برنامه‌ریزی تربیتی یک مجتهد برای بیش از 2 هزار مدرسه

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ همه چیز از رؤیت یک جزوه عملکردی آغاز شد، وقتی اعضای قطب سه کشوری کمیته‌های استانی ستاد همکاری‌های حوزه و آموزش و پرورش به قم آمده بودند، سیروس فتحی، دبیر کمیته همکاری‌های استان بوشهر گزارشی جلد شده به من داد و گفت: اگر صلاح دانستید گزارشی از فعالیت‌های این مؤسسه تهیه کنید تا برای دیگران نیز الگو باشد، ابتدا تصور کردم مانند دیگر گزارش‌های اداری و سازمانی، جداولی از آمار و ارقام موفقیت‌ها و نیز برنامه‌های روتین هر اداره یا سازمان است، بعد از پایان نشست قطب‌ها، یک بار دیگر به گزارش نگاه کردم هرچه ورق می‌زدم کنجکاوتر می‌‌شدم، جزوه حاوی اطلاعات و گزارش‌های مستندی از فعالیت‌های یک مؤسسه فرهنگی، تبلیغی در راستای تبلیغ دانش‌آموزی بود، برنامه‌های منسجم، نحوه جذب مبلغ و سیاست‌گذاری‌های مدبرانه این مؤسسه، همچنان بر کنجاوی‌‌ام می‌افزود.
در حالی که با حساسیت مضاعف، صفحات جزوه را به کندی ورق می‌زدم، یکباره به تصویری دسته جمعی از طلاب جوان و پرشور، با یکی از مجتهدان مطرح و خوش‌نام و با نفوذ کشور است، برخوردم.
آری، آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری(دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور و امام جمعه قم) همان شخصیتی که از عنفوان جوانی به حوزه و روحانیت نگاه تحولی داشت و یکی از میدان‌داران تحول اصولی و با برنامه در حوزه علمیه بوده است، به گونه‌ای که از نیم قرن گذشته هرجا نامی از تحول، نوآوری و خلاقیت در حوزه و روحانیت برده می‌شود، نام او و نگاهش به اداره حوزه علمیه با تحول و نوآوری عجین است.
برایم اعجاب‌انگیز بود، شخصیتی با این همه اشتغال و توفیق علمی و مدیریتی و صاحب کرسی گرم تدریس خارج فقه و اصول، چگونه بصیرانه سراغ کار دانش‌آموزی رفته و فعالیت در این عرصه خطیر را به پرونده پر افتخار خود در خدمت به مکتب اهل بیت(ع) اضافه کرده است.
گروه تبلیغی انوار طاها زیر نظر آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری که هم‌اینک تمام مدارس استان بوشهر را تحت پوشش فعالیت‌های خود دارد، از چه سالی و با چه ایده‌ای شکل گرفت و اکنون در چه جایگاهی قرار دارد؟
برای پاسخ به این سؤالات، جزوه را بستم به اتفاق همکارم، سراغ عوامل و دست‌اندرکاران مؤسسه علمی پژوهشی انوار طاها واقع در کوچه 37 خیابان شهدا یا همان صفائیه قدیم در قم رفتیم، در نگاه اول با طلابی فکور، خوش‌ذوق و پر انرژی مواجه شدیم و طبق هماهنگی‌های به عمل آمده، گعده‌ای خودمانی برای تشریح فعالیت‌ها و برکات و خدمات گروه تبلیغی دانش‌آموزی انوار طاها با ارکان مؤسسه آغاز کردیم.
نماز؛ مهم‌ترین رویکرد تبلیغی انوار طاها
حجت‌الاسلام عباس ابراهیمی که خود روزگاری از مبلغان این گروه بوده و اینک مدیریت مؤسسه را بر عهده دارد، ابتدا به نقش مهم آیت‌الله حسینی بوشهری در شکل‌گیری این مؤسسه اشاره کرد و گفت: ایشان از شخصیت‌هایی هستند که دغدغه کار در حوزه دانش‌آموزی را دارند و این مهم صرفاً معطوف به دوران مدیریت‌شان در حوزه نبود بلکه سابقه‌ای دیرینه دارد.

