عکاسی عاشورایی باعث تقویت دقت و سرعت عکاسان می‌شود
یک عکاس آئینی گفت: به دلیل ازدحام و شلوغی در روز عاشورا، ثبت لحظات آن روز باعث تقویت دقت، سرعت و ظرافت در عکاسی می‌شود.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حمید سبحانی، یک عکاس آیینی در اولین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی عکاسی که با موضوع نگاهی به عکاسی آیینی، شامگاه 6 مهرماه در حوزه هنری استان برگزار شد، در رابطه با عکاسی عاشورایی اظهار کرد: به این دلیل که در روز عاشورا و تاسوعا با جمعیت زیاد و شلوغی و ازدحام بسیاری رو‌به‌رو هستیم، دیدن لحظه مناسب و به وجود آوردن و ثبت کردن یک عکس مناسب که در حد متوسط و عالی باشد کار آسانی نیست و این تمرین بسیار خوبی برای عکاسان است.
وی افزود: در عاشورا این انگیزه ایجاد می‌شود که به‌دنبال سوژه و اتفاق بگردیم تا عکس را ثبت کنیم و این باعث تقویت دید هنگام عکاسی می‌شود. با توجه اینکه سالیان سال است از وقایع روز عاشورا عکاسی می‌شود، گرفتن عکس متفاوت بین عکس‌های تکراری، اتفاق مهمی برای عکاس خواهد بود و به این دو دلیل است که عکاسی عاشورایی را به همه توصیه می‌کنم، چون قطعا باعث تقویت دقت، سرعت و ظرافت در عکاسی می‌شود.
این عکاس آیینی با بیان اینکه شناخت از موضوع در عکاسی از اهمیت بالایی برخوردار است، بیان کرد: زمانی وجود دارد که عکاسی خیابانی انجام می‌دهیم و از سوژه‌ها، موقعیت و رفتار انسان‌ها عکس ثبت می‌کنیم تا باعث تمرین، طراوت و تازه ماندن در عکاسی شود، اما زمانی وجود دارد که به‌صورت جدی وارد یک مسئله می‌شویم و برای مثال می‌خواهیم درمورد سالمندان، کودکان یا کارگران فصلی عکاسی کنیم؛ در این موقعیت نباید دوربین را برداریم و بدون شناخت به سمت سوژه برویم، بلکه باید در مورد آن کنکاش کنیم و با شناخت وارد کار شویم و اگر با شناخت وارد موضوع بشویم چیزی از چشم ما مغفول نخواهد ماند.
سبحانی اظهار کرد: در عکاسی عاشورایی و آیینی نیز به همین صورت است، برای مثال وقتی از مراسم تعزیه‌خوانی عکاسی می‌شود 90 درصد از عکاسان، شخصیت‌های آن تعزیه را به درستی نمی‌شناسند و در همین حد می‌دانند که دو گروه از امام حسین(ع) و اصحابشان و لشگر دشمن وجود دارد، اما اگر تمام شخصیت‌ها را به‌درستی بشناسند عکس و عکاسی آن‌ها متفاوت خواهد شد.
تقسیم‌بندی آیین‌های مناسب برای عکاسی
وی در رابطه با آیین‌های مهمی که برای عکاسی دارای سوژه‌های مناسبی هستند، بیان کرد: درباره انواع آیین‌ها، تاکنون تقسیم‌بندی درستی انجام نشده است، اما طبق مطالعاتی که بنده داشته‌ام یک تقسیم‌بندی انجام داده‌ام که در آن، آیین‌ها به آیین‌های باستانی، مذهبی، ملی و میهنی، موسمی، اقلیمی، طایفه‌ای و خانوادگی تقسیم می‌شوند.
این عکاس آیینی تشریح کرد: آیین باستانی از آیین‌هایی بوده که در کشور ما وجود داشته است که برای نمونه می‌توان به جشن سده، آیین تیرگان، آیین مهرگان و گذر سیاوش اشاره کرد. بزرگترین آیین‌های مذهبی در کشور ما نیز عاشورا، تاسوعا و ماه رمضان و آیین شب‌های قدر هستند. میان آیین‌های ملی و میهنی نیز می‌توانیم به یادمان شهدای هشت سال دفاع مقدس اشاره کنیم که ما اعتقاد داریم وجوه ماورایی نیز در آن وجود داشته و این موضوع در تمام جهان وجود دارد، حتی در ژاپن یادمان‌هایی برای جنگ جهانی دوم برای خلبان‌هایشان برگزار می‌شود.
