نابینایان تشنه کتاب هستند

سازمان جهانی یونسکو 15 اکتبر سال 1950 مصادف با 23 مهرماه را به‌عنوان روز جهانی «عصای سفید» نامگذاری کرد و قانون عصای سفید را به تصویب رساند. براساس این قانون، عصای سفید تصویری جدید از نابینایان را در جامعه ترسیم کرد.

عصای سفید استوانه‌ای بلند و باریک است که به منزله مهم‌ترین ابزار تحرک به فرد نابینا این امکان را می‌دهد که با حرکت آن در مقابل پاهایش از وجود موانع، ناهمواری‌ها و سطوح مسیرش آگاه شود و همچنین نمایانگر استقلال فردی فاقد بینایی به دیگران است.

بی‌تردید روز عصای سفيد به‌منظور پررنگ نشان دادن نيازها و رساندن صدا و پيغام افراد نابينا به همه آحاد جامعه و به‌ویژه سياستگذاران است، زیرا نابینایان انسان‌های قدرتمندی هستند که شاید از قدرت بینایی ناتوان باشند، اما قدرت‌های بی‌نظیر دیگری دارند که می‌تواند جای خالی بینایی را برای آن‌ها پر کند.

از جمله کارهای مهم و امیدبخشی که توسط نابینایان صورت گرفته و روزنه امیدی در دل دیگر روشن‌دلان باز کرده، اختراع خط بریل و کتب صوتی است، زیرا کتاب و مطالعه می‌تواند بهترین وسیله برای تعالی ابعاد انسانی باشد و دنیای افراد را بزرگتر کند.

زهرا خسروی، کتابدار کم بینا در گفت‌وگو با ایکنا از گیلان، با اشاره به سابقه 18 ساله خود در کتابداری گویا و بریل، اظهار کرد: قبل از مقطع کارشناسی خط بریل را نمی‌شناختم، اما بعد از فارغ‌التحصیل شدن در مقطع کارشناسی ارشد رشته ادبیات با کتاب‌های بریل آشنایی پیدا کردم و وارد این حرفه شدم.

وی زندگی با کتاب و کتابداری را مایه آرامش خود دانست و افزود: با خواست خدای متعال علاوه بر خدمت به عموم کتابخوانان و کتابدوستان، به هم‌قشر خود خدمت می‌کنم.

این کتابدار، کتابخانه عمومی خاتم‌الانبیاء(ص) شهر رشت را تنها کتابخانه عمومی ویژه روشندلان در استان گیلان دانست و اضافه کرد: در حال حاضر 200 روشن‌دل از سراسر استان در این کتابخانه عضویت دارند.

مسئول بخش گویا و بریل کتابخانه عمومی خاتم‌الانبیاء(ص) رشت با بیان اینکه روشن‌دلان عضو این کتابخانه از 5 تا 80 سال سن دارند، گفت:‌ تولید کتاب‌های بریل در کشور با مشکلاتی مواجه است، زیرا تعداد ناشران کتاب‌های بریل کم و حجم کتاب‌های بریل بسیار زیاد است. به‌عنوان مثال مثنوی معنوی به خط بریل 14 جلد حجم دارد.

خسروی از وجود یک‌هزار و 200 عنوان کتاب بریل و بیش از هفت هزار عنوان کتاب صوتی در کتابخانه عمومی خاتم‌الانبیاء(ص) رشت خبر داد و متذکر شد:‌ در حال حاضر تنها سه ناشر در کشور اقدام به چاپ کتاب‌های بریل می‌کنند که نیازمند توجه به این بخش هستیم.

وی با بیان اینکه برخی از روشن‌دلان عضویت 18 ساله در تنها کتابخانه گویا و بریل استان دارند، گفت: کتابداری کتابخانه نابینایان با کتابداری عادی فرق می‌کند و فضای صمیمیانه‌ای بین من و اعضای کتابخانه برقرار است. در واقع همواره به اعضا توصیه می‌کنم برای همگام بودن با جامعه باید دانش و اطلاعات خودشان را بالا ببرند و مطالعه یکی از بهترین راهکارهای افزایش دانش و اطلاعات است. خودم نیز سعی می‌کنم به دانش روز مجهز باشم تا علاوه بر رشد فردی، به رشد و بالندگی اعضای روشن‌دل این کتابخانه کمک کنم.

این کارشناس ادبیات از برگزاری نشست‌های ادبی، قصه‌گویی و معرفی و نقد کتاب با حضور اعضا خبر داد و تصریح کرد: نابینای کتابخوان زیاد داریم و برخی از اعضا که از دوران کودکی در این کتابخانه عضویت دارند و اکنون فردی بزرگسال محسوب می‌شوند به موفقیت‌های علمی و تحصیلی خوبی رسیده‌اند.