وی می‌گوید: این مؤسسه، محیط جغرافیایی گسترده‌ای را تحت پوشش قرار می‌دهد و مبلغانی را به سطح مدارس و مساجد اعزام می‌کند که بتوانند با مخاطب کودک و نوجوان ارتباط برقرار کنند و اثرگذار باشند.
آیت‌الله حسینی بوشهری در سال 73 اولین قدم را برای شکل‌گیری مؤسسه برداشتند در آن زمان توافقی با آموزش و پرورش وقت استان بوشهر منعقد کردند و علی‌رغم مخالفت‌ها و موافقت‌ها این امر کلید خورد، این روند 9 سال ادامه داشت تا اینکه مؤسسه شکل گرفت و برنامه‌ها نیز به‌صورت نظام‌مند در جغرافیای گسترده‌ای دنبال شد.
در حال حاضر در سطح استان بوشهر به تعداد همه مدارس، مبلغ اعزام کرده‌ایم و کار تحقیقی ویژه‌ای آغاز شده است که با حضور دانش‌آموزان اهل سنت و شیعه برگزار می‌شود و برنامه‌ها در سطح مدارس مورد توجه است.
مهم‌ترین رویکرد تبلیغی انوار طاها، تربیت نوجوانان و دانش‌آموزان با محوریت نماز است، مبلغانی توانا و آشنا با جغرافیای استان و شناخت کامل از ویژگی‌های مناطق شیعه و سنی در این طرح حضور دارند، در طول کار نیز آموزش‌های تخصصی به مبلغان ارائه می‌شود و کار به‌صورت مستمر ادامه دارد.

کسب تجربیات در طول مسیر کار را به یک استاندارد واقعی رسانده و بنا داریم آن‌را در سطح ملی اجرا کنیم به همین منظور، گروه‌های تبلیغی را تشکیل داده‌ایم که محدود به استان بوشهر نیست.
فراخوان جذب و گزینش مبلغان
فراخوان جذب از طریق مجموعه‌های موفق تبلیغی و مراکز و نهادهای مربوطه و فضای مجازی صورت می‌گیرد، در این فرایند با شناسایی و جذب مبلغان با لحاظ شرایط خاص مناطق تبلیغی، انجام دوره مصاحبه در دو بخش منبر و دانش‌آموزی و صدور کد و تشکیل پرونده تبلیغی، برگزاری دوره‌های آموزشی با هدف توانمندسازی مبلغان ناظر به جامعه هدف، تلاش می‌کنیم بهترین‌ها را گزینش کنیم.
با توجه به گذراندن دوره‌های تخصصی قبل از جذب، نتیجه مصاحبه ورودی حین جذب، شرکت در دوره‌های آموزشی برگزار شده و ارزیابی توان بیان، سبک تبلیغی و نوع ارتباط‌‌گیری با نسل جوان و نوجوان در حوزه کلاس‌داری رتبه‌‌بندی مبلغان در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان انجام ‌می‌گیرد و بر اساس اطلاعات به‌دست آمده از ظرفیت مبلغان، متناسب با جامعه و منطقه هدف استفاده می‌شود.
عناوین دوره‌های آموزشی توانمندسازی مبلغان
کار دیگری که انجام داده‌ایم  برگزاری دوره‌های توانمند‌سازی مبلغان به تناسب جامعه هدف تحت پوشش فعالیت‌های تبلیغی است، آشنایی طلاب با عناوینی چون پرده‌خوانی، روایت‌گری، کار با کودک و نوجوان، آموزش کلاس‌داری‌، آموزش جذاب‌سازی کلاس روانشناسی و مشاوره است.
