مُداراتِهِ»
امام على(ع): فرزانه نيست آن كه مدارا نكند با كسى كه چاره‌اى جز مدارا كردن با او نيست.
قال الامام علی(ع):
«عُنوانُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ».
امام‌على (ع): امام على(ع): مدارا كردن با مردم، سر لوحه خِرد است.
قال الامام علی(ع):
«مُداراةُ الرِّجالِ مِن أفضَلِ الأعمال».
امام على (ع): امام على(ع): مدارا كردن با مردمان، از بهترين كارهاست.
قال الامام علی(ع):
«رَأسُ الحِكمَةِ مُداراةُ النّاسِ»
امام على (ع): مدارا كردن با مردم، سرآمد حكمت است.

تعریف عقل از منظر کریم اهل بیت(ع)
قال الامام الحسن(ع) عِندَ ما سُئلَ عن العَقلِ «التَّجَرُّعُ لِلغُصَّةِ، و مُداهَنَةُ الأعداءِ امام حسن (ع)» در پاسخ به اين سؤال كه: عقل چيست؟ فرمود: جام اندوه را جرعه جرعه نوشيدن و سازش و نرمى با دشمنان.

راز خداوند در تورات
قال الامام الباقر(ع):
«فِي التَّوراةِ مَكْتوبٌ فيما ناجَى اللّه ُ عزّ و جلّ بِه موسَى بنَ عِمرانَ عليه السلام: يا موسى، اُكتُمْ مَكتومَ سِرّي في سَريرَتِكَ، و أظهِرْ في عَلانِيَتِكَ المُداراةَ عَنّي لِعَدُوّي و عَدُوِّكَ مِن خَلْقي، و لا تَستَسِبَّ لي عِندَهُم بِإظهارِ مَكتومِ سِرّي فَتُشرِكَ عَدُوَّكَ و عَدُوّي في سَبّي.»
امام باقر(ع): از جمله نجواهاى خداوند عزّ و جلّ با موسى بن عمران كه در تورات نوشته شده است [اين است كه]: اى موسى! رازِ پنهانِ مرا در دل خويش نهان دار و در آشكار با دشمن من و دشمن خودت مدارا كن و با فاش كردن رازِ نهان من، باعث ناسزاگويى آنان به من مشو، كه در آن صورت در ناسزاگويى به من، با دشمن من و دشمن خودت شريك گشته‌اى.

کمترین ثمره مدارا با دشمن
قال الامام الصادق(ع):
«جاءَ جَبرَئيلُ عليه السلام إلى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فَقالَ : يا مُحمَّدُ ، رَبُّكَ يُقْرِئُكَ السَّلامَ وَ يَقولُ لكَ : دارِ خَلْقِي».
امام صادق(ع): جبرئيل نزد پيامبر (ص) آمد و گفت: اى محمّد! پروردگارت تو را سلام مى‌رساند و مى‌فرمايد: با بندگانم مدارا كن.
قال الامام الصادق(ع):
«إنَّ مُداراةَ أعداءِ اللّه ِ مِن أفضَلِ صَدَقَةِ المَرءِ عَلى نَفسِهِ و إخوانِهِ»
امام صادق (ع): مدارا كردن با دشمنان خدا از بهترينِ صدقه‌هايى است كه انسان براى خود و برادرانش مى‌دهد.
قال الامام الصادق(ع) فی قوله تعالی:
«وَ قولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا» «أي للنّاسِ كُلِّهِم مُؤمِنِهِم و مُخالِفِهِم، أمَّا المُؤمِنونَ فَيَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ و أمَّا المُخالِفونَ فَيُكَلِّمُهُم بالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم إلى الإيمانِ، فإنَّهُ بِأيسَرَ مِن ذلِكَ يَكُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ و عَن إخوانِهِ المُؤمِنِينَ».
امام صادق(ع) درباره آيه: «و با مردم نيك سخن گوييد» فرمود: مقصود، همه مردمان اعم از مؤمن و مخالفان است. اما با مؤمنان، بايد گشاده‌رو بود و اما با مخالفان بايد به نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى‌دارد.

قال الامام الرضا(ع) عِندَ ما سُئلَ عَنِ العَقلِ «التَّجَرُّعُ لِلغُصَّةِ، و مُداهَنَةُ الأعداءِ و مُداراةُ الأصدِقاءِ».
امام ‌رضا(ع) در پاسخ به اين سؤال كه عقل چيست فرمود: جام اندوه را جرعه جرعه نوشيدن، با دشمنان مسامحه كردن و با دوستان مدارا نمودن.

منابع:
اصول کافی جلد2
تصنیف غررالحکم و دررالکلم
عیون الحکم و المواعظ
وسائل الشیعه

انتهای پیام