مسافران ابدی جامعه قرآنی در سال کرونایی

به گزارش ایکنا، مسافران دیار ابدی در سال 1399 که باید آن را سال هزار و سیصد و نود و کرونا بنامیم، شاید هیچ وقت فکر نمی‌کردند، بهار 1400 را نبینند و شاید بی‌خبر از اینکه روزی از همین روزها جزئی از شمار درگذشتگان سال خواهند شد، اخبار مرگ و میرهای کرونایی را گوش می دادند و پشت بند آن دعایی برای به خیر گذشتن از این سال و رسیدن به ساحل سلامتی داشتند.

همیشه در آخرین روزهای سال با نزدیک شدن به بهار انگار دنبال بهانه‌ای می‌گردیم برای دگرگون کردن حالِ درون، تا با چند قطره اشک، گرد و غبار درون را در آخرین ساعات سال پاک کنیم و با خلوص بیشتری به استقبال سال نو برویم ... حسی به گلویمان چنگ می‌زند تا اندوهی که غم بیکران در آن موج می‌زند بر روی بهانه‌ای خالی کنیم و چه بهانه‌ای بهتر از قاب عکس عزیزانی که دیگر نیستند...

جامعه قرآنی، سال جدید را به یاد درگذشتگان تحویل می‌کنند، درگذشتگانی که هر کدام سهمی در ارتقای فعالیت‌های قرآنی جامعه داشته‌اند و دست تقدیر به آنها اجازه نداد تا در سال جدید نیز اندوخته‌ای بر اندوخته‌های قرآنی اضافه کنند. کسانی که این روزها چشم به راه فاتحه‌ای دلخوشانه به انتظار نشسته‌اند. 

در این گزارش تعدادی از جامعه قرآنی که سال 99 از بین ما کوچ کردند یاد شده است.

بایرامعلی ابراهیم‌زاده، از معلمان با اخلاص ساحت قرآن کریم، سالیان طولانی در تعلیم کتاب آسمانی و رشد قاریان و حافظان و ترویج فرهنگ قرآنی در شهرستان بهارستان خدمت کرد و به این خدمت خود ادامه داد تا زمانی که به دیار باقی شتافت. بدون شک، نام و یاد مرحوم ابراهیم‌زاده و آثار و برکات چندین ساله ایشان در زمان حیاتشان در قلوب شاگردانی که چون پروانه بودند حول شمعی فروزان، خواهد تابید.

حسن حاتم‌خانی، مدیر پخش شبکه قرآن و معارف سیما که از آذرماه سال ۹۸ سرپرستی این بخش را بر عهده داشت و در حالی که هنوز دو هفته از دریافت کردن حکم مدیریت پخش شبکه قرآن نگذشته بود، روز، ۱۰ اردیبهشت‌ماه بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت تا اولین درگذشته کرونایی جامه قرآنی لقب بگیرد.

حاتم‌خانی از مدیران باسابقه صدا و سیمای جمهوری اسلامی بود که پیش از این سرپرستی پخش شبکه قرآن و معارف سیما را برعهده داشت و سوابقی همچون مدیر ارزیابی شبکه سه سیما، تهیه‌کننده برنامه‌های مختلف، کارشناس و ارزیاب برنامه و ۱۷ سال حضور در پخش شبکه‌های مختلف سیما را در کارنامه کاری خود داشت.

فهیمه صحرایی از بانوان حافظ کل قرآن، پس از طی یک دوره بیماری مردادماه 99 به دیار باقی شتافت. او متولد سال ۱۳۶۲ در شهرستان گناباد خراسان رضوی بود و با وجود معلولیت شدید جسمی ـ حرکتی، با استماع مداوم تلاوت قرآن در خانه، حفظ قرآن را پیش برد. فهیمه صحرایی از ۹ سالگی دچار بیماری «دیستروفی عضلانی» شد. کار حفظ کل قرآن را از ۱۰سالگی آغاز کرد و از طریق طرح مشکوة سازمان قرآنی دانشگاهیان جهاددانشگاهی کار حفظ خود را به پایان رساند. صحرایی رتبه‌های متعددی را در مسابقات قرآن سازمان بهزیستی کشور نیز کسب کرده بود.

در مردادماه همچنین خبر درگذشت امام جمعه موقت جزیره کیش به دلیل ابتلا به کرونا، کیشِ همیشه آرام در ساحل خلیج فارس را در غم از دست دادن مسئولی خدمتگزار غرق کرد. مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی سیدین خدمت در این جزیره را به عنوان رسالتی برای خود تعریف کرده بود و هیچ‌گاه این رسالت را فدای موقعیت‌های به مراتب بهتر و بالاتر نکرد.

