سیاحت و زیارت در قاب ایکنا/
همراه با پهلوان رستم در موزه آئین‌های پهلوانی مشهد
گروه هنر: اگر می‌خواهید راه و رسم جوانمردی را یادبگیری، چیزی که این روزها در گوشه و کنار شهرمان گمشده؛ سری به زورخانه پهلوانی، جایی که مرام و منش خاصی را یاد می‌گیری بزنید؛ موزه آئین‌های پهلوانی یکی از جاهایی است که می‌توانی در روزهای بهاری به همراه خانواده به آنجا بروید و از فضای گم آنجا همراه با نوای خوش پهلوان رستم استفاده کنید.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، بر پایه تاریخ، زورخانه در حدود هفتصد سال پیش (قرن ۷ خورشیدی) به وسیله محمود معروف به پوریای ولی که ظاهراً از مردم خوارزم بوده و گویا در قرن هشتم هجری قمری زندگی می‌کرده، بازسازمان‌دهی شده است.
با این حال بر پایه رفتار و منش تاریخی و اسطوره‌‌های ایران، زورخانه می‌‌تواند دست کم در ایران تاریخ بسیار کهن‌‌تری داشته باشد؛ چرا که مردم ایران از ابتدای تاریخ خود به پهلوانی و کشتی‌‌گیری و آمادگی جسمانی نیاز مبرم داشته‌‌اند تا به دستور زرتشت پیغمبر باستانی‌شان خود را برای یاری اهورا مزدا در چالش با اهریمن نیرومند سازند.
ورزش باستانی در بین ورزشکاران به احترام و ادب معروف است و با اصول زیادی همراه است، به طور مثال تمامی حرکات در این ورزش با اجازه از سادات و پیشکسوتان زورخانه که به رخصت گرفتن معروف است انجام می‌شود. شعار ورزش باستانی پرورش روح و جسم است به طوری که شیعیان معتقدند که زورخانه مسجد دوم شیعیان است؛ ولی در نسل جدید ورزشکاران این آداب و رسوم کم‌کم از بین رفته است و کمتر مذهب در این ورزش دیده می‌شود.
موزه آئین‌های پهلوانی مشهد
بسیاری از زائران و توریست‌هایی که به مشهد می‌آیند و تصمیم می‌گیرند سری به آرامگاه حکیم و شاعر بزرگ توس بزنند، از مقابل موزه شخصی پهلوان رستم یعنی موزه آئین‌های پهلوانی مشهد می‌گذرند.موزه‌ای که شاید وقتی، برای اولین بار ساختمان آن را از بیرون تماشا کنید، رغبتی برای ورود به آن در شما به وجود نیاید، اما قطعاً پس از بازدید اولیه مشتاق خواهید بود یک بار دیگر از آن دیدن کنید و از تک تک اشیاء موجود در آن عکس بگیرید.
رستم قاسمی ملقب به پهلوان رستم 45 سال از عمر خود را در حال جمع آوری اشیاء و ابزارهای ورزش سنتی ایران زمین یعنی کشتی پهلوانی گذرانده؛ انواع میل‌ها و کباده‌ها، لباس‌های خاص ورزش پهلوانی، تخته شنا، سنگ، زنگ، کمربند، انواع طبل مرشد، گرز و... در موزه شخصی او وجود دارد.
پهلوان رستم؛ رستم امروز در حوالی آرامگاه فردوسی مشهد
جالب است بدانید که وقتی پهلوان رستم با موتور خود سراسر شهرستان‌های خراسان بزرگ از جمله سبزوار، تربت حیدریه، نیشابور، کلات و سرخس و استان‌های دیگری چون سمنان، تهران و خوزستان را برای گردآوری مجموعه منحصربفرد خود می‌گشت، علاوه بر ابزارها و وسائل ورزش پهلوانی بسیاری وسایل خاص دیگر از جمله ابزارآلات آرایشگری، آلات موسیقی، سراجی و کفاشی، اسب سواری، وسائل تزیینی، وسائل حمام، انواع گلیم، ظروف سفالی، پوست حیوانات، گاوآهن، ترازو، کالسکه، گهواره، چرخ‌های ریسندگی، انواع چراغ روشنایی، سماورهای نفتی و ذغالی، کمان، سپر و... را نیز جمع آوری کرده است.