وی نابینایان را با وجود منابع کم تشنه کتاب و مطالعه دانست و یادآور شد: نابینایان تنهایی‌های خود را با کتاب پر می‌کنند، زیرا خوانش زمینه تصویرسازی ذهنی را برای نابینایان فراهم می‌کند و به نوعی آنان را در سرزمین کلمات و واژه‌ها بینا می‌سازد. در واقع نابینایان لذت بینایی را در خواندن و مطالعه کتاب جست‌وجو می‌کنند و دنیای آنان روشن‌تر می‌شود.

مسئول بخش گویا و بریل کتابخانه عمومی خاتم‌الانبیاء(ص) رشت با اشاره به تلاش این کتابخانه برای خدمات‌رسانی به اعضا در سراسر استان، گفت:‌ براساس یک قانون جهانی، هفت کیلوگرم از بار پست به جابجایی رایگان بسته‌های نابینایان اختصاص دارد؛ لذا با استفاده از این ظرفیت «کیف پستی بریل» را در گیلان فعال کردیم و خدمات کتابخانه‌ای همچون امانت کتاب‌های بریل و لوح فشرده کتاب‌های صوتی را به اعضا ارائه می‌دهیم.

خسروی با اشاره به انتظارات نابینایان از جامعه، بیان کرد:‌ مساعدت با همنوعان فضيلتی الهی است و اگر اين سعادت نصيب ما شد باید قدردان آن باشیم؛ لذا زمانی که به یک فرد نابینا می‌رسیم اول باید با سلام کردن و معرفی خود او را از حضور خویش آگاه کنیم. تخفیف دادن به نابینایان در انجام کارها نیز حس ترحم در آنان ایجاد می‌کند و باید شرایط ویژه برای افراد نابینا در محیط کار و تحصیل تعریف کنیم.

وی به افراد دچار نابینایی و کم‌بینایی توصیه کرد از عصای سفید استفاده کنند و یادآور شد:‌ عصای سفید یک فرهنگ است؛ به معنی ایمنی تردد و این فرهنگ باید در جامعه نهادینه شود. در واقع جامعه باید بداند کسی که عصای سفید در دست دارد نیازمند کمک و مراقبت است؛ لذا عصای سفید برای خود فرد نابینا بسیار کاربرد دارد و زمینه ایمنی او را فراهم می‌کند.

به گزارش ایکنا، در آستانه روز جهانی عصای سفید باید یک بار دیگر انتظارات نابینایان از شهروندان را مرور کنیم تا اگر در مسیر زندگی با نابینایی رو‌به‌رو شدیم روش برخورد درست و مناسب با او را بدانیم و بتوانیم در کنار یکدیگر زندگی شادی داشته باشیم.

اگر برای انجام كاری يا جست‌وجوی چيزی به نابينایی كمک می‌کنیم، كمک ما آنچنان باشد كه آن را حمل بر دلسوزی و ترحم نداند، زیرا درست است كه او محدود است، اما ناتوان نيست. در هنگام كمک به فرد نابينا و كم‌بينا برای جابجایی و يا عبور از خيابان، باید از گرفتن عصا و لباس وی خودداری كنيم و در هنگام همراهی دست وی را گرفته و يک قدم جلوتر از او حركت كنيم تا در هنگام خطر فرصت توقف و عكس‌العمل داشته باشد.

بدانیم که همواره حق تقدم برای عبور فرد نابینا از خیابان است، اگر یکی از اعضای خانواده‌مان دارای معلوليت بينایی است باید در نظر داشته باشيم بهترين محبت به او اين است كه وی را همچون ديگر اعضای خانواده طرف مشورت قرار داده و در كارهای خانه و فعاليت‌های زندگی از همكاری او بهره‌مند شويم و به او اجازه دهيم امور شخصيش را خودش انجام دهد.

در هنگام برخورد با نابينايانی كه با ما آشنا هستند از پرسيدن «آيا اسم مرا می‌دانی؟» باید خودداری کنیم، زیرا اين سؤال برای نابينايان بسيار ناخوشايند است و باید در حين احوال‌پرسی خود را معرفی کنیم و هرگز از فاصله دور او را مخاطب قرار ندهیم. همه كسانی كه نمی‌بینند نيازمند مالی نيستند و نديدن و عصا در دست گرفتن دليلی بر نيازمند بودن افراد نيست. همچنین باید از بزرگنمایی در اظهار توانمندی‌ها و محدودیت‌های فرد نابينا خودداری کنیم.