وضعیت کودکان در روزهای قرنطینه و چگونگی تاب‌آوری آنان

آزاده عطاری، روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی مشهد در گفت‌و‌گو با ایکنا از خراسان رضوی، در خصوص وضعیت کودکان در روزهای قرنطینه و چگونگی تاب‌آوری آنان اظهار کرد: تحقیقات زیادی نشان داده مهم‌ترین عاملی که کمک می‌کند انسان‌ها در بحران‌ها به‌خوبی و قدرتمند ظاهر شوند، داشتن ارتباطات عاطفی جدی و عمیق با اطرافیان است.

وی ادامه داد: کودکانی که شبکه‌های حمایتی جدی‌تری دارند، از پس شرایط سخت، بهتر برمی‌آیند، در این خصوص برای قوی‌تر کردن این شبکه حمایتی نخست باید راجع به مسئله پیش آمده با کودکان صحبت کنیم؛ چرا که کودکان بر خلاف بزرگسالان تمایل کمتری برای صحبت در خصوص ابهامات و نگرانی‌های خود دارند.

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی بیان کرد: بنابراین لازم است ما به سراغ کودکان برویم، هیجان آن‌ها را بشناسیم و در خصوص شرایط پیش آمده به آنان توضیح دهیم، نگرانی‌های آن‌ها را بپذیریم؛ اما راه حل‌ها را نیز به آنان معرفی کنیم که بدانند اگر فلان کار را انجام دهند، قطعاً شرایط تحت کنترل خواهد بود.

عطاری بیان کرد: باید در گفت‌و‌گوهای خود شبکه‌های حمایتی را به کودکان معرفی کنیم و بگوییم که چه افرادی در تلاش هستند تا ما در این اوضاع در امان باشیم.

وی افزود: زمانی که کودکان ابراز نگرانی می‌کنند، لزوماً نشان دادن راه حل‌ها کافی نخواهد بود، یک راه حل دیگر برای تاب‌آورتر کردن کودکان در این شرایط، اعتمادسازی برای آنان به توانمندی‌های خود در عبور از بحران‌ است.

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی مشهد، گفت: باید به کودکان فرصت دهیم تا خودشان راه آرام شدن را پیشنهاد دهند؛ چرا که این عمل، احساس اعتماد به خودش را برای کنترل شرایط بیشتر خواهد کرد.

عطاری اظهار کرد: ارتباط با کودکان تنها به گفت‌و‌گو ختم نمی‌شود؛ چرا که آن‌ها دسترسی راحت و سریعی به کلمات ندارند و به همین خاطر بازی کردن را زبان کودکان می‌دانیم؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین اقداماتی که والدین باید در شرایط پیش آمده انجام دهند، فراهم کردن زمینه بازی با کودکان است.

شناخت بازی‌های کودکان

وی ادامه داد: بازی‌ها باید به صورت آزاد باشند و نه بازی‌هایی که خود منشأ رقابت، تنش و اضطراب هستند، در این بازی‌ها باید کاملاً تابع کودکان باشیم، هر آنچه که بخواهند انجام دهیم و هیچ درست و غلطی برای آنان تعیین نکنیم. بازی‌های آموزشی، رقابتی و بازی‌هایی که کودکان در آن‌ها نگران بُرد، باخت و یا سرزنش پس از آن باشند، در این زمان توصیه نمی‌شوند.

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی مشهد بیان کرد: والدین در طول شبانه‌روز باید حداقل ۱۵ الی ۲۰ دقیقه را به فرزند خود اختصاص دهند، هر بازی که او می‌خواهد را انجام دهند و هیچ پیشنهاد، نظر و باید و نبایدی را برای او مطرح نکنند.

عطاری مطرح کرد: با توجه به اینکه فرصت ارتباط با همسالان در این شرایط محدود شده، بسیار ضروری است که والدین در فضای مجازی، با کشیدن نقاشی، نوشتن نامه و هر شکل دیگری فضای ارتباط را برای کودکان خود فراهم کنند.

وی افزود: برخی از مهد کودک‌ها برگزاری کلاس‌های خود را در فضای مجازی پیگیری می‌کنند و حتی معلم اجازه گفت‌و‌گو کودکان با یکدیگر را به آنان داده تا تنها معلم مخاطب قرار نگیرد، ایجاد یک فضای شاد دورهمی حتی به شکل مجازی نیز به تاب‌آوری فرزندان بسیار کمک خواهد کرد.

کودکان باید احساس کنند مفید هستند

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی مشهد اظهار کرد: کودکان اگر احساس کنند می‌توانند به دیگران کمک کنند، برای دیگری مفید باشند و در خانواده مؤثر واقع شوند به شدت در تاب‌آوری آنان تاثیرگذار خواهد بود. اگر خانواده‌ها تاکنون فضای مشارکت را ایجاد نکردند در این شرایط باید دست به کار شوند.

عطاری گفت: انجام کارهای کوچکی مانند آشپزی، مرتب کردن خانه و هر کار دیگری که کودک احساس کند، جزئی از یک جمع است و می‌تواند مفید باشد، به شدت تاب‌آوری آن‌ها را تقویت خواهد کرد.

وی ادامه داد: افراد تاب‌آور افراد خوش‌بینی هستند و در دل هر تاریکی روزنه‌ای به‌سوی روشنایی پیدا خواهند کرد؛ بنابراین باید در گفت‌و‌گو‌های روزانه خود، وجه روشن مشکلات و مسائل را نشان دهیم و حتی می‌توانیم آن‌ها را به طنز نیز آغشته کنیم.

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی بیان کرد: به‌طور مثال می‌توانیم در کنار تمام سختی‌های شرایط پیش آمده، خوبی‌های پیش آمده را بیان کنیم؛ چرا که شوخ طبعی نیز یکی دیگر از ویژگی‌های افراد تاب‌آور شناخته شده و قطعاً مؤثر خواهد بود.