رستم قاسمی، مرشد بین‌المللی کشورمان در گفت‌و گو با ایکنا، در خصوص ارزشمندترین و قدیمی‌ترین اشیاء موجود در موزه گفت: همه وسائل این جا برای من خاص و ارزشمند و یادآور خاطراتی هستند، حتی آن چه که به نظر شما ممکن است بی‌ارزش به نظر برسند، برای من، عزیز و ارزشمند هستند، دارم با این وسائل زندگی می‌کنم.
پهلوان نگفت اما شاید می‌توان حدس زد که برخی میل‌های موجود در کنار گود زورخانه که به مانند میل‌های امروزی خوش‌تراش و صیقلی نبودند، جزو قدیمی‌ترین وسایل موزه هستند.
صفر تا صد طراحی و اجرای ساختمان موزه را خود او بر عهده داشته است، طراحی، معماری، نجاری، آهنگری، تزئین و... و در حال حاضر نیز این مرشد بین‌المللی به تنهایی مرشد، نگهبان و مسئول نظافت مجموعه است و شخصاً آن را مدیریت می‌کند.
موزه آئین‌های پهلوانی از سه بخش تشکیل می‌شود؛ زورخانه، لنگری و مطبخ‌خانه. بیشتر دیدنی‌های موزه در قسمت زورخانه قرار دارند اما تماشای مطبخ خانه و لنگری هم خالی از لطف نیست.
پهلوان رستم که تمام عمر خود را با ورزش پهلوانی و زورخانه سپری کرده در پاسخ به سؤال ما در مورد فلسفه وجودی فضایی به نام لنگری در مجاورت گود زورخانه گفت: پهلوان‌ها در قدیم یک جایگاه یا به قولی پاتوق خاصی داشتند به نام اتاق لنگری که پس از فراغت از ورزش می‌رفتند داخل لنگری و دمنوش‌های طبیعی مثل اسطوخودوس و ختمی می‌نوشیدند و آنجا با هم اختلاط می‌کردند.
بخش عمده‌ای از دیوار زورخانه را قاب عکس‌هایی از پهلوانان قدیمی و چهره‌های نام‌آشنای استان و کشور پوشانده است که احتمالاً برای بازدیدکننده تخصصی بسیار جذاب خواهد بود، البته اگر پهلوان رستم بخواهد روزی موزه خود را گسترش دهد، قطعاً باید این قاب عکس‌ها را در بخش جداگانه‌ای در معرض دید بگذارد چراکه برای بازدیدکننده عمومی جذابیت خاصی ندارد.
شاید کل مساحت بنایی که پهلوان تمام آن را با مصالح و در و پنجره‌ی دست دوم بنا کرده است به 500 متر هم نرسد اما اگر بخواهیم ابزار و وسایل موجود در این بنا را در ساختمانی به شکل ساختمان موزه‌های امروزی بچینیم، 10 برابر این فضا را نیاز خواهیم داشت.
پهلوان رستم در گپ‌و گفت چند دقیقه‌ای با ما سفره دل را نیز باز کرد و از کوتاهی مسئولان فرهنگی در پاسداشت این ورزش کهن ایرانیان که پس از اسلام در زنده کردن جنبش ملی ایران و ستیز با بیگانگان و نیز رستاخیز زبان پارسی و فرهنگ و آیین افتادگی و برادری که از عهد باستان در ایران رواج داشته و اثرگذار بوده است، گلایه کرد.
امید که این گزارش کوتاه قدمی در معرفی این موزه دیدنی به مشتاقان ورزش‌های باستانی و علاقمندان به اشیای قدیمی برداشته باشد.
یادآور می‌شود، موزه آئین‌های پهلوانی؛ در جاده شاهنامه، نرسیده به آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، قرار دارد و علاقه‌مندان می‌توانند ایام نوروز را برای بازدید و دورهم بودن و یادگرفتن راه و رسم جوانمردی به این مکان بروند.
مطالب مرتبط