وی از جمله اولین روحانیونی بود که داوطلبانه امورات شرعی متوفیان کرونایی در کیش را برعهده گرفت و در همین راه هم جان خود را از دست داد تا اجر کار او در کنار اجر شهدای مدافع سلامت قرار گیرد. او مدافع و دغدغه‌مند اهالی جزیره بود و در سال‌های اخیر هم تلاش کرد تا با حمایت از اجرای برنامه‌های قرآنی در کیش،‌ حال و هوای آن را معنوی‌تر کند.

آیت‌الله محمدعلی تسخیری، مشاور رهبر معظم انقلاب در امور جهان اسلام و از منادیان وحدت و تقریب مذاهب اسلامی، که در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری بود، ۲۸ مردادماه در ۷۶ سالگی بر اثر عارضه قلبی دار فانی را وداع گفت. آیت‌الله محمدعلی تسخیری فرزند مرحوم حجت‌الاسلام ‌والمسلمین حاج شیخ علی اکبر، متولد ۱۳۲۳ شمسی مطابق با ۱۳۶۴ قمری در نجف اشرف و پدرش اهل تنکابن، یکی از شهرهای غرب استان مازندران بود.

او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در نجف گذراند و دروس حوزوی را تا مرحله درس خارج در محضر اساتید بزرگی نظیر آیات عظام شهید سیدمحمدباقر صدر، خویی، سیدمحمدتقی حکیم، شیخ جواد تبریزی، شیخ کاظم تبریزی، صدر بادکوبی و شیخ مجتبی لنکرانی سپری کرد و در کنار آن دروس دانشگاهی را نیز در رشته ادبیات عرب و فقه و اصول در دانشکده فقه نجف فراگرفت.

روزهای ابتدایی شهریورماه بود که خبر درگذشت طوبی کرمانی، استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران منتشر شد. او استاد برجسته دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، رایزن اسبق ج.ا.ا در یونان، مؤلف ده‌ها مقاله و کتاب علمی و فرهنگی و دبیرکل اتحادیه جهانی زنان مسلمان بود و همواره نمونه‌ای عالی از روش و منش بانوان مسلمان را در اندیشه و عمل خود به تصویر می‌‌کشید.

او عمر پربرکت خود را در عرصه‌های گوناگون داخلی و بین‌المللی در راه گسترش آموزه‌های آفتابگون قرآنی و معارف ناب مکتب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) سپری کرد و همواره در توسعه فرهنگ اخوت دینی بین مسلمانان کشورهای گوناگون و تقریب مذاهب اسلامی کوشید.

آیت‌الله شیخ یوسف صانعی از استادان حوزه علمیه شهریورماه امسال در سن 83 سالگی درگذشت. آیت‌الله یوسف صانعی متولد ۱۳۱۶ نیک‌آباد اصفهان بود. پدر وی، محمدعلی صانعی و پدربزرگش، حاج ملایوسف، هر دو از روحانیون شناخته شده زمان خود بودند.

این استاد حوزه علمیه، سال ۱۳۲۵ وارد حوزه علمیه اصفهان شد و پس از گذراندن دروس مقدمات در سال ۱۳۳۰ برای ادامه تحصیل، به حوزه علمیه قم رفت. وی در سال‌های طلبگی از جلسه درس امام خمینی (ره)، آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله اراکی، آیت‌الله محقق داماد کسب فیض کرد.

عضویت در شورای نگهبان به عنوان یکی از شش فقیه این شورا و دادستانی کل کشور از جمله سوابق وی در سال‌های پس از انقلاب است، همچنین وی در اولین دوره مجلس خبرگان به عنوان نماینده مردم تهران حائز اکثریت آراء شد.

ملیکا پسندیده‌ماسوله، حافظ کل قرآن کریم یکی دیگر از مسافران سال 99 به دیار ابدیت بود. او متولد ۱۳۸۱ بود و از سن سه‌سالگی، مشغول به آموزش قرآن شد و سال ۹۳ حفظ قرآن را به پایان رساند. این حافظ کل مرکز آموزش قرآن آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) در فعالیت‌های ورزشی چون ژیمناستیک و امور هنری از قبیل قلم‌زنی، خطاطی و نقاشی نیز حائز رتبه‌های برتر بود.

