الگوگيری از موسيقی تعزيه، ضامن صحت نوای عاشورايی است

گروه هنر: موسيقی تعزيه به عنوان مرجعی در نوا و موسيقی مراسم‌ آئينی و مذهبی از ديرباز شناخته شده، لذا الگوبرداری از آلات موسيقی تعزيه و دستگاه‌های موسيقی ايرانی به كار رفته در آن، صحت چنين موسيقی را تضمين می‌كند.

محمدحسين ناصربخت؛ نويسنده و پژوهشگر نمايش‌های آئينی و دينی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) گفت: موسيقی تعزيه مرجع مناسبی برای الگوبرداری و ساخت موسيقی‌های به كار رفته در مجالس عزاست و از قديم‌الايام اين موسيقی و به كار بردن آلات مخصوص آن عيناً در برپايی دسته‌جات و اصطلاحاً كارناوال‌های عزا استفاده می‌شده است.

وی ادامه داد: دستگاه‌های موسيقی ايرانی به كار رفته در اجرای تعزيه و قائل شدن به اين مسئله كه در فن نسخه‌خوانی، اولياخوان بايد حتماً در دستگاه‌های موسيقی بخواند ولی در مورد اشقياخوان چنين الزامی وجود ندارد يكی از مواردی است كه غنای موسيقی تعزيه را به اثبات می‌رساند.

اشعار خوانده شده در دسته‌جات عزاداری ريتمی مطابق با اجرای تعزيه دارند

ناصربخت گفت: اشعار مذهبی و خوانده شدن آنها در دسته‌جات عزاداری برای همراهی سينه‌زنان و زنجيرزنان درست مطابق با ريتم موجود در موسيقی تعزيه و خواندن نسخ توسط تعزيه‌خوان به انجام می‌رسد و به جرأت می‌توان گفت: آنچه كه موجب دوام موسيقی عاشورايی صرفنظر از ساير گونه‌های موسيقی شده است، ماندگاری برگزاری مجالس تعزيه است.

عضو شورای علمی نخستين همايش ملی شبيه‌پژوهی تصريح كرد: البته تداوم اجرای مجالس تعزيه تا به اين زمان، نشان از محبوبيت اين هنر ايرانی و اسلامی در ميان مردم داشته و دارد اما نبايد از اين نكته غفلت كرد كه حتی اين هنر ناب نمايشی كه برپايه و با استفاده از دستگاه‌های موسيقی ايرانی اجرا می‌شود نيز ممكن است دستخوش بدعت‌هايی شود كه متأسفانه امروزه شاهدش هستيم.

وی افزود: شايد بروز چنين بدعت‌ها و تحريفاتی در موسيقی تعزيه و به تبع آن نسخه‌خوانی‌ها نتيجه فرايند معكوسی است كه اينك با آن مواجه هستيم و به جای آنكه تعزيه بر نوا و موسيقی سوگواره مورد استفاده در هيئات و مجالس عزاداری اثرگذار باشد، اين از هم‌گسيختگی و عدم نظارت در نوا و موسيقی به كار رفته در مجالس عزاست كه شايد بر نحوه اجرای مجالس تعزيه نيز اثر گذاشته باشد.

تحريف موسيقی تعزيه امری جدی است كه بايد به شكل علمی به منشأ آن پرداخت

ناصربخت گفت: تحريف موسيقی تعزيه امری جدی است كه بايد به شكل علمی منشأ و دلايل آن مورد تحليل و بررسی قرار گيرد و اين نيازمند هم‌انديشی صاحبنظران و كارشناسان هنر تعزيه است كه در قالب همايش‌ها و يا نشست‌های علمی هجمه وارد شده به موسيقی تعزيه را خنثی كنند و بايد همينجا به اين مسئله نيز اشاره كنم كه نسخه‌شناسی و رجوع به اصالت‌های موجود در نسخ معتبر تعزيه عامل مهمی در جلوگيری از تحريف موسيقی تعزيه است.

وی در پايان گفت: تعزيه با وجود آنكه يك هنر مردمی است و تعزيه‌خوانان اغلب به شكل موروثی به اين امر اشتغال دارند اما در شرايط كنونی بايد توجه جدی به وجوه علمی و مهارتی آن شود و اميدوارم با تشكيل به موقع بنياد تعزيه و طرح مباحث علمی و برپايی كارگاه‌های آموزشی، زمينه‌ای فراهم شود تا خود تعزيه‌خوانان و گردانندگان تعزيه، نسخ و موسيقی تعزيه را از تحريف پاسداری كنند.