گزارش‌هایی که از کارگروه‌های موفق از سوی دفتر تبلیغات اسلامی ارائه می‌شود، بیانگر آن است گروه‌های تبلیغی مؤسسه انوار طاها گروه موفق بوده است.
پیوند مدرسه، مسجد و خانه
پیوند میان مسجد و مدرسه و خانه یکی از رویکردهای مهم تبلیغی در این طرح است در این راستا مبلغان، حضوری منسجم در مدرسه و مسجد دارند و در صورت نیاز توانمندی‌ها را به معلمان منتقل می‌کنند و یا از تجربیات معلمان استفاده می‌کنند، خوشبختانه استقبال از سوی مدارس قابل توجه است زیرا مبلغان توانستند به خوبی توانمندی‌ها را به اثبات برسانند.
ارتباط جدی با دانش‌آموزان و اولیاء
مبلغان ارتباط جدی با دانش‌آموزان و اولیاء و معلمان برقرار کرده‌اند، لذا نیازها را شناسایی کرده و بر اساس نیاز مخاطبان به تولید محتوا پرداخته‌اند به عبارتی از طریق ارتباط چهره به چهره، نیازهای دانش‌آموزی را احصا کرده و به مدلی  قابل اجرا و موفق رسیده‌اند.
گروه‌ها دارای سرگروه هستند و از هر تیم تبلیغی، یک نفر که توانایی بیشتری دارد به‌عنوان سرگروه انتخاب می‌شود و سرگروه‌ها اطلاعات و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و استاد، عیب‌ها و نواقص را احصا می‌کند تا رفع شود.

ما مدلی داریم که قابل تعمیم در کشور است، معتقدیم نهاد آموزش و پروش درگیر مسائل و مشکلات زیادی است و به تنهایی نمی‌تواند همه بار تعلیم و تربیت را بردارد و نیازمند همراهی حوزه علمیه است و خوشبختانه در این مدل، آموزش و پرورش حضور روحانیت در مدارس را یک کار حاشیه‌ای نمی‌بیند، زیرا آثار و برکات آن را دیده و این جبهه محتوایی را پذیرفته است.
در ادامه این گعده صمیمی، حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین سیدمحمدجواد حسینی، مسئول گروه‌های تبلیغی انوار طاها اظهار کرد: پیوند روحانیت و مدارس، بسیاری از آسیب‌ها و معضلات را کاهش می‌دهد.
ایده تشکیل گروه‌ها از ابتدای کار با مشورت‌های آیت‌الله حسینی بوشهری تشکیل شد، ایشان در ابتدای تشکیل گروه‌ها در دهه محرم در استان بوشهر حضور یافتند، در آن زمان فضای فرهنگی استان را وضعیت خوبی ندیدند و مصمم به انجام کار فرهنگی و تبلیغی برای بهبود وضع موجود شدند. لذا از سال 89 با عنوان گروه تبلیغی، پایه کار را مدارس قرار دادیم، آیت‌الله حسینی بوشهری بر امر نماز تاکید داشتند و می‌گفتند: اگر مسائل نماز حل شود بسیاری از آسیب‌ها رفع می‌شود.
بر اساس این سیاست‌گذاری و با بهره‌گیری از حدیث نورانی پیامبر(ص) که فرمودند «عَلِّمُوا اَولادَکُم الصَّلوه اِذا بَلَغوا سَبعاً؛ وقتی که فرزندان‌تان به سن هفت سالگی رسیدند به آنها نماز یاد دهید»، گروه تبلیغی انوار طاها ترویج هرچه بیشتر فرهنگ نماز(نمازخوانی) در بین دانش‌آموزان سطح مدارس استان را در دستور کار قرار داد و یکی از مهم‌ترین برنامه تبلیغی این گروه در طول ایام اعزام، تشویق به نماز بود، لذا در ایام تحصیلی در تمام مدارس تحت پوش، نمازهای ظهر و عصر با شکوه تمام به جماعت برگزار می‌شود.