همچنین، این حافظ کل در مسابقات قرآن، طی سال‌های مختلف، موفق به دریافت رتبه‌های برتر شد. او پس از گذارندن یک سال دوره سخت بیماری در روز شهادت حضرت رقیه(س) دار فانی را وداع گفت و پیکرش در آستان شیخ صدوق(ره)، ابن‌بابویه به خاک سپرده شد.

سروان بازنشسته سیروس بابایی، بنیانگذار فعالیت‌های قرآنی در ارتش به ویژه نیروی زمینی ارتش و آغازگر بسیاری از فعالیت‌های قرآنی که به صورت مدون در نزاجا انجام می‌شود، روز هشتم مهرماه، بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت. احمد بابایی، شاعر آئینی، فرزند مرحوم سروان بابایی است. نخستین مدیر دارالقرآن نیروی زمینی ارتش طی سال‌های ۶۰ تا ۷۵، شاعر و مداح اهل‌بیت(ع)، معلم و مجری توانمند محافل قرآنی، از جمله فعالیت‌های قرآنی مرحوم بابایی بوده است.

سیروس بابایی از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر اهتمام جدی در زمینه نشر و ترویج قرآن کریم و فرهنگ آن در میان صفوف پرسنل نیروی زمینی ارتش و خانواده محترم ایشان و همکاری با سایر نیروهای مسلح و سازمان‌ها و نهادهای قرآنی کشور با غیرت و همتی ستودنی تمام تلاش خود را برای ایجاد فضای قرآنی در ارتش به کار گرفت که ثمرات ارزشمندی در برداشت.

مهرماه 99 بود که نوای دلنشین استاد برجسته آواز سنتی کشور که فعالیت های ارزشمندی هم در عرصه قرآنی داشت، برای همیشه خاموش شد. محمدرضا شجریان، استاد برجسته عرصه آواز و موسیقی سنتی کشور، که آخرین بار ۱۴ مهرماه، به دلیل شرایط نامناسب جسمی و شدت گرفتن بیماری، در بیمارستان جم تهران بستری شده بود، سرانجام عصر پنج شنبه ۱۷ مهرماه، درگذشت تا ایران اسلامی یکی از سرداران فرهنگی خود را از دست بدهد. استاد شجریان که از وی با عنوان «خسرو آواز ایران» یاد می‌شود، اولین بار در نوروز سال ۱۳۹۵ با انتشار ویدیوئی، از ابتلای خود به سرطان خود خبر داده بود.

او در آغاز فعالیت هنری خود به عنوان قاری قرآن شناخته می شد و در مسابقات قرآن نیز رتبه‌هایی به دست آورد. ماندگارترین اثر هنری این هنرمند فقید هم که اثر قرآنی بود، ربنای زیبایی بود که سال‌های سال جزئی از خانواده مردم ایران بر سر سفره‌های افطار و سحری شده بود.

علیرضا فتحی‌پور، مدیر گروه علوم قرآنی رادیو قرآن، روز، ۱۹ مهرماه، پس از مدتی تحمل یک دوره بیماری، در ۴۸ سالگی دار فانی را وداع گفت و به سوی معبود خود شتافت. او حافظ کل قرآن کریم و از قاریان خوش‌صوت کشورمان بود و پیش از این، سابقه سردبیری خبرگزاری شبستان را داشته است.

از فعالیت‌های مرحوم فتحی‌پور در صداوسیما می‌توان به کارشناس‌مجری برنامه ترنم آیات، راز آسمان، راز آفرینش و ... رادیو قرآن، برنامه به رنگ خدا در رادیو ایران، مجری‌کارشناس برنامه اردیبهشت شبکه چهار سیما، مجری‌کارشناس برنامه‌های قرآنی بشارت، به سوی ظهور همچنین برنامه تلویزیونی روز خدا اشاره کرد که توانست با مهارت خود در اجرا مخاطبان فراوانی را از آنِ برنامه‌های دینی تلویزیون کند.

سیدمالک عبدی سادات، پاسدار رشید اسلام و قاری ممتاز دهه ۷۰ استان اردبیل، مشهور به عبدالباسط اردبیل، دار فانی را وداع گفت. او مسلط به چندین زبان بود. از دوستان فعالان قرآنی دارالقرآن الکریم استان اردبیل و زیرخوان گروه‌های تواشیح بود و سال‌ها در نیروی قدس سپاه در کنار سردار دلها شهید قاسم سلیمانی و بقیه مدافعان حرم در سوریه و عراق مبارزه کرد و به افتخار جانبازی نائل آمد. سیدمالک سرانجام روز 20 مهرماه هنگام انجام ورزش صبحگاهی در تهران به صورت ناگهانی بر اثر ایست قلبی جان به جان آفرین تسلیم کرد و صبح روز سه‌شنبه ۲۲ مهر‌ماه در بهشت زهرا(س) شهر اردبیل تشییع و خاکسپاری شد.

حجت‌الاسلام و‌المسلمین سیدمهدی سیدمحمدی، مشاور رئیس سازمان بهزیستی کشور و معاون سابق امور فرهنگی این سازمان عصر روز ۱۲ آبان‌ماه به دلیل ابتلا به ویروس کرونا دعوت حق را لبیک گفت. چهره او با مسابقات بین المللی قرآن نابینایان گره خورده بود. حجت‌الاسلام سیدمحمدی، رئیس شورای سیاست‌گذاری مسابقات بین‌المللی قرآن کریم روشندلان جهان اسلام و عضو شورای‌ عالی قرآن سازمان بهزیستی بود و چهار دوره مسابقات بین‌المللی قرآن نابینایان را برگزار کرد.

مرحوم سیدمحمدی دارای تحصیلات حوزوی خارج فقه و اصول و مدرک کارشناسی‌ارشد امور بین‌الملل بود. وی که به درجه رفیع جانبازی نیز نائل آمده بود، در مسیر کمک به بهبود وضعیت قرآنی جامعه هدف سازمان بهزیستی و به خصوص نابینایان گام‌های مهمی برداشت که برپایی دوره‌هایی همچون آموزش تلفنی حفظ قرآن، دانشجومعلم و دانشجومتدبر قرآن کریم با همکاری سازمان قرآنی دانشگاهیان جهاددانشگاهی، از جمله این فعالیت‌ها بود.

حجت الاسلام‌ والمسلمین یعقوبی، از مدیران سابق مرکز قرآن، عترت و نماز سازمان عقیدتی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیمه های آبان ماه دارفانی را وداع گفت. او تمامی عمر خود را در راه تعلیم و تبلیغ و خدمت به جامعه بزرگ ارتش سپری کرد.

هوشنگ یاری، قاری بین‌المللی و پیشکسوت قرآنی اهل کرمانشاه، از دیگر متوفیان کرونایی سال 99 بود. او صبح روز، یکشنبه، ۱۸ آبان‌ماه در سن ۵۲ سالگی و در اثر ابتلا به بیماری کرونا دعوت حق را لبیک گفت. مرحوم یاری، معلم بازنشسته آموزش و پرورش و صاحب عناوین متعدد کشوری و بین‌المللی از جمله رتبه نخست در مسابقات بین‌المللی کشور سوریه در سال ۱۳۸۴ بود و بارها توفیق یافت در محضر مقام معظم رهبری به تلاوت قرآن بپردازد.

این قاری پیشکسوت، تلاش قابل تقدیری در رشد جریان قرائت قرآن در استان کرمانشاه انجام داد و با حضور در محافل داخل و خارج از کشور، افتخارات قرآنی زیادی کسب کرد.

علی توکلی از خیرین قرآنی و نام‌آشنای کشور نیز آبان ماه مسافر دیار ابدی شد. مرحوم حاج‌علی توکلی، متولد سال ۱۳۲۹ و از اهالی شهرستان محلات در استان مرکزی بود، که بیش از یک دهه در حوزه کمک به نیازمندان و خانواده‌های بی‌بضاعت فعالیت می‌کرد. آن مرحوم در سال ۱۳۹۶ و در سیزدهمین مراسم ملی تکریم چهره‌های قرآنی کشور از سوی سازمان دارالقرآن الکریم به عنوان چهره منتخب خیرین قرآنی کشور شناخته و تجلیل شد.

مرحوم توکلی علاوه بر کمک و حمایت مالی از نیازمندان و افراد بی‌بضاعت، بیشتر اموال خود را صرف توسعه و ترویج معارف حیات‌بخش قرآن کریم در کشور کرد و با مشارکت در چاپ و اهدای هزاران جلد قرآن کریم جهت توزیع در مناطق محروم، مشارکت و حمایت مالی در احداث دارالقرآن‌ها و مؤسسات قرآنی و کمک به فعالیت‌های آموزشی، تبلیغی و ترویجی قرآن کریم گام‌های مؤثری برداشت.

آذرماه امسال همچنین آیت‌الله محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری، در ۸۹ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. آیت‌الله محمد یزدی در سال ۱۳۱۰ به دنیا آمد.

او تحصیلات خود را ابتدا در محضر پدر با فراگیری زبان فارسی آغاز کرد و پس از آن، عازم مکتب‌خانه شد؛ پس از گذراندن دوره مکتب، برای گذراندن کلاس چهارم آن نظام آموزشی، به نخستین مدرسه‌ای که در اصفهان به سبک جدید تأسیس شده بود و یکی از روحانیون که با پدر او نیز سابقه دوستی داشت، رفت.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن راستگو از اساتید حوزه علمیه و فعال در زمینه تربیت مربی و کارشناس مسائل دینی به خصوص کودک و نوجوان نیز روز دوم آذرماه در قم درگذشت. او سال‌ها در رسانه ملی با شیوه خاص خود برای کودکان و نوجوانان برنامه‌های دینی اجرا و بیش از سه دهه در میان این قشر سنی محبوبیت پیدا کرد.

محمدحسن راستگو متولد ۱۳۳۲ در مشهد روحانی ایرانی و پژوهشگر فقه و اصول و تعلیم و تربیت بود، او مبتکر شیوه خاصی از آموزش و تفریح برای کودکان شناخته می شد. راستگو همچنین به‌عنوان کارشناس در برنامه‌های تلویزیونی حضور داشت، راستگو سال‌ها مدیریت مرکز مربی کودکان در حوزه علمیه را داشت و همچنین به مدت ۳۵ سال اجرای برنامه‌های متعدد تلویزیونی برای کودکان را برعهده داشت. او پس از تحصیل علوم حوزوی تا خارج فقه و اصول به فعالیت در زمینه کلاس‌های ویژه کودکان و برپایی اردو پرداخت. راستگو در ده‌ها کشور آسیایی، آفریقایی و اروپایی به اجرای برنامه پرداخته‌ است.

علی‌اکبر زرین‌قدم‌طولابی از اساتید قرآن اهل لرستان که در یازدهمین مراسم چهره‌های قرآنی سال ۱۳۹۵ در بخش پیشکسوت قرآن کریم و مدرس قرائت قرآن، مورد تکریم قرار گرفته بود، اوایل بهمن ماه دار فانی را وداع گفت. این شخصیت تلاشگر و خستگی‌ناپذیر، بیش از نیم قرن از عمر گرانمایه خود را در راه اعتلای قرآن کریم و اهل بیت‌(ع) سپری کرد.

آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، از علمای حوزه علمیه قم شامگاه جمعه ۱۲ دی ماه، پس از مدتی تحمل بیماری، دعوت حق را لبیک گفت. این استاد برجسته حوزه علمیه در سال ۱۳۱۳ شمسی در شهر یزد متولد شد. پس از تحصیلات دوره‌ ابتدایی در سال‌ تحصیلی‌ ۲۶ـ۱۳۲۵ با تاثیر از یکی از اقوام به نام شیخ‌ احمد آخوندی جهت تحصیلات دینی‌ وارد مدرسه‌ علمیه شفیعیه‌ یزد شد و دروس مقدمات حوزوی را در یزد خواند.

او در کنار دروس رسمی حوزه، برخی از علوم دیگر مانند فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و زبان فرانسه را پیش یک روحانی به نام «محقّقی رشتی» آموزش دید. آیت الله مصباح برای ادامه تحصیل به نجف مهاجرت کرد؛ اما بعد از شش‌ ماه‌ سکونت، به سبب وضع‌ نابسامان مالی‌ خانواده‌اش، به‌ یزد‌ بازگشت.

سال 99 یکی از اساتید اخلاق جامعه را دست دادیم، آیت‌الله سیدمحمد ضیاء‌آبادی استاد اخلاق و تفسیر قرآن کریم روز 20 بهمن ماه به ملکوت اعلی پیوست. مسجد علی‌بن‌الحسین(ع) دربند، سال‌ها میزبان اقامه نماز و برپایی جلسه تفسیر و اخلاق این عالم مجاهد بود. این مسجد در سال‌های طولانی، هرشب مملو از جمعیتی بود که به خصوص در روزهای دوشنبه، از نقاط مختلف شهر تهران راهی این مسجد می‌شدند تا شنونده نکات اخلاقی این استاد نامدار بر مبنای تفسیر قرآن باشند.

این عالم اخلاق و مفسر بزرگ شیعه در سال ۱۳۰۷ در ضیا ءآباد قزوین متولد شد، در نزد اساتید بزرگی همچون آیت‌الله سید‌حسین بروجردی، آیت‌الله سده‌ اصفهانی، امام خمینی (ره) و آیت‌الله سید‌محمد‌حسین طباطبایی تحصیل کرده بود. او از سال ۱۳۴۰ در تهران ساکن شد. آیت‌الله ضیاء‌آبادی از روحانیان و مبلغان موفق در امر وعظ و تبلیغ در تهران بود و مشتاقان زیادی داشت.

