دعای امام سجاد(ع) در وداع با ماه رمضان

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، شب آخر ماه مبارک رمضان شب بسیار مبارکی است و برای این شب چند عمل وارد است که از آن می‌توان به غسل، قرائت زیارت امام حسین(ع)، خواندن سوره‌های انعام، کهف، یس و گفتن صد مرتبه «أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ وَأَتُوبُ إِلَيْهِ» و قرائت دعاهایی که شرح آن در ذیل آمده اشاره کرد.

شیخ کلینی از امام صادق(ع) روایت کرده که در شب آخر ماه رمضان بخواند: «اللّٰهُمَّ هٰذا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِى أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ وَقَدْ تَصَرَّمَ، وَ أَعُوذُ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ يَا رَبِّ أَنْ يَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَيْلَتِى هٰذِهِ أَوْ يَتَصَرَّمَ شَهْرُ رَمَضانَ وَلَكَ قِبَلِى تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِيدُ أَنْ تُعَذِّبَنِى بِهِ يَوْمَ أَلْقاكَ.خدایا، این است ماه رمضان که قرآن را در آن نازل کردی، اینک در حال گذشتن است و من به ذات کریمانه‌ات پناه می‌آورم از اینکه سپیده این شب طلوع کند یا ماه رمضان بگذرد و نزد تو برایم نتیجه کار ناشایست یا گناهی باشد که بخواهی مرا به سبب آن روزی که ملاقاتت کنم عذاب نمایی.»

همچنین در شب پایانی ماه مبارک رمضان به قرائت دعای «مُدَبِّرَ الْأُمُورِ» به شرح زیر «يَا مُدَبِّرَ الأُمُورِ، يَا باعِثَ مَنْ فِي القُبُورِ، يَا مُجْرِيَ البُحُورِ، يَا مُلَيِّنَ الحَدِيدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بِي كَذا وَكَذا. (و به جاى «کذا و کذا» حاجات خود را بخواهد و بگوید) اللَّيْلَة اللَّيْلَةَ‌ای» ای تدبیرگر امور، ای برانگیزنده مرده‌های در گور، ای روان‌کننده دریاها، ای نرم‌کننده آهن برای داود، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و با من چنین و چنان کن (و به جاى «چنین و چنان» حاجات خود را بخواهد و بگوید) امشب، امشب» تأکید شده است.

ماه رمضان را با دعاهای وداع، وداع گویند، دعاهایی در این خصوص از شیخ کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی و سید ابن طاووس نقل کرده‌اند و شاید بهترین آن‌ها دعای چهل‌وپنجم صحیفه کامله باشد.

سید ابن طاووس از امام صادق(ع) روایت کرده که هر که در شب آخر ماه رمضان، آن ماه شریف را وداع گفته و بگوید: «اللّٰهُمَّ لَاتَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ من صِيامِي لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَأَعُوذُ بِكَ أَنْ يَطْلُعَ فَجْرُ هٰذِهِ اللَّيْلَةِ إِلّا وَقَدْ غَفَرْتَ لِي؛ خدایا، این ماه را آخرین بار روزه‌ام در ماه رمضان قرار مده و به تو پناه می‌آورم از اینکه سپیده این شب سر زند، مگر اینکه مرا آمرزیده باشی. پیش از آنکه سپیده برآید، حق‌تعالی او را بیامرزد و توبه و بازگشت نصیب وی کند.»

سید و شیخ صدوق از جابر بن عبدالله انصاری روایت کرده‌اند: که در جمعه آخر ماه رمضان خدمت رسول خدا(ص) رسیدم، چون نظر آن حضرت بر من افتاد، فرمود: «ای جابر، این آخرین جمعه از ماه رمضان است، پس آن را وداع کن و بگو: «اللّٰهُمَّ لَاتَجْعَلهُ آخِرَ العَهْدِ مِنْ صِيامِنا إِيَّاهُ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاجْعَلْنِي مَرْحُوماً وَلَا تَجْعَلْنِي مَحْرُوماً.خدایا، این ماه را آخرین بار روزه‌ ما در ماه رمضان قرار مده، اگر قرار داده‌ای پس مرا رحمت شده بدار، نه محروم از رحمت.» به‌راستی هرکه این دعا را در این روز بخواند به یکی از دو خصلت نیکو ظفر یابد: یا رسیدن به ماه رمضان آینده یا آمرزش خداوند و رحمت بی‌انتهای او.»

سید ابن طاووس و کفعمی از حضرت رسول(ص) روایت کرده‌اند که فرمود: هرکه در شب آخر ماه رمضان ده رکعت نماز به صورت دو رکعت بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را «یک بار» و «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ» را «ده بار» و در هر یک از رکوع و سجود «ده مرتبه» بگوید: «سُبْحانَ اللّٰهِ وَالحَمْدُ للّٰهِ وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ أَكْبَرُ، پاک است خدا و ستایش شایسته اوست و معبودی جز او نیست و خدا بزرگ‌تر است» و هنگامی‌که از ده رکعت فراغت یافت هزار مرتبه استغفار کند و پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید: «يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ، يَا ذَاالجَلالِ وَالإِكرامِ، يَا رَحْمانَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ وَرَحِيمَهُما، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، يَا إِلٰهَ الأَوَّلِينَ وَالآخِرِينَ، اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا، وَتَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنا وَصِيامَنا وَ قِيامَنا، ای زنده به خود،ای پاینده! ای دارای بزرگی و بزرگواری، ای بخشنده دنیا و آخرت و ای مهربان دنیا و آخرت، ای مهربان‌ترین مهربانان، ای معبود گذشتگان و آیندگان، گناهانمان را بیامرز و نماز و روزه و شب‌بیداری‌مان را قبول کن. سوگند به کسی که مرا به‌راستی به پیامبری مبعوث کرد که جبرئیل مرا از اسرافیل خبر داد و اسرافیل از پروردگار خود که سر از سجده برنداشته، خداوند او را بیامرزد و ماه رمضان را از او قبول کند و از گناهان او درگذرد.»

منبع: مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی