آیا غدیر مسئله‌ای جهانی است؟
گروه جامعه ــ مدیرگروه تاریخ اسلام حوزه‌های علمیه خواهران با استناد به آیات قرآن، غدیر را تجلی تداوم جهانی بودن دین اسلام بیان و اظهار کرد: در غدیر این بحث مطرح است که یک انسان شایسته و بایسته مسئول اداره جهان هستی است.
حجت‌الاسلام محسن ادیب بهروز، عضو هيئت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ با تأکید بر اینکه اصل واقعه غدیر مورد اتفاق پیروان همه مذاهب اسلامی است و اگرچه در تفسیر آن اختلاف‌هایی وجود دارد، گفت: برخی ادعا می‌کنند پیامبر(ص) در بیان جانشینی حضرت علی(ع) تأخیر زمانی داشته‌اند اما بر اساس سایر آیات قرآن کریم پیامبر(ص) مطیع محض خالق بود وهرگاه در زمان و مکان خاصی فرمانی صادر می‌شد بدون ذره‌ای درنگ اطاعت محض می‌کرد.
وی با اشاره به آیه 67 سوره مائده که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرساندهاى و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد آرى خدا گروه كافران را هدايت نمىكند»، گفت: پیامبر تأخیر زمانی در ابلاغ دستور خدا نداشت اما بخش پایانی آیه دغدغه درونی پیامبر(ص) را پاسخ می‌دهد و خداوند می‌فرماید که تو پیام را ابلاغ کن ما تو را از گزند مردم نگاه می‌داریم.
برنامه‌ریزی‌های هوشمندانه غیراصلح‌ها برای به دست گرفتن حکومت اسلامی
حجت‌الاسلام ادیب‌بهروز در ادامه به تشریح وضع تاریخی جامعه آن دوره پرداخت که موجب نگرانی و دغدغه پیامبر شده بود و گفت: فضای حاکم بر آن دوره اینگونه بود که همه غیر اصلح‌ها و کسانی که شایستگی نداشتند، برای به دست گرفتن رهبری حداقل یک کشور اسلامی و بعد در ادامه جهان اسلام برنامه‌ریزی‌های زیادی انجام داده بودند. از جمله خلیفه اول و دوم با به عقد درآوردن دختران خود به همسری پیامبر(ص) می‌خواستند برنامه‌ریزی تضمینی برای آینده داشته باشند تا آینده را در دست بگیرند.
وی افزود: این برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات دقیق و هوشمندانه بود و حتی به خواستگاری حضرت زهرا(س) رفتند و بر ازدواج با ایشان اسرار میکردند چون می‌دانستند چنین پیوندهایی در عالم سیاست می‌تواند کارگشا باشد و با همین فضای آلوده سعی میکردند اداره جامعه اسلامی به دست یک غیراصلح بیفتد.
مدیرگروه تاریخ اسلام حوزه‌های علمیه خواهران در ادامه سخنان خود به تبیین اصول انتخاب اصلح توسط باری‌تعالی برای اداره جامعه پرداخت و گفت: مبنای خداوند متعال بر این است که نظام و عالم هستی با مدیریت یک فرد اصلح انجام شود که در انتخاب پیامبر خاتم این اقدام عملی میشود اما برای دوام این اقدام طبیعی است که فرمان خالق به پیامبر انتخاب فرد اصلح بعدی باشد.
وی تشریح کرد: وجود مبارک حضرت علی(ع) در طول سال‌های زیادی که در کنار پیامبر بودند توانمندی‌ها و قابلیت‌های رهبری خود را چه در جنگ، چه در مذاکرات، چه در پیام‌رسانی و ... نشان داده بود و بر این توانایی‌ها حتی دشمنان هم معترف بودند. علاوه بر این توانایی‌ها، باید فردی به رهبری انتخاب می‌شد که پس از کسب قدرت هم مطیع محض خالق بماند و مسیر حقیقت را طی کند. در جهان کنونی این مشکل بزرگ را داریم که زمانی که مدیریت به افراد با توانمندی بالا سپرده میشود مسیر دیگری را انتخاب می‌کنند چون قدرت برای انسان‌هایی که شایستگی قدرت را ندارند آفت‌زاست.
