شگرد بدعت‌گذاران، پوشاندن لباس بدعت بر تن سنت است

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین علی نظری‌منفرد، استاد حوزه علمیه شامگاه چهارشنبه 24 مهرماه در نشست «بدعت‌های بنی‌امیه» که به مناسبت اربعین در موسسه فهیم قم برگزار شد گفت: بدعت‌گذار گاهی دین را ناقص می‌داند و می‌گوید من با عقلم آن را کامل می‌کنم، ولی گاهی می‌گوید پیامبر(ص) دین را کامل نرسانده و من با عقلم آن را کامل خواهم کرد.

وی با اشاره به منشأ و انگیزه بدعت‌گذار، تصریح کرد: امام علی(ع) فرموده است که «إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ أَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ، يُخَالَفُ فِيهَا كِتَابُ اللَّهِ وَ يَتَوَلَّى ...» در واقع بدعت، ادخال ما لیس فی الدین، در دین است؛ البته اگر کسی آشکار بگوید من حلال خدا را حرام می‌کنم با او مخالفت می‌کنند، ولی بدعت‌گذار امر را مشتبه می‌کند و مقداری از باطل و حق را با هم در می‌آمیزد.

بدعت معاویه

نظری منفرد با بیان اینکه هواهای نفسانی سبب می‌شود تا کسی منفعت شخصی خود را بر حکم دین مقدم بدارد تصریح کرد: مثلا معاویه نماز جمعه را روز چهارشنبه می‌خواند زیرا می‌گوید من می‌خواهم مسافرت بروم و به خاطر این سفر، نماز را چهارشنبه می‌خوانم.

وی ادامه داد: برخی فقها مانند شهید اول در قواعد، بدعت را به احکام خمسه یعنی حرام و مباح و مستحب و ... تقسیم کرده که علامه مجلسی در چند جای بحار به شدت بر او تاخته و گفته که بدعت کلا حرام است و نمی‌تواند مستحب و مباح و ... باشد؛ بدعت، بدعت و حرام است.

نظری منفرد اضافه کرد: کسانی مانند صاحب جواهر و علمای زیاد دیگر متفق القول هستند که بدعت حرام است ولی فرمایش شهید در اینجا چه می‌شود؟ شهید کسی نیست که علمیتش پائین باشد؛ البته مجلسی گفته است که شاید شهید به خاطر فضای اهل سنت این حرف را زده است.

بدعت به جماعت خواندن نمازهای مستحبی

این استاد و محقق حوزه علمیه با بیان اینکه ابن اثیر بدعت را دو دسته می‌داند یعنی بدعت هدی و ضلال تصریح کرد: او این حرف را به خاطر توجیه بدعت عمر بر تاسیس نماز تراویح به جماعت زده است؛ در حالی که در فرمایش پیامبر است که بدعت حرام است همچنین در فرمایش امام صادق(ع) بیان شده که همه بدعت‌ها ضلال و گمراهی است.

وی افزود: مرحوم کاشف الغطاء می‌فرمود فقیه در عالم تشیع یکی شهید و دیگری پسر او است، لذا شخصیت شهید اول جای تردید ندارد بنابراین مقصود وی معنای لغوی بدعت به معنای چیز نوظهور است نه معنای اصطلاحی یعنی ادخال آن چه در دین نیست.

این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه اظهار کرد: برخی فقهای گذشته در ابتدای کتاب احکام، معتقدات را آورده‌اند و خوب است که فقها همه این کار را بکنند زیرا مردم ابتدا باید اعتقادات خود را بلد باشند.

نظری‌ منفرد تصریح کرد: اساسا بدعت و سنت، ضدان ما یجتمعان هستند؛ امام علی(ع) فرموده است که هر چه سنت نیست بدعت است و در خطبه روزهای آخر عمر شریفشان که با گریه آن را خواندند فرمودند اصحاب من کسانی هستند که سنت را احیا و بدعت را میرانده‌اند.

وی با بیان اینکه پایه حکومت عبدالملک را حجاج بنیاد نهاد اظهار کرد: حجاج مردم را به قرائت عثمان از قرآن وادار به خواندن و کتابت کرد و قرائت ابن مسعود و ابی بن کعب را منع کرد؛ مگر قرائت این دو چه چیزی داشت که مردم از آن منع شدند.

این استاد حوزه ابراز کرد: همین مسئله منع قرائت، سبب شد تا استادان و بچه‌ها در یک نسل بعد، تنها با قرائت عثمانی آشنا بودند و اگر قرائت دیگران بر مردم خوانده می‌شد مردم متوجه نمی‌شدند.

لباس بدعت بر تن سنت

نظری منفرد با بیان اینکه چنین بدعت‌هایی سبب شد تا بصیرت مردم از آنان گرفته شد اظهار کرد: بدعت در دوره بنی امیه آنقدر زیاد شد که بر بدعت لباس سنت پوشاندند  و البته از زور و تهدید و تطمیع هم استفاده کردند.

وی در توجیه چرایی پرهیز از قرائت ابن مسعود و دیگران تأکید کرد: علامه حلی در کشف الحق و نهج الصدق آورده است که عثمان با عبدالله برخورد داشت و این برخورد به خاطر این بود که قرائت او کنار گذاشته شود همچنین ابی بن کعب می‌گفت که من 70 سوره را از پیامبر(ص) فرا گرفتم که البته او را هم ترور کردند زیرا وی تهدید کرد که در نماز جمعه حقایقی برای مردم از سقیفه و خلفا خواهد گفت.

نظری منفرد تصریح کرد: مطالبی در قرائت ابن مسعود و ابی بن کعب بوده است که به ضرر عثمان و خلفای بعد از او بود لذا با برخورد و ترور با این دو تلاش کردند تا این حقایق از ذهن مردم دور شود.

این استاد حوزه علمیه با اشاره به بدعت‌های عثمان اظهار کرد: یکی از مستحبات موکد این است که انسان نماز را در اول وقت بخواند زیرا اول وقت رضوان الله است؛ پیامبر نماز را اول وقت می‌خواندند و کوتاه هم می‌خواندند؛ امام علی(ع) هم به مالک سفارش کرد که نمازها را کوتاه و در اول وقت بخوان.

تأخیر نماز اول وقت؛ بدعت عثمان

وی افزود: یکی از بدعت‌های بنی امیه این بود که نماز را از اول وقت تأخیر انداختند؛ بخاری در روایتی آورده است که انس بن مالک به شام رفت در حالی که گریه می‌کرد چون دید بدعت‌های زیادی ایجاد شده است از جمله اینکه نماز را از اول وقت ضایع کرده‌اند و او به خاطر این گریه می‌کرد.

نظری منفرد تصریح کرد: از بدعت‌های عثمان این بود که نماز را در هنگامی می‌خواند که هوا کاملاً باز و روشن شود که این رسم شد و بنی‌امیه بعد از عثمان برای این مسئله حدیث جعل کردند و علتش این بود که چون خلیفه دوم را در تاریکی صبح ترور کرده بودند او ترس و واهمه داشت.

وی اظهار کرد: بدعت دیگر عثمان که در بخاری و صحیح مسلم آمده است این بود که از حج تمتع که در سوره بقره بر آن صراحت دارد نهی کرد همچنین او در منا و عرفات و مشعر که مسافر تلقی می‌شد آن را تمام می‌خواند بر خلاف پیامبر که چون از مکه اعراض کرده بود نماز را به قصر می‌خواند.