21 موضوع پزشکی در آیات قرآن کریم بررسی شد

حجت‌‌الاسلام والمسلمین محمدعلی قاسمی، مدیر گروه فقه پزشکی مؤسسه فقهی ائمه اطهار(ع)، در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: کتاب فقه پزشکی در 300 صفحه تألیف شده است. همچنین کتاب روایات فقه پزشکی یعنی روایات مؤثر در استنباطات فقه پزشکی هم در حدود 600 _ 700 صفحه است و تک تک روایات از جهت سندی و دلالت مورد بررسی دقیق قرار گرفته است.

قاسمی بیان کرد: 21 موضوع را در کتاب فقه آیات پزشکی بررسی کرده‌ایم که برخی از آنها 5 آیه مرتبط دارد و برخی کمتر و یا بیشتر، مانند آیات جنین و تشکیل جنین، آیه حرج و لاحرج، ضرر و زیان و برخی هم آیاتی است که دیگران در فقه پزشکی استدلال کرده‌اند، ولی ما قبول نداریم و آن را رد کرده‌ایم.

مدیر گروه فقه پزشکی مؤسسه فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار کرد: آیات مرتبط با لقاح مصنوعی که از جمله آیه «فمن ابتغی وراء ذلک» است را هم ذکر کرده‌ایم که آیت‌الله فاضل به آن قائل است، ولی ممکن است برخی این آیه را دلیل بر عدم جواز لقاح مصنوعی ندانند؛ همچنین به بحث صلب و ترائب هم پرداخته‌ایم.

وی با بیان اینکه قرآن دقیق‌ترین مراحل خلقت را بیان فرموده است، اضافه کرد: چندین نشست علمی مرتبط با این موضوع هم برگزار کردیم که آیا با یافته‌های پزشکی کنونی مطابقت دارد یا خیر که نتیجه نشان می‌دهد بهترین رأی و نظر از سوی قرآن ارائه شده است. در کتاب مذکور هم نظرات مفسران را ذکر و مباحث علمی مرتبط را هم بیان کرده‌ایم.

قاسمی همچنین به ذکر نظریه مختار در بحث صلب و ترائب پرداخت و افزود: کسانی مانند سها در این باره شبهه درست کرده‌اند که صلب و ترائب ذکر شده در قرآن برای خلقت انسان، نقش زنان را نادیده گرفته و فرزند را به مرد نسبت می‌دهد، ولی نظر مختار ما این است که خیلی از تصوراتی که در مورد تشکیل نطفه و جنسیت داشته‌ایم اصلاح شده است و صلب و ترائب هم به هر دو جنس بازگشت دارد، گرچه باز ما در این اثر مدعی کار جامعی نیستیم و باز جای کار وجود دارد. در سال گذشته چند مقاله علمی پژوهشی تألیف کرده‌ام، اظهار کرد:  برخی از آنها مستقل و یکی دو مورد هم مشترک بوده که باز عمده کار آن توسط خود بنده انجام شده است.

منشور موجود در بیمارستان‌ها الزام حقوقی ندارد

مدیر گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اضافه کرد: حقوق بیمار یا منشور حقوق بیمار از منظر فقه امامیه کار بدیعی است که تاکنون نشده است و منشورهایی هم که در بیمارستان‌ها وجود دارد جنبه اخلاقی دارد که ما نمی توانیم به آن الزام و استناد کنیم و حتی اگر کسی بخواهد شکایت کند باید سراغ قانون آن برود.

قاسمی بیان کرد: در بحث حقوق بیمار از منظر فقه امامیه الزامات بررسی می‌شود؛ یعنی اینکه ولی بیمار، وصی و پزشک و کادر درمان و دولت چه قبل از درمان چه در زمان درمان و بعد از درمان چه وظایف حقوقی دارند.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: این کار در سه جلد در حال انجام است که یک جلد آن تمام شده است و جلد دوم رو به اتمام است و جلد سوم در حال انجام است.

پژوهشگر برتر مؤسسه فقهی ائمه اطهار(ع) در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند که ما صد روایت با مضمون طبی بیشتر نداریم و این مجموعه چیز قابل توجهی در این عرصه برای ما ندارد، اظهار کرد: ما نباید میان فقه پزشکی و طب اسلامی خلط کنیم، گاهی دوستان از ما سؤالات طب اسلامی می‌پرسند در حالی که این دو متفاوت است.

قاسمی اضافه کرد: ما گاهی فقه پزشکی داریم که تکالیف مکلفان را از جهت پزشکی مانند جراحی بدن، اهدای عضو، شبیه‌سازی و غربالگری و ... بررسی می‌کند و گاهی طب اسلامی داریم که مثلاً به موضوعاتی چون خواص برخی میوه‌ها می‌‌پردازد یا اینکه فلان کار برای این بیماری خوب و یا بد است؛ یا روایت از امام رضا(ع) داریم که اگر آب ولرم را در تابستان و زمستان بنوشید ضرر برای بدن ندارد.

توصیه‌های درست پزشکی برخی روایات

وی افزود: یا در روایت نقل شده است که بعد از خروج از حمام بستن سر سبب می‌شود تا انسان سردرد نگیرد و اگر کف پا را با آب سرد بشوید حتماً سردرد نمی‌گیرد؛ اینها روایات طبی هستند، ولی ما دنبال تکلیف مکلفان از جهت فقه پزشکی هستیم و آنچه با عنوان روایات طبی مشهور است، عمدتاً سند ندارند و اگر بخواهیم به عنوان طب اسلامی نقل کنیم کار دشواری است، ولی فقه پزشکی مبتنی بر فقه جواهری به صدور احکام شرعی در موارد پزشکی می‌پردازد.

پژوهشگر برتر سال مؤسسه فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: کتاب فقه آیات پزشکی را نوشته‌ام که منتشر شده است، همچنین کتاب روایات فقه پزشکی را تالیف کرده‌ام که هنوز منتشر نشده و در دست چاپ قرار دارد.