پیمان‌شکنی در قرآن همردیف کفر است / پیامد نقض عهدهای الهی و انسانی
عضو هیئت علمی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم به نتایج نقض عهدهای الهی و انسانی پرداخت و تصریح کرد: در نگاه قرآن پیمان‌شکنی هم‌شأن کفر و مورد مذمت زیادی قرار گرفته است؛ حاکمی که پیمان بسته عدالت را اجرا کند و نمیکند در ردیف کفر قرار گرفته است و کسی که مؤمن به دین است، پیمان نمی‌شکند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن پویا، عضو هیئت علمی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، شامگاه 10 اردیبهشت‌ماه، در نشست «میثاق‌های پیامبرانه در قرآن»، گفت: در قرآن عنوان میثاق و مشتقاتش بیش از ۲۰ بار ذکر شده است و برخی از آن‌ها در مورد قوم بنی‌اسرائیل است، ولی وقتی به تفاسیر مراجعه کنیم اکثر مفسران این میثاق‌ها را شامل همه اقوام و ملل می‌دانند. میثاق پیمانی جهانی و مسئولیت جمعی در همه ملل است و مختص قرآن نیست و در دنیای امروز هم وجود دارد؛ میثاق مرتبه بالاتری از معاهده است که نمونه آن را می‌توان در قسم یادکردن رؤسای جمهور و نمایندگان مجالس و قضات برشمرد.
پویا با بیان اینکه میثاق می‌تواند در سطح ملی و بین‌المللی ایجاد شود، اظهار کرد: ممکن است این پرسش مطرح شود که امروز هم میثاق وجود دارد، ولی برخی به آن عمل نمی‌کنند. در پاسخ باید گفت که با وجود این، وقتی دولتی میثاقی جهانی را زیرپا می‌گذارد با اعتراض دیگران روبرو می‌شود؛ یعنی باز به همین میثاق‌ها استناد می‌شود. قرآن کریم هم بر این جنبه تأکید دارد و به کسانی که میثاق را نادیده می‌گیرند، یادآوری و اعتراض می‌کند.
پیمان‌شکنی همردیف کفر
وی افزود: در جهانی که مانند دهکده هست، بسیاری از مردم دنیا که دارای اهداف مشترک هستند، وارد میثاق‌های بین‌المللی می‌شوند. آیات قرآن هم بار‌ها به پیامبر(ص) یادآوری کرده که میثاق‌های بنی‌اسرائیل را به یاد بیاور و فرموده که چرا بنی اسرائیل به پیمان با پیامبرانشان پایبند نیستند؛ ضمن اینکه پیمان‌هایی که قرآن مطرح کرده است کاملاً انسانی، الهی و اخلاقی است و به همه جنبه‌های وجودی او توجه دارد؛ ارتباط انسان با انسان، با خدا، طبیعت و موجودات؛ اگر فرموده نماز اقامه کنید بلافاصله فرموده که زکات بدهید.
پویا تصریح کرد: یکی از تذکرات قرآن، یادآوری میثاق و پیمان‌هاست تا مؤمنان آن را فراموش نکنند، زیرا پیمان‌های انسانی و اخلاقی باعث قوام جامعه است و اگر بخواهیم جامعه به سمت سعادت برود، باید این پیمان‌ها استوار بماند و زیر پا قرار نگیرد. همچنین در نگاه قرآن پیمان‌شکنی هم‌شأن کفر و مورد مذمت زیادی قرار گرفته است؛ حاکمی که پیمان بسته عدالت را اجرا کند و نمیکند در ردیف کفر قرار گرفته است و کسی که مؤمن به دین است پیمان نمی‌شکند.
وی با اشاره به نتایج و پیامد‌های پیمان‌شکنی، بیان کرد: اصل میثاق در آیه ۲۷ بقره مورد تایید است؛ «الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ»؛ فرموده کسانی که عهدی را بعد از اینکه میثاق شده شکستند اهل خسران هستند. خسران در اینجا اجتماعی است و باعث از بین رفتن یک جامعه و حتی همه جوامع بشری می‌شود.
استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: همچنین در آیه ۱۲ مائده «وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا وَ قَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ» فرموده است؛ ما از آنان میثاق گرفتیم که ۱۲ نقیب و رهبر برای قوم بنی‌اسرائیل قرار دادیم.