حجت‌الاسلام ادیب بهروز با اشاره به اینکه حضرت علی(ع) هم توانایی مدیریت داشتند و هم این تضمین وجود داشت که اگر در بالاترین منصب قدرت قرار بگیرند (همانگونه که در دوره پنج ساله حکومت خود نشان دادند) از مسیر حقیقت تخطی نمی‌کنند، گفت: پس در غدیر به یک واقعیت و پیام اساسی می‌رسیم که اگر جامعه می‌خواهد در مسیر سلامت حرکت کند، مدیران جامعه(کلان یا خرد) باید توانایی اداره و مدیریت جامعه را در کنار توان حفظ خود از وسوسه قدرت و ماندن در مسیر اطاعت محض از قوانین خداوند را داشته باشند والا قطعاً جامعه در مسیر سلامت قرار نمی‌گیرد.
غدیر در یک مصداق خلاصه نمی‌شود
وی تصریح کرد: البته در غدیر فقط به معرفی وجود حضرت علی(ع) اکتفا نشده است. برخی فکر می‌کنند موضوع غدیر فقط در یک مصداق خلاصه و تجلی یافته است اما اینطور نیست. در غدیر بحث این است که بعد از علی(ع) هم انسان‌های بعدی که پیامبر تک‌تک آن‌ها را با مشخصات کامل معرفی کرده است باید مدیریت کلان جامعه را بر عهده بگیرند. چون دینی که به عنوان دین کامل در اختیار پیامبر(ص) خاتم قرار گرفته اگر بخواهد ضمانت اجرایی و همیشگی داشته باشد باید در اختیار رهبر شایسته و بایسته باشد. بایسته اشاره به توانمندی‌های رهبر و تضمین دوام در صراط مستقیم است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اشتباهات مکرر مردم و مسامحه برای انتخاب اصلح برای مدیریت جامعه، گفت: واقعه غدیر به ما نشان می‌دهد هر زمان جامعه در انتخاب اصلح مسامحه کرده است جامعه نتوانسته مسیر درست خود را طی کند.
وی تصریح کرد: غدیر یک پیام مهم دیگر هم دارد و آن اینکه نه تنها باید ملاک‌ها و شاخص‌های خداوند در انتخاب مدیر برای جامعه در نظر گرفته شود بلکه باید این شاخص‌ها را با ابزاری که خداوند تعیین کرده بسنجیم و اگر این دو نکته را در نظر نگیریم و بر اساس شاخص‌های بشری توانایی مدیران را بسنجیم، قطعاً همانند گذشته دچار زیان خواهیم شد.
مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه‌های علمیه خواهران اضافه کرد: افراد در غدیر به گونه‌های مختلف خودشان را به پیامبر(ص) به عنوان مدیر آینده معرفی میکردند اما پیامبر مدام به آن‌ها می‌فهماند که در توانایی‌ها و شایستگی‌ها فاقد خصوصیات لازم هستند زیرا شاخص‌های لیاقت توسط خداوند مشخص شده بود.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا غدیر قابلیت جهانی شدن دارد؟ با استناد به آیه سوم سوره مائده که می‌فرماید: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ؛ امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم و هر كس دچار گرسنگى شود بىآنكه به گناه متمايل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد] بى‌ترديد خدا آمرزنده مهربان است» گفت: در این آیه بحث اکمال دین مطرح است. دینی که به پیامبر داده شد دینی جهانی است. قرآنی هم که بر پیامبر(ص) نازل شده برای کل عالم هستی نازل شده است. پیامبری هم که مجری کامل دین معرفی میشود برای تمام جهانیان است.
غدیر تجلی تداوم جهانی بودن دین اسلام است
وی ادامه داد: حال که دین، پیامبر و کتاب آسمانی جهانی است و قرآن خطاب می‌کند که موضوع غدیر اکمال این دین جهانی است، پس غدیر تجلی تداوم جهانی بودن دین اسلام است و به همین جهت معتقدیم که غدیر هم اختصاص به مسلمانان ندارد چون در غدیر این بحث مطرح است که یک انسان شایسته و بایسته مسئول اداره جهان هستی است.
ادیب بهروز افزود: وقتی در خصوصیات حضرت علی(ع) یا سایر ائمه(ع) تأمل می‌کنیم بر اساس زیارت جامعه کبیره این ائمه در قبال تمام انسان‌ها مسئولیت دارند و جایگاه تکوینی آن‌ها برای همه انسان‌ها است و حتی سایر موجودات هم نسبت به ائمه(ع) وام دارند. پس علت اینکه می‌گوییم غدیر جهانی است به دلیل ماهیتی است که دارد چون خالق متعال به وسیله علی(ع) تا وجود حضرت حجت(عج) می‌خواهد کل عالم را مدیریت کند و این مدیریت فقط اختصاص به انسان ندارد بلکه تمام هستی را شامل میشود. حال اگر جامعه این حقیقت را بپذیرد سود آن را می‌برد و اگر نپذیرد زیان خواهد دید.
انتهای پیام