سیدمهدی حسینی، قاری و معلم قرآن بوشهری، خوشنویس و مسئول امور فنی شناورهای نیروی دریایی روز هشتم اسفندماه بر اثر بیماری قلبی درگذشت؛ اطرافیان آن مرحوم مهم ترین ویژگی بارز او را بی‌ادعایی با وجود برخورداری از علم بالا می‌دانند.

او قاری و معلم قرآن و عضو گروه تواشیح بین‌المللی معراج روستای چارک استان بوشهر بود. از این قاری ۴۳ ساله، سه فرزند دختر ۱۸، ۱۵، ۱۲ ساله و یک پسر دو ساله به یادگار مانده است. مرحوم حسینی متولد ۱۳۵۶ و یکی از بنیان‌گذاران گروه تواشیح معراج بود که سال ۶۷ آغاز به کار کرد. این گروه سابقه اجرا در کشورهای مختلف و در محضر مقام معظم رهبری را دارد.

عبدالرضا فلاح حقگو در سال ۱۳۳۶ در روستای لیالستان لاهیجان متولد شد، وی از اساتید و قاریان برجسته گیلان بود و قریب به نیم قرن به امر تدریس و آموزش روخوانی، روانخوانی و تجوید قرآن کریم ‌پرداخت و پیکر این پیشکسوت قرآنی ۲۳ دی‌ماه با حضور جامعه قرآنی در زادگاهش تشییع و در بقعه آقا سیدحسن روستای لیالستان آرام گرفت.

مرحوم عبدالرضا فلاح‌ حقگو از شاگردان حاج علی عليزاده ثابت، معلم قرآن و اخلاق و از استادان بنام استان گيلان و همچنین هم‌دوره‌ای استاد محمود لطفی‌نیا و ساسان گل‌بستانی بودند. مرحوم فلاح‌حقگو از قاریان خوشخوان بودند که در دهه ۶۰ با وجود کمبود امکانات، حتی قبل از ورود استاد شحات محمدانور به ایران به زیبایی از سبک ایشان تقلید می‌کردند. در آن زمان در محافل قرآنی گوناگون قرائت سوره نساء به سبک شحات محمدانور از سوی مرحوم حقگو زبانزد بود.

در عرصه بین‌الملل

شیخ محمد محمود عصفور، قاری رادیو و تلویزیون مصر، اواخر فروردین‌ماه، در سن ۸۲ سالگی درگذشت. وی متولد سال ۱۹۳۸ میلادی بود که پدرش از همان کودکی وی را برای فراگیری حفظ قرآن به مکتب‌خانه روستای «میت الرخا» از توابع شهر «زفتی» در استان «الغربیة» مصر فرستاد و وی در سن ۹ سالگی موفق به حفظ کل قرآن شد. مرحوم محمد محمود عصفور پس از حفظ قرآن به فراگیری قواعد و احکام تجوید قرآن روی آورد و در این مسیر از محضر شیخ مصطفی محمود العانوسی، یکی از علمای علم قرائات بهره برد. این قاری برجسته رادیو و تلویزیون مصر در ۱۳ سالگی موفق به فراگیری احکام تجوید شد و شیخ مصطفی العانوسی، اجازه‌نامه تجوید را به وی اعطا کرد.

شیخ خمیس بن‌محفوظ هویدی، خوشنویس یمنی قرآن کریم، اوایل اردیبهشت‌ماه بر اثر ابتلا به کرونا در عربستان درگذشت. شیخ هویدی از بزرگ ترین خوشنویسان قرآن بود که از انگشتانش برای نوشتن کلام وحی بهره برد. او دوران جوانی را در شهر شبام گذراند. سپس برای نگارش قرآن به شهر رسول خدا (مدینه منوره) مهاجرت کرد و ادامه عمرش را در عربستان و دور از وطنش سپری کرد.

شیخ محمد محمود طبلاوی، رئیس اتحادیه قاریان و حافظان قرآن مصر، شاید شناخته‌شده‌ترین چهره قرآنی خارجی بود که در سال 99 درگذشت. او روز 16 اردیبهشت‌ماه در سن ۸۶ سالگی دارفانی را وداع گفت. شیخ محمد محمود طبلاوی در نوامبر سال ۱۹۳۴ میلادی متولد شد. او در سن ۹ سالگی موفق به حفظ کل قرآن شد و به بسیاری از کشورهای مختلف جهان سفر کرد. طبلاوی همچنین، به‌عنوان نماینده وزارت اوقاف و امور اسلامی مصر و الازهر به کشورهای زیادی سفر کرد و در بسیاری از مسابقات بین‌المللی قرآن نیز به‌عنوان داور حضور داشت.

شیخ علی الحسینی، مبتهل شهیر رادیو و تلویزیون، مصر نیز از دیگر درگذشتگان سال 99 بود. او اواخر خردادماه، در ۶۰ سالگی دیده از جهان فروبست. این مبتهل مصری در سال ۱۹۵۴ در روستای جمیزه بنی عمرو در استان الشرقیه مصر و در خانواده‌ای فقیر دیده به جهان گشود. حسینی، که یک برادر و دو خواهر داشت، در کودکی بینایی خود را از دست داد، اما این امر مانع پیوستن او به مکتبخانه و فراگیری قرآن از همان اوان کودکی نشد. شیخ علی الحسینی پیش از وفات خود وصیت کرد که به دلیل علاقه شدیدی که به سیده نفیسه(س) - سیده نفیسه یا نفیسه‌خاتون (۱۴۵-۲۰۸ق) از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و دختر حسن بن زید بن حسن است - دارد او را در مقبره این بانوی پرهیزگار دفن کنند.

القونی بُشاره اسماعیل المسیری معروف به شیخ القونی، از کاتبان قرآن سودان، در شهر جِنینه این کشور و در سن ۱۳۰ سالگی درگذشت. او، که پیرترین شهروند سودانی نیز بود، جایگاه والایی در کشورهای آفریقایی داشت و در کشورهای آفریقای میانه و غربی همچون غنا و مالی شناخته شده بود. او در ۳۰ سالگی هنگام اقامت در نیجریه قرآن کریم را به روایت‌های مختلف کتابت کرد و قرآن‌های دست‌نویسش خطی جذاب و زیبا داشت.

قدیمی‌ترین و مسن‌ترین بانوی مدرس قرآن مصر معروف به شیخه «سمیعه بکر البناسی»، که بانویی روشندل بود، در ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت. شیخه سمیعه بکر البناسی در سال ۱۹۵۷ میلادی آموزش قرائت قرآن را آغاز کرد و اجازه نامه‌های قرآنی زیادی را به روش قرائت حفص، ورش و حمزه (از قرائات دهگانه قرآن) به ده‌ها زن و مرد مشتاق تلاوت عطا کرد. سمیعه بکر البناسی در ۱۸ ماه می ۱۹۳۰ میلادی در روستای «ابنهس» از توابع شهر «قویسنا» در استان منوفیه مصر به دنیا آمد، او از بدو تولد نابینا بود و کل قرآن را در حالی که ۱۱ سال بیشتر نداشت، حفظ کرد. او قرائات قرآن را در محضر شیخ «مصطفی العنوسی» از اساتید قرآن آموخت و آموزش حفظ قرآن را از سال ۱۹۵۰ آغاز کرد. او که زندگی خود را در راه خدا وقف خدمت به قرآن کرده بود، هرگز ازدواج نکرد و شاگردان زیادی از داخل و خارج از مصر قرآن را با بهره‌مندی از محضرش آموختند.

نورالدین عتر، حافظ و مفسر قرآن کریم و فقیه و ادیب سوری، نیز از دیگر درگذشتگان قرآنی در عرصه بین‌الملل بود که مهرماه سال 99 دعوت حق را لبیک گفت. او در سال ۱۹۳۷ میلادی در شهر حلب سوریه چشم به جهان گشود و از شاگردان علامه مرحوم محمد نجیب سراج‌الدین بود. استاد عتر در سال ۱۹۶۴ مدرک دکترای خود را در رشته تفسیر و حدیث دریافت کرد و پس از کسب مدرک دکترا به سوریه بازگشت و مدتی در دوره متوسطه به تدریس مشغول شد. سپس در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان مدرس حدیث پیامبر(ص) در دانشگاه اسلامی مدینه منوره منصوب شد و تا سال ۱۹۶۷ میلادی در آنجا مشغول به تدریس بود.

پیموزی یحیی، رئیس هیئت داوران مسابقات قرآن مالزی و مدیرکل سازمان توسعه اسلامی مالزی (جاکیم) در سن ۵۸ سالگی درگذشت. او که در سال ۱۹۶۱ در ترنگانو به دنیا آمده بود، در رشته مطالعات اسلامی از دانشگاه مالایا کارشناسی ارشد گرفت. او در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ معاونت توسعه انسانی جاکیم را بر عهده داشت. «محیی الدین یاسین»، نخست‌وزیر مالزی در پیامی با تسلیت به خانواده وی، درگذشت پیموزی را خسارتی برای کشور و سازمان‌های اسلامی این کشور دانست.