از اهداف عالی این طرح، تعلیم و تربیت و معرفت‌افزایی در بُعد واجبات دینی با محوریت نماز، ترویج و اشاعه فرهنگ نماز و فراگیر کردن این فریضه الهی در همه ابعاد جامعه، هم‌افزایی با نهادهای مختلف نظیر آموزش و پرورش به منظور ارتقای کمی و کیفی اقامه نماز در سطح مدارس است.
آگاهی از سطح فعالیت‌های فرهنگی و نقاط قوت و ضعف احیای نماز در مدارس توسط مبلغان، ترغیب و تشویق دانش‌آموزان به شرکت در جلسات مذهبی، ایجاد حلقه‌های معرفت و نماز جماعت در مدارس، حضور در مساجد محله و برگزاری نماز و حلقه‌های معرفت با حضور دانش‌آموزان اهم فعالیت‌های مبلغان در حوزه نماز را تشکیل می‌داد.
مساجد قرارگاه ملاقات طلاب و دانش‌آموزان
نباید فراموش کنیم خطر اعتیاد و ارتباط‌های ناسالم از دغدغه‌ها در دوران نوجوانی و جوانی است و باید برای پیشگیری از این آسیب‌ها، دانش‌آموزان را با برنامه‌های پربار جذب کرد، پیوند روحانیت و مدارس، بسیاری از آسیب‌ها و معضلات را کاهش می‌دهد و حضور طلاب در مدارس می‌تواند اثرات مثبت زیادی داشته باشد بر این اساس برای حضور روحانیت و طلاب این شرط را قرار دادیم که برای ورود به مدرسه باید نخستین قرار با دانش‌آموزان را بعد از کلاس در مسجد بگذارند.
چون برای حضور طلاب در ساعات درسی مدارس، محدودیت‌هایی وجود دارد از این رو ارتباط باید در مساجد شکل بگیرد و تداوم داشته باشد، خوشبختانه این برنامه‌ها جواب داد و دستاوردهای زیادی جهت توسعه فعالیت‌ها داشت و در هر شهری مسجدی را به عنوان محور قرارها انتخاب کردیم؛ جالب است اولیای دانش‌آموزان نیز با فرزندان خود سر قرار حاضر می‌شوند و بسیاری از سؤالات و شبهات و حتی اختلافات خانوادگی آنان در این جلسه حل و فصل می‌شود.
با این هماهنگی علاوه بر روحانیون مدارس، مقید هستیم دو یا چند روحانی دیگر را به عنوان مشاور از دفتر تبلیغات به مسجد دعوت کنیم که در این طرح شرکت و در این صورت همه مؤمنان حاضر در مسجد را مشاوره می‌دهند و خوشبختانه استقبال زیادی از طرف خانواده‌ها را شاهد هستیم به گونه‌ای که در مواردی مانع از بروز مشکلات حاد خانوادگی و حتی طلاق‌ها شدیم.
پاسخ‌گویی به 12 هزار سؤال دانش‌آموزی
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین سیدصالح پورمند، مدیر تولید محتوای مؤسسه علمی فرهنگی انوار طاها  نیز در این دیدار 150 دقیقه‌ای، گفت: امروزه سواد رسانه‌ای ابزار مهمی در تبلیغ نسل جوان است، از این رو دوره‌های تخصصی زیادی جهت ارتقای سواد رسانه‌ای برگزار می‌شود.
جامعه هدف ما نوجوانان در سطح مدارس هستند تا تربیت دینی در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی را نهادینه کنیم.
از سال 89 به‌طور تخصصی وارد تبلیغ دانش‌آموزی شده‌ایم و در پاسخ‌گویی به سؤالات و شبهات تا کنون 12 هزار سؤال از دانش‌آموزان را در حوزه‌های مختلف دسته‌بندی کرده و به‌آن پاسخ دادیم، به عبارتی دیگر 12هزار سؤال دانش‌آموزی در 52 گروه دسته‌بندی شده و حتی نوع سؤالات و نوشته‌ها بر اساس روانشناسی مورد تحلیل قرار گرفته است.
