استاد مولایی و یک عمر همنشینی با قرآن / استاد مسلم تجوید و قرائت
ابراهیم پورفرزیب (مولایی) که لقب «اکبرالقراء» را از سوی مقام معظم رهبری دریافت کرد، از جمله اساتید قرآنی بود که معیشت خود از راه کارگاه سنگبری و استحصال معدن می‌گذراند و هرگز برای تدریس و تشکیل جلسات قرآن از کسی وجهی دریافت نکرد.
به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راه‌گشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشتی به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. ابراهیم پورفرزیب مشهور به مولایی از جمله پیشکسوتان آموزش فنون قرائت و تلاوت قرآن کریم یکی از این افراد بود.
ابراهیم پورفرزیب(مولایی) در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی در منطقه سنگلج تهران دیده به جهان گشود. دوران ابتدایی را در دبستان عنصری تهران و دوران متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر خیابان سعدی تهران گذراند و نزدیکی دبیرستانش با مسجد لاله‌زار تهران، فرصت مناسبی را برای او ایجاد کرد تا از محضر مرحوم آیتالله «محمد میرحجازی» معروف به «عرب» بهره‌مند شود.
زانوی تلمذ نزد استاد «احمد نصرا‌لله مازندرانی»
وی از سال ۱۳۲۷ در جلسات صبح‌های جمعه استاد «احمد نصرا‌لله مازندرانی» شرکت کرد و تحت تعلیم سخت‌گیرانه وی به مراتبی از پختگی در علوم و فنون قرآنی رسید، همچنین در همان سال‌ها در جلسه‌ای در مسجد گلوبندک که مرحوم «ذیرجی» آن را اداره می‌کردند حضور داشته و در کنار آن جلسه‌ای تشکیل داده بوده است. استاد مولایی سال‌های دانشجویی را در رشته ادبیات دانشگاه تهران سپری کرد.
بیشتر بخوانید:
- خاطره‌گویی اکبرالقراء ایران از حضور در محضر مقام معظم رهبری + فیلم
- نقل توفیق خادمی قرآن از زبان اکبرالقراء ایران + فیلم
- تصاویری کمیاب از استاد مولایی/ گذری بر زندگی پر برکت استاد
- دارالقرآن «استاد ابراهیم پورفرزیب» افتتاح شد + عکس
- تجلیل از استاد «مولایی» در پنجمین همایش تکریم چهرههای قرآنی
- افتتاح کتابخانه و آرشیو صوتی و تصویری مرحوم استاد ابراهیم پورفرزیب (مولایی)
اشتیاق فراگیری، وی را بر آن داشت با مطالعه کتاب‌های علوم قرائت به سرچشمه‌های زلال این علم راه یابد. چون ایشان یادگیری قرآن کریم و قواعد تجویدی را امانتی می‌دانند که باید آن را به دیگران تحویل و تعلیم داد تا همیشه در حال جوشش و جریان باشد، بر حسب سنت و به روش متداول جلسات، تدریس و تعلیم قرآن را ابتدا در مسجد لاله‌زار و پس از آن در سال 1323 در مسجد گلوبندگ سرپرستی کرد و سپس جلسات متعددی در منازل افراد علاقه‌‌مند تشکیل داد.
تألیفات و آثار
وی در سال 1333 (در دوران دانشجویی، هنگامی که در رشته زبان و ادبیات عرب دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تحصیل می‌کرد) کتاب «تجویدالقرائة» را تألیف کرد و در سال 1362 برای رفع اشتباه شاگردان و آگاهی درست آن‌ها از اختلاف شیوه قرائت‌ها، اقدام به تألیف کتابی به نام «تهذیب‌القرائة» در دو جلد می‌کنند. استاد در این کتاب اختلاف قرائات را جدول‌بندی کرده تا به آسانی مورد استفاده قرار گیرد، همچنین وی به خواست دانشگاه تهران کتاب «تجوید جامع» را نوشته‌اند که انتشارات سمت آن را چندین بار تجدید چاپ کرده است. جلد اول این کتاب به قرائت عاصم نوشته شده است، همچنین استاد به تدریج درباره قرائت‌های دیگر مثل «نافع و ابوعمرو و یعقوب» نیز نوشته و جلد چهارم این مجموعه به قرائت «عاصم و حمزه و کسایی و خلف» اختصاص دارد.