وی افزود: میثاق این بود که نماز بخوانید؛ زیرا جامعه‌ای که ارتباط با خدا نداشته باشد شایسته سعادتمندی نیست؛ بلافاصله فرموده: «وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ»؛ یعنی بحث ارتباط با مردم زیرا مردم و حاکمانی که توجه به اقشار محروم ندارند میثاق را شکسته‌اند؛ در ادامه بر پایبندی به ایمان به پیامبران و قرض‌الحسنه تأکید کرده و فرموده به خدا قرض نیکو بدهید. حال اگر جامعه به این میثاق‌ها پایبند باشد نتیجه آن چیست؟ نتیجه آن «لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ» است.
پویا با بیان اینکه جامعه‌ای دچار بدبختی می‌شود که به پیمان‌های الهی و انسانی پایبند نیست، تصریح کرد: در آیه 13 مائده فرمود: «فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَى خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»؛ یعنی کسانی که میثاق بشکنند لعنت خدا بر آنهاست و قلب‌هایشان سخت می‌شود و دردمندی دیگران را حس نمی‌کنند و به تعبیر پست «به من چه ربطی دارد» مبتلا می‌شوند. «يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ»؛ یعنی دائماً کلمات الهی را جابجا می‌کنند. جامعه‌ای که پایبند نیست دچار «وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ» می‌شود و در این صورت اگر صد‌ها سخنرانی عظیم و مفید بیان شود، مؤثر نمی‌افتد، زیرا صدر تا ذیل این جامعه پیمان‌ها را شکسته‌اند.
میثاق احسان به والدین
پویا با اشاره به آیه 83 بقره «وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ»تصریح کرد: یکی از میثاق‌های دیگر این است که انسان‌ها نباید بنده و برده دیگران باشند بلکه فقط باید بنده خدا باشند و به والدین خود احسان کنند؛ در چند آیه از جمله این آیه توجه دقیق و صریح بر نیکی به والدین شده است؛ نجات جامعه انسانی جوان این است که به والدین خود توجه کند؛ در ادامه بر توجه به خویشاوندان و اقوام و یتیمان و مساکین و مستمندان تاکید شده است و هر کدام نباشد جامعه سالم نخواهد بود.
وی بیان کرد: در ادامه آیه بیان شده «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً»؛ ما به همه نمی‌توانیم کمک مالی داشته باشیم، ولی می‌توانیم با نیکی و زیبایی با آن‌ها حرف بزنیم؛ چرا جامعه باید اینقدر به سمت خشونت و تندی و پرخاشگری پیش برود؛ چرا بر اساس اصول انسانی رفتار نمی‌کنیم و زبان خوش با هم نداریم. در ادامه آیه هم بر اقامه نماز و پرداخت زکات تاکید شده و فرموده است که برخی این میثاق‌ها را قبول کرده‌اید، ولی عده‌ای هم رویگردان هستید.
عضو هیئت علمی پژوهشکده امام خمینی(ره) در آیه هفتم و هشتم سوره مائده «وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثَاقَهُ الَّذِي وَ اثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَ لَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ». فرموده است: نعمات خدا را بر خودتان یادآوری کنید و میثاق‌های خود را نشکنید و از خدا بترسید؛ از خدا بترسید و بدانید خدا به درون شما آگاه است.
عدالت لازمه تقواست
وی افزود: در آیه هشتم هم تأکید دارد که قوام جامعه به این است که انسان‌ها به معنای حقیقی کلمه به یاد خدا باشند؛ اگر شهادت می‌دهند به عدل بدهند؛ حتی فرموده در جایی که با دشمن روبرو هستید و یا اختلافی با کسی دارید به قسط و عدالت شهادت دهید؛ یکی از بلا‌های جوامع امروز همین شهادت‌های ناحق است. قرآن در مورد روزه فرموده است که روزه بگیرید شاید تقوا پیشه کنید، ولی در مورد عدل فرمود: «اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى»؛ یعنی قطعاً عدالت شما را به تقوا می‌رساند.
پویا با اشاره به عواقب پیمان‌شکنی با بیان اینکه یکی از نتایج عدم عمل به میثاق الهی، فسق است، اظهار کرد: خطبه مشهور و دردمندانه حضرت امام حسین(ع) در منا هم مؤیدی بر این مباحث است؛ ایشان فرمودند که ای گروهی که به علم مشهور و به خیر مذکور و به نصیحت معروف‌اید هیبت شما به نام خدا گره خورده است و چون شما را عالم دینی می‌دانند مورد احترام هستید؛ آیا این‌ها همه به خاطر این نیست که امید دارند شما حرف حق زده و قیام به حق کنید، چرا خاموش هستید. دردمندانه از عالمان دینی شکوه می‌کنند که شما عهد و پیمان‌های خدا را می‌بینید که نقض شده ولی سکوت کرده‌اید در حالی که اگر عهد و پیمان پدرانتان نقض شده بود فریاد می‌زدید.
انتهای پیام
