جایگاه آموزه‌های دینی در شعر شاعران آئینی افغان

محمدکاظم کاظمی، عضو گروه علمی برون‌مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، در رابطه با جایگاه آموزه‌های دینی در شعر شاعران آئینی افغان اظهار کرد: این موضوع بستگی به شاعر دارد. در شعر برخی از شاعران این مفاهیم بیشتر حضور دارد و در برخی کمتر و بستگی به مطالعه و آگاهی آن‌ها از آموزه‌ها و مفاهیم دینی دارد و حکم کلی نمی‌توان ارائه کرد، اما به اندازه‌ای که شاعران ما به شعر مذهبی می‌پردازند، این آموزه‌ها در شعر پررنگ نیست.

وی در رابطه با تاریخچه شعر آئینی در افغانستان، بیان کرد: شعر آئینی در مفهوم عام آن، یعنی شعرهایی که با مسائل و آموزه‎های دینی ارتباط و پیوند دارند، در افغانستان سابقه دیرینه دارد و می‎توانیم به شعرهای شاعرانی مانند سنایی، ناصرخسرو و مولانا اشاره کنیم که از افغانستان برخاستند و زادگاهشان افغانستان بوده است، اما در مفهومی که امروزه در مورد شعرهای آئینی رواج پیدا کرده است، یعنی شعرهایی که به ستایش و مدح و منقبت اهل‌بیت(ع) می‌پردازد، در افغانستان در اوایل قرن 20 با فعالیت‌های شعری علامه بلبل کابلی آغاز می‌شود و می‌توانیم او را پدر شعر آئینی و مذهبی افغانستان بدانیم.

این شاعر افغانستانی تصریح کرد: علامه بلبل کابلی از شاعران و روحانیان برجسته در کابل بود و در حوزه سرایش شعر آئینی و برگزاری محافل و مجالس مذهبی فعال بود و او به همراه آیت‌الله حجت، به نوعی احیاکننده مراسم مذهبی در افغانستان به شکل سنتی بود.

کاظمی افزود: شاعر دیگری که می‌توان او را به‌عنوان یک شعر آئینی برجسته در شعر معاصر افغانستان مطرح کرد، علامه سیداسماعیل بلخی است که از اوایل دهه 30 و پس از بلبل کابلی مطرح می‌شود و شعرهای بسیار خوبی در حوزه شعر عاشورایی منتشر می‌کند و چیزی که در شعر مرحوم بلخی مطرح است طپش و پویایی شعر او در ارتباط با مسائل روز است که در شعر آئینی افغانستان در آن زمان کمتر رایج بوده است.

این شاعر و منتقد ادبی تصریح کرد: استاد براتعلی فدایی هروی، شاعر منقبت‌سرای هرات، سیدحسین موسوی از شاعران مزار شریف و خادم‌حسین بیانی از شاعران روحانی و پیشکسوت افغانستان است که اکنون در قم سکونت دارد و از شاعران آئینی فعال قبل از انقلاب اسلامی بوده‌اند‌.

عضو گروه علمی برون‌مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در رابطه با شروع فعالیت ادبی‌اش در مشهد و ارتباط با شاعران آن دوره بیان کرد: بنده در سال 63 به مشهد آمدم و از سال 65 به جریانات و فعالیت‌های ادبی خراسان متصل شدم و از آن زمان ارتباط بیشتری با محافل و جلسات شعر مشهد و به‌ویژه با جریانی که با نام جریان شعر انقلاب اسلامی راه افتاده بود پیدا کردم و اگر بخواهم از شاعران ایرانی آن دوره نام ببرم، می‌توانم به آقایان سیدعبدالله حسینی، مجید نظافت و مصطفی محدثی خراسانی اشاره کنم که از شاعران فعال نسل جوان آن دوران بودند و اگر بین شاعران افغانستان بخواهم نام ببرم استاد براتعلی فدایی، ابوطالب مظفری و محمود عاصف رحمانی افرادی بودند که در آن دوران فعالیت می‌کردند.

وی افزود: اکنون شعر افغانستان مانند 30 سال پیش نیست که شاعران برجسته آن تعدادشان انگشت‌شمار بود، امروزه شاعران جوان و توانای بسیاری مشغول فعالیت هستند و در حوزه شعر مهاجرت، از شاعران افغانستانی که در ایران حضور دارند می‌توانم به ابوطالب مظفری و تکتم حسینی اشاره کنم که در جامعه ایران مطرح‌ هستند و مخاطب بیشتری دارند.

این شاعر افغانستانی ادامه داد: شاعران دیگری مانند سیدرضا محمدی، عبدالسمیع حامد، محمدشریف سعیدی، سیدضیاء قاسمی، روح‎الله امینی، سهراب سیرت و نجیب بارور نیز از شاعران جوان، توانا و مطرح افغانستان هستند که در افغانستان و برخی کشورهای اروپایی مشغول فعالیت هستند و امروزه بیشتر میان مردم آوازه دارند.

کاظمی در رابطه با جلسات شعر فعال افغانستان در ایران بیان کرد: در مشهد جلسه دُرّ دَری، در تهران خانه ادبیات افغانستان، در اصفهان شعبه‌ای از انجمن ادبیات افغانستان و در قم، انجمن ادبی کلمه فعالیت دارند.