مثلاً در خصوص مهدویت سؤال‌های زیادی مطرح شده که نشان‌دهنده اهمیت مسئله برای نسل جوان است، تلاش شده طبق نیازسنجی‌های صورت گرفته از مبلغان باهوش و دارای سواد رسانه‌ای در طرح استفاده شود، هر چند در رابطه با برگزاری دوره‌ها و اجرای طرح‌های تبلیغی با هزینه‌های زیاد و مشکلاتی مواجه هستیم، اما هیچ یک از مشکلات و دغدغه‌ها، مانع از تحقق اهداف ما نشده است و همچنان در جهت تبلیغ، گام‌های مؤثری برمی‌داریم.
کارگاه‌های آموزش نوین کلاس‌داری
برای توانمند‌سازی مبلغان با ایجاد کارگاه‌های آموزش نوین کلاس‌داری در قالب‌های جدید ارائه می‌شود، روش‌های بهینه تولید و از روی متن مشخص شده و توسط مبلغان نزد اساتید ارائه می‌شود.
این گروه تبلیغی می‌کوشد به‌عنوان یک نهاد تأثیرگذار در راستای تحقق «مرجعیت علمی» خود، تأثیرگذاری در فضای مجازی را بیشتر و گسترده‌تر کند، بر این اساس تلاش شده است، بسیاری از تخصص‌ها و تبلیغ‌ها در زمینه‌های مختلف با ادبیات فضای مجازی صورت پذیرد. لذا، از برنامه‌های جدی ما برای تجهیز گروه‌های تبلیغی آشنایی طلاب با فضای تبلیغ در بستر مجازی با قالب‌های جدید ارائه محتوا همراه با شناساندن روش‌های بهینه تولید و انتشار محتوا در فضای مجازی بوده است.
تولید پنج هزار روش و نکته کلاس‌داری
پژوهش‌های گروه تبلیغی انوار طاها در دو بخش؛ پژوهش‌های تجمیعی و تولید کلاس‌داری‌های روش‌مند + پاورپوینت بوده که بعد از موضوع‌شناسی و اولویت‌بندی موضوعات، بیش از 180 موضوع برای پژوهش انتخاب شده است و تلاش می‌کنیم از 180 موضوع استخراج شده، سالی 12 موضوع مورد بررسی دقیق قرار گیرد و پس از تولید محتوای مربوطه در قالب پاورپونت با ذکر مثال‌های ملموس و واقعی در اختیار مبلغان قرار گیرد تا به راحتی تدریس شود.

هم‌اکنون در مدت شش ماه در قسمت پژوهش‌های تجمیعی و کلاس‌داری‌های روشمند، شاهد استخراج و تولید پنج هزار روش و نکته کلاس‌داری و موضوعاتی چون باستان‌شناسی، مشروبات الکلی، کنترل خشم، اعتیاد به فضای مجازی و مسائل مربوط به نماز هستیم.
جوان باید بداند در برخی از شهرهای آمریکایی مشروبات الکلی ممنوع است که به آن مناطق خشک می‌گویند و 18 درصد جمعیت در این مناطق زندگی می‌کنند. حتی در این کشورها مشروبات الکلی برای سنین خاصی ممنوع است و شرایط سختی را برای مصرف‌کنندگان قرار داده‌اند، مصرف مشروبات الکلی سالانه بیش از سه میلیون نفر در جهان تلفات دارد و سومین عامل مرگ‌ومیر شناخته می‌شود.
بنابراین، سواد رسانه‌ای یکی از موضوعات مهم و محوری است، اگر با آمارهای نامشخص ایران را جزء کشورهای عصبانی به حساب می‌آورند، باید سواد رسانه‌ای را در برابر این هجمه‌ها بالا برد، هر چند لازم است کنترل خشم را از سنین پایین آموزش داد.
ما از طریق سؤالات دانش‌آموزی اقدام به رتبه‌بندی میزان خشم می‌کنیم و با روش‌های نوین به درمان آن می‌پردازیم.