سبحانی افزود: آیین‌های موسمی و اقلیمی در زمان‌های خاصی از سال اتفاق می‌افتد. برای مثال وقتی دچار خشکسالی می‌شویم آیین درخواست باران وجود دارد که به طریق خاصی انجام می‌شود. درباره آیین‌های طایفه‌ای و خانوادگی نیز باید گفت یکسری از خانواده‌ها و طایفه‌ها اعتقادات خاص خود را دارند که برای مثال می‌شود به دید و بازدید روز عید غدیر اشاره کرد که به قشری خاص تعلق دارد.
وی در رابطه با هالووین گفت: هالووین آیین مربوط به مسیحیان است که ماجرای آن به بیش از 14 قرن پیش برمی‌گردد و اعتقادی در اروپای شمالی به وجود آمده بود که پس از فصل برداشت محصول و غلبه سرما روح موجودات فراطبیعی که جزوی از ظلمات و سیاهی هستند، به انسان‌ها حمله می‌کنند، محصولات آن‌ها را می‌خورند و بعد خود انسان‌ها را نیز می‌خورند که دو قرن پس از آن، یک کشیش به این آیین یک وجه قداست می‌بخشد و تم مذهبی به آن می‌دهد.
این عکاس تصریح کرد: چون محصولات حاصل از کشاورزی در این آیین مطرح است، باید عنوان کنم که محصولاتی که رنگ نارنجی دارند مانند پرتقال، کدو و خرمالو در این آیین وجود دارند. کدو در بین آن‌ها از محصولاتی است که جزو آخرین محصولات کشاورزی قبل از زمستان محسوب می‌شود و آن را به شکلی درمی‌آوردند که حواس آن موجودات فراطبیعی را منحرف کنند، اما به مرور زمان، چون این آیین ریشه محکمی نداشت به مراسمی مفرح تبدیل شد که در آن، افراد از ماسک‌ها و لباس‌های ترسناک استفاده می‌کنند که بیشتر جنبه سرگرمی دارد.
سبحانی ادامه داد: مراسم غسل تعمید نیز از آیین‌هایی است که در مسیحیت به خصوص پروتستان طرفداران بسیاری دارد و آن‌ها اعتقاد دارند که وقتی کودکان به دنیا می‌آیند، به دلیل هبوط انسان‌ها به زمین که به داستان معروف رانده شدن انسان از بهشت به زمین اشاره دارد، برای آن کودک نیز این اتفاق افتاده و به زمین رانده شده است و غسل تعمید که آبی مقدس است به شیوه خاصی توسط یک کشیش بر روی کودک پاشیده می‌شود تا او از ظلمات و گناه پاک شود و در آینده نیز درگیر گناه نشود. صابئین مندایی که در ایران حضور دارند نیز چنین آیینی دارند و کودکان را به نوعی غسل تعمید می‌دهند.
وجوه ماندگاری آیین‌ها
وی در رابطه با وجوه ماندگاری آیین‌ها گفت: آیینی ماندگار است که یا دارای برخورداری از موضوعی اسطوره‌ای و حماسی باشد، یا دارای ریشه‌های معنویِ پذیرنده اجتماع باشد و یا باعث ایجاد حس‌های مورد طبع انسانی شود.
سبحانی اظهار کرد: اینکه می‌گوییم باید دارای برخورداری از موضوعی اسطوره‌ای یا حماسی باشد، یعنی به ریشه یک داستان حماسی یا حتی تراژیک برگردد که در روزگار گذشته اتفاق افتاده و زنده نگه داشته شده است. برای ریشه‌های معنویِ پذیرنده اجتماع نیز می‌توانیم مراسم عاشورا را مثال بزنیم که طبیعتاً در جامعه شیعی خیلی با شدت بیشتری برگزار می‌شود. در وجه حس‌های مورد طبع انسانی نیز می‌توان به حس غرور و شادی از اتفاقات ملی و میهنی اشاره کرد. برای مثال وقتی یک تیم فوتبال از کشور ما در یک مسابقه بین‌المللی پیروز می‌شود ما خوشحال می‌شویم و احساس غرور به ما دست می‌دهد.