آخرین تألیف ایشان مفرده دوم تجوید جامع است که بر اساس قواعد و قرائت قراء مدینه ابوجعفر و نافع (ورش و قالون) تدوین یافته از سوی سازمان سمت چاپ و در دسترس است و مفرده سوم آن بر اساس قواعد قراء بصره (ابوعمرو و یعقوب) در آستانه انتشار و مفرده چهارم آن بر اساس قراء کوفی (عاصم، حمزه، کسایی و خلف) در دست اقدام است.
مؤسس مجمع قاریان قرآن
استاد مولایی مؤسس مجمع قاریان قرآن کریم است که جلسات این مجمع در طول سال در روزهای جمعه پس از نماز صبح در مسجدالرضا(ع) در خیابان بهار تهران تشکیل می‌شود و در آن در دو بخش دو ساعته (بخش اول قرائت قرآن کریم به روایت حفص و بخش دوم قرائت قراء سبعه) فنون تلاوت آموزش داده می‌شود.
استاد مولایی از سال 1335 (و قبل از آن نیز به صورت جلسات خانگی) هر سال در ماه مبارک رمضان اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزش روخوانی و قرائت قرآن در مسجد شیخ فضل‌الله نوری کرده است که این کلاس‌ها همچنان برگزار می‌شود و از این طریق شاگردان مبرزی تربیت شده‌اند.
یادآوری می‌شود که بسیاری از قاریانی که دارای رتبه بین‌المللی هستند به اذعان خودشان در مقطعی شاگردی ایشان را کرده‌اند که از آن میان می‌توان به اساتید «شهریار پرهیزکار»، «عباس میرداماد»، «محمدحسین سبزعلی»، «عباس امام‌جمعه»، «حسن رضائیان»، «محسن بادپا»، «هادی فروزان» و تعداد کثیری از قراء بین‌المللی اشاره کرد.
راه‌اندازی صندوق نیکان با مبلغی قرضی
به گفته بسیاری از کسانی که استاد مولایی را می‌شناختند ایشان هرگز برای تدریس و تشکیل جلسات قرآن از کسی وجهی دریافت نکرده و معیشت خود را از راه کارگاه سنگبری و استحصال معدن می‌گذراند.
وی در سال‌های دهه ۵۰ صندوق اندوخته نیکان را با مبلغ ۱۰۰ هزار تومان قرضی راه‌اندازی کرد و به برکت رفع نیاز مستمندان و محتاجان هم‌اکنون به مبالغ هنگفتی تبدیل شده است.
اکبر القرّاء
جلسه‌ای که در زمان ریاست جمهوری مقام معظم رهبری، اساتید قرآن خدمت ایشان رسیدند؛ معظم له در مقابل سایر قاریان، لقب «اکبرالقراء» را به استاد مولایی دادند؛ یعنی بزرگ‌ترین قاری قرآن و از ایشان به عنوان استاد مسلم و برجسته تجوید و قرائت و مربی اساتید قرآن یاد کرده‌اند. ایشان بارها و بارها از مقام علمی استاد مولایی سخن گفتند؛ زیرا مسلط بر قرائت‌های هفت‌گانه و روایت‌های چهارده‌گانه قرآن بود که در همین زمینه نیز کتاب ارزشمند «تهذیب القرائة» را به رشته تحریر درآورده و از خود به جای گذاشت.
