شهید صدر؛ نمونه بهترین تئوریسین و شاگرد در پیشگاه قرآن

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، آیت‌الله محمدعلی تسخیری، رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، شامگاه گذشته، ۲۱ آذر ماه، در مراسم رونمایی از کتاب حوزه و بایسته‌ها (گفتارها و نوشتارهای شهید صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت) که در دفتر تبلیغات خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: یکی از خصوصیات مرحوم شهید صدر این است که در علوم مختلف تعریفات خوبی داشت و در هر جا وارد شد، تئوری‌های خوبی مطرح کرد.

وی ادامه داد: شهید صدر در رابطه با اقتصاد نقش زیادی در اقتصاد اسلامی داشت، رئیس بزرگترین بانک اسلامی در عربستان می‌گفت وقتی «اقتصادنا» منتشر شد در واقع یک انقلاب به وجود آمد، دانشگاه‌ها را تکان داد و مراکز علمی مجبور شدند که کتاب ایشان را به عنوان منبع درسی قرار دهند.

آیت‌الله تسخیری اضافه کرد: تئوریسین بودن یکی از ویژگی‌های شهید صدر بود، به عنوان مثال در تفسیر منطق تاریخ، ایشان در امور عملی نیز نمونه بهترین تئوریسین بود ازجمله این تئوری‌ها می‌توان به نظر ایشان در نهادینه کردن مرجعیت اشاره کرد. تفسیر در دو نوع موضوعی و ترتیبی است، اما ایشان یک تفسیر موضوعی به شکل دیگر را مطرح کرد و نه به معنی یک موضوع بلکه ایشان یک موضوع را مدنظر می‌گیرد، سؤالات را پیدا می‌کند و وارد عرصه قرآن می‌شود.

شهید صدر و ارائه پاسخ مسائل از قرآن

رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب بیان کرد: شهید صدر به عنوان یک شاگرد ممتاز در پیشگاه قرآن می‌نشیند و جواب‌ها را دریافت می‌کند و مجموعه این جواب‌ها یک کتاب می‌شود، در اقتصاد نیز یکی از مهمترین سؤالات این است که مشکل اقتصادی انسان چیست؟ یکی از بزرگترین متفکران اقتصاد می‌گوید مشکل اقتصادی این است که رشد بشریت خیلی سریع‌تر از رشد طبیعت است، اما شهید صدر می‌گوید «قرآن به طور واضح پاسخ می‌دهد و می‌گوید هرچه نیاز دارید خدا در طبیعت قرار داده و طبیعت هیچگاه متحیر نمی‌ماند، مشکل انسان این است که ظلم در توزیع دارد و هم کفر در نعمت می‌کند».

تسخیری بیان کرد: با اینکه قرآن کتاب علوم نیست و کتاب مکتبی است، اما در این مسیر برخی نظریه‌های علمی مطرح است، شهید صدر بیشتر به دنبال قواعد اصلی است، ایشان حتی یک مسئله کوچک را تا رسیدن به ریشه اصلی و نتیجه‌گیری پیگیری می‌کند. نظریه‌های ایشان درخصوص مرجعیت و اصلاح رساله خیلی از مباحث را تغییر داد و ایشان رساله عملی خود را مطرح کرد.

وی ادامه داد: کتاب «حوزه و بایسته‌ها» می‌تواند برای حوزویان مفید باشد و به قول رهبر انقلاب طلاب جوان می‌توانند از رفتار و ایده‌های شهید صدر الگو بگیرند، در آثار تألیف شده شهید صدر دیده می‌شود که ایشان ابتدا مسئله را در ذهن خود حلاجی کرده و پس از آن در سه سطح برای مخاطب مطرح می‌کند.

نظرات دارای نوآوری

حجت‌الاسلام سیدامید موذنی، معاون پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و مولف کتاب حوزه و بایسته‌ها نیز در این مراسم بیان کرد: این کتاب مجموعه‌ای از ترجمه سخنرانی‌ها، مقالات و نوشته‌های شهید صدر است که به صورت پراکنده و در منابع مختلف و مجلات منتشر شده است.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: نوشته‌های شهید آیت‌الله صدر شامل طرح‌ها و ایده‌هایی از ایشان است که از جمله آن می‌توان به بحث مرجعیت اشاره کرد و این ایده‌ها و نظرات دارای نوآوری است که هنوز متأسفانه مانند سایر آثار ایشان ناخوانده و پژوهش‌نشده باقی‌مانده است.

موذنی ادامه داد: شهید صدر در بسیاری از آثار که به تبیین مباحث پرداخته است، اشاراتی نیز دارند که می‌توان یک روندپژوهشی و معرفتی جدید را از این طریق به دست آورد، این اشارات می‌تواند برای پژوهشگر سؤالات ایجاد کند که پاسخ به آن‌ها ما را به نکات جدیدی برساند.

این پژوهشگر علوم اسلامی اضافه کرد: یکی دیگر از نکات توجه شهید صدر به نسبت حوزه علمیه و محیط پیرامون آن است که طی آن حوزه باید نقش خود را در این نسبیت پیدا کند و اثرگذار باشد، ضمن این که شهید صدر فضای آن زمان حوزه در نجف نیز اشاره و توصیفی دارد، با این حال تجربه و میراثی است که می توانیم براساس آن آینده حوزه علمیه را تخمین بزنیم.

وی با اشاره به ایده تحول مرجعیت و طرح تحول کتب درسی حوزه علمیه از سوی شهید صدر گفت: حضور اجتماعی باقدرت آیت‌الله حکیم با محوریت شهید صدر در عراق کمونیسم را شکست داد، مدلی که بعدها با عنوان دولت مدنی در عراق مطرح شد.