رونمایی از بزرگترین کتابخانه دیجیتال فهارس نسخ خطی جهان

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین سید جلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، امروز 19 آذرماه همزمان با هفتاد و پنجمین سالروز تاسیس افتتاح موزه آستان قدس رضوی و سی و هفتمین برنامه سه‌شنبه‌های فرهنگی در مراسم رونمایی از«نسخه‌های دستنویس و کتابخانه شخصی حاج شیخ عباس قمی، موجود در گنجینه رضوی» که در موزه قرآن و هدایای مقام معظم رهبری برگزار شد، اظهار کرد: زمانی که آستان قدس رضوی این شعار را مطرح کرد که می‌تواند بالفعل و بالقوه به مرجعیت علمی دست پیدا کند، برخی این شعار را دست نیافتنی می‌دانستند، لیکن هرکس اندکی با توجه به ظرفیت‌های معنوی و مادی این آستان، که بزرگترین آن، وجود مبارک حضرت رضا (ع)است، آشنا باشد، این شعار را دور از دسترس نمی‌بیند.

وی ادامه داد: دو شاخصه اصلی برای دستیابی به این مرجعیت علمی نیاز است، اینکه ما بتوانیم از غنا و گنجینه‌ای فاخر برخوردار باشیم، در طول هزار و اندی سال که از این کتابخانه مبارکه می‌گذرد، مشاهده می‌کنیم در بخش نسخ خطی، بیش از هزار نسخه خطی جمع‌آوری شده است.

حسینی عنوان کرد: نکته دوم در دستیابی به مرجعیت علمی، بحث دسترسی به منابع ا‌ست و ما در کتابخانه آستان قدس رضوی این رویکرد را اصلاح کردیم و اولین اصلاح رویکردی این بود که زندانبان و به دنبال این نیستیم که قفلی بر نسخ آستان قدس رضوی بزنیم، بلکه مروج این نسخه‌ها هستیم و بنابراین دسترسی‌ها را گشودیمم و ۲۰ هزار نسخه خطی قرآنی را با تمام مراقبت‌ها و محافظت‌های امنیتی در سایت آستان قدس رضوی قرار دادیم که این اقدام برای اولین بار در تاریخ آستان قدس رضوی اتفاق افتاد .

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تصریح کرد: تسهیل و دسترسی بهنگام محققان به منابع کتابخانه‌ای دغدغه حوزه‌های علمیه بود و امروز، آستان قدس رضوی زمینه دسترسی به بیش از یکصد میلیون منبع اطلاعاتی را با یک آی‌پی فراهم کرده است.

وی افزود: 20 ایستگاه مطالعاتی در شهرهای تهران، مشهد،کرمانشاه، اهواز، بروجرد، شوشتر و سرخس قرارگرفته است و اعلام شده تا هر محقق و هر موسسه مطالعاتی که مایل است به این منابع دسترسی پیدا کند، این آمادگی وجود دارد.

حسینی در ارتباط با غنی‌سازی منابع خاطرنشان کرد: در بخش غنی‌سازی منابع تنها به این بسنده نکردیم که منابع را خریداری کنیم و فیزیکی در اختیار داشته باشیم، بلکه ما به دنبال آن هستیم که در سال ۹۹ بزرگترین کتابخانه دیجیتال فهارس نسخ خطی جهان در آستان قدس رضوی را رونمایی کنیم، این اتفاق بسیار بزرگی خواهد بود و بیش از ۸۵ درصد پروژه به اتمام رسیده و نرم‌افزاری برای دسترسی به متن کل این جزوه‎ها فراهم شده است.

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ادامه داد: در بخش تبدیل کتابخانه‌های آستان قدس به پایگاه‌های فرهنگی پویا و اثربخش با هدف جریان‌سازی فرهنگی از ماموریت‌های ما است و در آستان مقدس رضوی بایستی فرهنگ کتاب و کتابخوانی را رواج دهیم.

وی افزود: امروز در 31 استان کانون‌های خادمیاری احداث شده است و 1200 خادمیار کتاب، برنامه‌های ویژه‌ای را در جای جای ایران اسلامی در زیر پرچم حضرت رضا(ع)برگزار کردند.

حسینی گفت: خادمیاران در بخش جذب منابع، نسخه‌های خطی، اسناد و چاپی به توفیقات خوبی دست یافتند و از ابتدای سال تاکنون در حدود ۷۷هزار نسخه شامل 22 هزار سند، 875 نسخه خطی،54 هزار نسخه چاپی به ارزش یک و نیم میلیارد تومان توسط خادمیاران به‌صورت اهداءجذب آستان قدس رضوی شده است.