ضمن آنکه در جلسات قرآنی در محضر مقام معظم رهبری، در صورت عدم حضور این استاد فقید، معظم‌له جویای حال ایشان می‌شدند. استاد مولایی، اهتمام و توجه ویژه‌ای به جذب افراد به ویژه جوانان به قرآن داشت، چنانکه شهریار پرهیزکار، حفظ قرآن را به همت و تشویق استاد مولایی انجام داد و هر حزبی که وی حفظ می‌کرد، مورد تشویق استاد مولایی قرار می‌گرفت.
مأمن قاریان
استاد مولایی همچنین در سال‌های متمادی پربرکت عمر شریفشان با اداره مجمع قاریان قرآن که همان هیئت سنگلج با 113 سال سابقه قرآنی است و جزو قدیمی‌ترین خانه‌های قرآنی کشور محسوب می‌شود و نیز با اداره جلسات قرآن در مسجد شیخ فضل‌الله در خیابان بهشت و مسجدالرضای خیابان بهار تهران یکی از تأثیرگذارترین محافل قرآنی کشور را در سال‌های متمادی تشکیل داد که مأمن حضور و محل پرورش بسیاری از بزرگان قرآنی از اقصی نقاط کشور بوده است.
راه‌اندازی کمیسیون وقف و ابتدا
استاد مولایی که از اعضای شورای تحقیق و پژوهش مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران بود، در طول سالیان متمادی، ضمن حضور منظم و پرثمر در جلسات، در مباحث علمی ورودی عالمانه داشت و نظرات خود را با استدلال محکم و به صورت قاطع بیان کرد.
از جمله ثمرات حضور این استاد فقید در شورای تحقیق و پژوهش مرکز، راه‌اندازی کمیسیون وقف و ابتدا بود. این کمیسیون در طول پنج سال و با تشکیل ۱۱۰ جلسه تخصصی با حضور برجسته‌ترین اساتید علم وقف و ابتدا در کشور، تمای علائم و مواضع وقف و ابتدا در قرآن را بررسی کرده و این علائم و مواضع را بر اساس نظرات علما و مفسران شیعی تنظیم کرد.
دریافت مدال خادمی قرآن
ابراهیم پورفرزیب(مولایی) در نخستین دوره‌های برگزاری مراسم تجلیل از خادمان برگزیده قرآن از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخاطر یک عمر خدمت در عرصه آموزش و تعلیم قرآن کریم مورد تجلیل قرار گرفت و مفتخر به دریافت مدال خادم القرآن شد. ایشان همچنین در پنجمین همایش «تکریم چهرههای قرآنی» سازمان دارالقرآن الکریم در سال 89 مورد تجلیل قرار گرفت. این استاد قرآن کریم در سال ۱۳۹۲ به عنوان استاد درجه یک تلاوت قرآن کریم معرفی و تجلیل شد؛ همچنین وی در سال ۱۳۹۰ نشان درجه یک فرهنگ و هنر را از رئیس جمهور وقت دریافت کرد.
یک عمر با قرآن
استاد مولایی در سال ۱۳۹۳ و در سن 86 سالگی پس از تحمل یک دوره بیماری، دعوت حق را لبیک گفت و در قطعه دو بهشت زهرا به خاک سپرده شد. خود این‌گونه از سرگذشت خود یاد می‌کند که: «اگر 100 مرتبه دیگر هم دنیا بیایم باز هم دوست دارم با قرآن باشم؛ چون من در قرآن تمام خیر زندگی و سلامت خود و سرمایه خودم را دیدم و همه‌چیز را از قرآن دارم و این عنوانی که به‌عنوان معلم قرآن برای خودم انتخاب کردم و مشغول شدم، هنوز هم ادامه دارد و امیدوارم تا پایان عمر ادامه داشته باشد و وظیفه خودم را در قبال قرآن انجام دهم.»
یادآور می‌شود، خبرگزاری بین‌المللی قرآن نیز شماره سی‌ویکم ویژه‌نامه‌اش را (در سال 1386) که با عنوان «رایحه» منتشر می‌شود، ویژه بزرگداشت استاد ابراهیم مولایی اختصاص داد.
بیشتر بخوانید:
انتهای پیام