این عکاس آیینی بیان کرد: آیین محرم و عاشورا از آیین‌هایی است که هر سه وجه را به کمال در خود داراست و حتی اسطوره‌ای که مبتنی از محرم به وجود آمده است ریشه‌ای تاریخی دارد. مطمئن نیستم اما تا جایی که مطالعه کرده‌ام به این مطلب رسیدم که دو آیین بزرگ جهانی وجود دارد که ریشه در تاریخ دارد که یکی از آن‌ها عاشوراست و دیگری عید پاک مسیحیان است.
وی افزود: عید پاک مسیحیان برگرفته از تراژدی مسلوک شدن مسیح است و مربوط به اتفاقی است که حضرت مسیح وارد اورشلیم شد و سربازان حکومتی در آن‌جا او را به صلیب کشیدند. مردم مسیحی آن روز را عید پاک نامیده‌اند که مذهبی‌ترین آیین مسیحیان است. البته به مرور زمان دچار انحراف بسیار زیادی شده است، به طوری‌که در تصاویر و عکس‌های این مراسم عکس تخم مرغ رنگی و خرگوش دیده می‌شود و می‌گویند که در روز عید پاک، خرگوش‌ها تخم‌مرغ‌ها را می‌دزدند و به این دلیل تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا آن‌ها دچار انحراف شوند.
سبحانی اضافه کرد: محرم به‌عنوان یک آیین کلان شناخته می‌شود که در ذیل خود بی‌شمار خرده آیین مبتنی بر اتفاق محرم وجود دارد. همگی می‌دانیم که در 1400 سال پیش و در روز 10 محرم، امام حسین(ع) و اهل بیتش در یک نبرد نابرابر به شهادت رسیدند و در تاریخ شیعی، این موضوع مهم‌ترین تراژدی تمام قرن شناخته می‌شود و به همین دلیل بزرگداشت آن را حمایت از حق مظلوم و خونخواهی امام حسین(ع) می‌دانند.
وی تصریح کرد: پیش از اینکه عکاسی به وجود بیاید و دوربین عکاسی اختراع شود، اولین تصاویری که از عاشورا نقش بست به‌صورت نقاشی بود و نقاشی‌های قهوه‌‌خانه‌‌ای ایران، پیش از عکاسی مهم‌ترین آثار نقش بسته از واقعه محرم است.
نمایش و هنجار، زاده آیین هستند
این عکاس آیینی بیان کرد: تمام نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی و تئاتر اعتقاد دارند که نمایش زاده آیین است، چون اصولاً هیچ آیینی بدون وجه نمایشی نمی‌تواند آیین باشد، یعنی هر آیین کوچکی را هم که در نظر بگیریم، برای مثال اگر بخواهیم یک جشن تولد کوچک خانوادگی هم برگزار کنیم یکسری از آیین‌ها و آداب و رسوم مانند شمع روشن کردن، فوت کردن کیک و ... در آن به‌عنوان یک وجه نمایشی وجود دارد.
سبحانی افزود: عملاً آیین باعث شد که نمایش، زاده شود و تا سالیان سال نمایش از آیین جدا نبود، بعدها نمایش آیینی به وجود آمد و در دو قرن اخیر نیز بین آن‌ها تفکیک صورت گرفت و نمایش و تئاتر دو شاخه جداگانه شدند.
وی تصریح کرد: وقتی آیین‌ها به وجود آمد، به علت رابطه مستقیم و عمیق با وجوه فرا مادی‌اش باید از یک سری اصول تبعیت می‌کرد و این اصول بر رفتار مردم نیز اشراف داشت، در غیر این صورت مردم از آن گروه یا جمع رانده می‌شدند که این موضوع هنجار را به وجود آورد. هنجار نیز زاده آیین بود که بعدها به تکامل رسید و قوانین اجتماعی و مدنی نیز از حاصل آن به وجود آمد.
این عکاس آیینی در پایان نشست در خصوص برگزاری سلسله نشست‌های عکاسی آیینی اظهار کرد: این نشست، در سه جلسه قرار است برگزار شود که در جلسه آینده به شاخصه‌های عکس عاشورایی و پیدا کردن روایت در عکاسی عاشورایی خواهیم پرداخت و در نشست سوم نیز به نقد و بررسی عکس‌های هنرمندان خواهیم پرداخت.
انتهای پیام