وی در خصوص اقدامات صورت گرفته در بخش پژوهش نیز بیان کرد: در بخش رویکرد پژوهش محوری، کارگروه‌هایی تشکیل شد، هرچند آستان قدس رضوی تحت عنوان پژوهشگاه مطرح نیست، اما زمینه‌ای برای پژوهشگران فراهم شد.

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تصریح کرد: دربخش تخصصی کردن پایگاه‌های موضوعی،14 پایگاه موضوعی با موضوع حجاب و عفاف، زن و خانواده، دفاع مقدس و... ایجاد شد و همچنین در بخش رسیدگی به کتابخانه‌های محلات و مناطق محروم نیز بیش از ۷۰ هزار کتاب جذب و به 90 مرکز در شهرستان‌های مختلف سراسر کشور در مناطق محروم اهدا شد.

راه‎اندازی موزه مجازی

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس عنوان کرد: در سال آینده به دنبال این هستیم که موزه‌ای مجازی راه‌اندازی کنیم. این موزه تمام علاقه‌مندان در دنیا را جذب خواهد کرد و بیش از 8000 اشیا موزه‌ای در معرض نمایش گذاشته خواهد شد

وی اضافه کرد: بخش یکپارچه‌سازی کل کتابخانه‌های آستان قدس رضوی نیز در دستور کار قرار دارد و امروز چیزی در حدود 54 کتابخانه در سراسر کشور وجود دارد و همه جزایر مستقلی هستند که با یک نرم‌افزار به یکدیگر متصل شوند و در ارتقا سطح خدمات کتابخانه‌ای کمک کنند.

حسینی در ارتباط با عدم وجود سالن مطالعه در کتابخانه آستان قدس رضوی بیان کرد: در حال حاضر ۶ میلیون نفر به کتابخانه آستان قدس رضوی مراجعه می‌کنند و بخش عمده‌ای از مراجعه‌کنندگان به دنبال فضایی آرام برا مطالعه کتب درسی خود هستند و اگر این امکان در حرم مطهر فراهم شود که سالنی تحت عنوان قرائت‌خانه وجود داشته باشد، بسیار مورد استقبال قرار خواهد گرفت.

سفیران میراث رضوی

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس افزود: در بسیاری از استان‌ها نسخه‌های خطی جهت شناسایی وجود دارد و نیاز است تا سفرایی را به استان‌ها از سندشناس، نسخه‌شناس،کتاب‌شناس و اهل مرمت تحت عنوان «سفیران میراث رضوی» به جهت دریافت و ارزش‌گذاری این نسخ اعزام کنیم.

وی همچنین در خصوص توزیع سوغات فرهنگی موزه‌ای بیان کرد: اشیای موزه‌ای می‌تواند بهترین سوغات فرهنگی برای زائران باشد و اگر بتوانیم خط تولیدی را افتتاح کنیم که از این اشیا نسخه‌هایی را مولاژ تهیه کنیم، بهترین سوغات فرهنگی را برای آن‌ها فراهم کرده‌ایم.

در ادامه سیدرضا صداقت حسینی، کارشناس مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی عنوان کرد: شیخ عباس قمی زمانی که در مشهد سکونت داشت، به تالیف کتاب‌های «فوائد الرضوی» و «مفاتیح الجنان» روی آورد و از منابع آستان قدس رضوی استفاده می‌کرد.

وی با بیان اینکه کتاب مفاتیح ‌الجنان به تالیف شیخ عباس قمی به عنوان پرفروش‌ترین و پرتیراژ ترین کتاب پس از قرآن کریم در مشهد بود، ادامه داد: محدث قمی به زبان فارسی و عربی تالیفات متعددی داشته و بالغ بر 60 کتاب تالیف ایشان است.

وجود 57 هزار کتاب خطی در آستان قدس رضوی

صداقت حسینی در خصوص کتابخانه آستان قدس رضوی اظهار کرد: امروزه در کتابخانه آستان قدس رضوی به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه‌های جهان اسلام بالغ بر 57 هزار کتاب خطی و 22 هزار جزوه قرآنی وجود دارد. جذب و فراهم‌آوری کتاب‌های خطی از اولویت‌های کتابخانه رضوی است و خوشبختانه در اردیبهشت ماه و در آبان ماه سال جاری مجموعه بسیار نفیسی از کتب شیخ عباس قمی را با بودجه مرحمتی آستان قدس رضوی خریداری کردیم، همچنین ۳۱۰ نسخه خطی و دست نوشته هایی از شیخ عباس قمی نیز به تازگی خریداری شد.