متأسفانه در کشور هنوز کارهای تیمی جایگاه خود را پیدا نکرده است و لذا تلاش کرده‌ایم، تمامی فعالیت‌ها در قالب گروه‌های تیمی باشد، باید ظرفیت‌های حوزه علمیه و آموزش و پرورش با هم تجمیع کنیم و مؤسسه انوار طاها این ظرفیت را دارد با کمک ستاد همکاری‌ها، تمام 13 میلیون دانش‌آموز را از طرح تبلیغی فرهنگی خود بهره‌مند کند، همچنان که تا کنون در استان بوشهر به‌عنوان الگو و پایلوت این مهم را عملیاتی کرده است.
مؤسسه انوار طاها از برکات حوزه علمیه قم است
برای کسب اطلاع از نحوه تأثیرگذاری عملکرد گروه تبلیغی انوار طاها سراغ معاون پرورشی فرهنگی آموزش و پرورش استان بوشهر نیز رفتیم تا از برکات این ایده فرهنگی برایمان بگوید.
سیروس فتحی گفت: مؤسسه فرهنگی تبلیغی انوار طاها با نظارت آیت‌الله حسینی بوشهری و حوزه علمیه قم آثار و برکات ارزشمندی در عرصه تعلیم و تربیت در سطح استان جاری کرده است.

این مؤسسه از سال 93 با همکاری اداره‌کل آموزش و پرورش استان توانسته است در طول سال شاهد حضور فعال روحانیون مسلط به امور تعلیم و تربیتی و آشنا به امور جوانان و نوجوانان باشد.
گروه‌های تبلیغی اعزامی و برنامه‌های تدارک دیده شده بر اساس فرهنگ بومی 18 شهرستان و منطقه آموزشی برنامه‌ریزی می‌شود که بحمدالله با درایت شخص آیت‌الله حسینی بوشهری و دست‌اندرکاران مؤسسه انوار طاها در طول سال، شاهد حضور 140 روحانی مبلغ در تبلیغ دانش‌آموزی هستیم.
طلاب فرهیخته در قالب گروه‌های 10 و 5 نفره به‌مدت 10 روز در سطح مدارس منطقه و نواحی مستقر می‌شوند و رسالت تبلیغی و فرهنگی خود را ایفا می‌کنند.
جالب است بدانید تمام برنامه‌ها و سیاست‌ها با نظارت شخص آیت‌‌الله حسینی بوشهری تدوین و ابلاغ می‌‌شود و به‌منظور نظارت دقیق بر حسن اجرای طرح‌ها، گروه‌های ناظری را به سراسر استان اعزام می‌کنند تا علاوه بر رصد میدانی از نزدیک در جریان روند فعالیت‌ها قرار گیرند.
به روایت آمار
امروز نه تنها آموزش و پرورش استان بلکه تمامی ارگان‌ها و نهادهای مرتبط، همکاری شایسته‌ای برای توسعه و گسترش فعالیت‌های مؤسسه به‌ویژه اعزام مبلغان دارند.
طی چهار سال گذشته تعداد 79 مورد در قالب 600 نفر اعزام صورت گرفته است، در طول این مدت 891 روز برنامه در 2016 مدرسه برگزار شده است.
در این مدت 18 هزار و 785 کلاس درس با حضور 391 هزار و 353 دانش‌آموز تحت پوشش طرح قرار داشته و تعداد 37 هزار و 880 ساعت وقت مفید صرف اداره این‌ کلاس‌ها شده است.
سخن آخر
امید آنکه این نهال تربیتی و فرهنگی به درختی تنومند تبدیل شده و سایر استان‌ها با همکاری و همراهان دیگرعلمای بلاد و مسئولان آموزش و پرورش از ثمره آن در عرصه تعلیم و تربیت متنعم شوند.
تهیه و تنظیم گزارش: کریم دلفانی

انتهای پیام