ماسیمو کامپانینی، اندیشمند اسلام‌شناس، قرآن‌پژوه و فیلسوف ایتالیایی، ۱۸ مهرماه پس از تحمل یک دوره بیماری در ۶۶ سالگی درگذشت. او فیلسوف مشهوری بود که در زمینه فلسفه اسلامی تحقیقات بسیاری انجام داده بود. او شرق‌شناس و مترجم برجسته ایتالیایی بود که در سوم نوامبر ۱۹۵۴ در میلان ایتالیا متولد شد و یکی از تاریخ‌شناسان معتبر در حوزه غرب آسیا و کشورهای عربی بود. کامپانینی در سال ۱۹۸۱ میلادی به مصر سفر کرد و بخشی از تحقیقات خود در زمینه فرهنگ اسلامی را در آن کشور به انجام رساند. سفر او به مصر و خرید ترجمه قرآن کریم به زبان ایتالیایی انگیزه‌ای در او ایجاد کرد که زبان عربی را نیز فراگیرد و به تحقیقات در زمینه فرهنگ اسلامی بپردازد. در سال‌های اخیر، پژوهش‌های قرآنی او افزایش چشمگیری داشت و تلاش می‌کرد تفسیر قرآن را با رویکرد فلسفی ارائه دهد و آن را «علم قرآن فلسفی» نامید. به این معنا که پژوهش قرآنی تنها از طریق روش‌های فلسفی امکان‌پذیر نیست بلکه کتاب قرآن خود، یک کتاب فلسفی است.

آودو اباضا، از فعالان قرآنی و علمای معروف منطقه جنوب بوسنی (هرزگوین)، پس از گذراندن یک دوره بیماری اوایل آبان‌ماه درگذشت. او در شرایط بسیار سخت جنگ بوسنی برای تأسیس دارالقرآنی به همت جمهوری اسلامی ایران در منطقه هرزگوین کمک شایانی کرد. او همچنین در تأسیس دیگر دارالقرآن‌های منطقه جنوب بوسنی (هرزگوین) نقش بسزایی داشت و در برنامه‌های قرآنی فعال بود. این عالم بوسنیایی امام جمعه و خطیب مسجد مقبرة‌الشهدای شهر موستار بود که محل یادبود شهید حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدحسین نواب، از طلبه‌های ایرانی رزمنده داوطلب در جنگ بوسنی، است. شهید نواب شهریور ۱۳۷۳ به دست نیروهای متعصب کروات در قسمت غربی موستار به شهادت رسید.

شیخ نورین محمد صدیق، قاری برجسته سودانی و «علی یعقوب»، «عبدالله عوض الکریم» و «مهند الکنانی» سه نفر از حافظان قرآن کریم کشور سودان آبان ماه امسال در يک سانحه رانندگی جان خود را از دست دادند. شیخ نورین محمد صدیق، قاری برجسته سودانی حفظ قرآن را در دهه هفتاد و نزد شیوخ مکتب‌خانه‌های منطقه بارا در ایالت شمال کردوان آغاز کرد. او در میان دیگر قاریان سودانی به قرائت قرآن به روایات متعدد و ترتیل قرآن کریم با لحنی همراه با خشوع شهرت یافت و امامت مشهورترین مساجد خارطوم، پایتخت سودان را برعهده گرفت. طنین صوت نورین در اتومبیل‌های حمل و نقل عمومی و شخصی، رادیو قرآن، بازارها و مکان‌های تجاری در داخل و خارج سودان شنیده می‌شد. او در مسابقات بین‌المللی متعددی از مسابقات مالزی تا دبی مشارکت داشته و در رقابت با ۸۳ کشور موفق به کسب سومین جایزه بین‌المللی قرآن کریم شد.

مریم انیاس ملقب به «شیخه مریم»، مؤسس بزرگترین مرکز قرآنی سنگال، روز ششم دی‌ماه در سن ۸۸ سالگی دار فانی را وداع گفت. شیخه مریم به دلیل فعالیت‌های بسیار در زمینه آموزش قرآن کریم به این لقب مشهور شده بود و بزرگترین مرکز آموزش قرآن را در سنگال تأسیس کرد. مقر این مرکز قرآنی در داکار، پایتخت سنگال واقع است و در مناطق مختلف این کشور شعبه‌هایی دارد. هزاران دانش‌آموز سنگالی و بسیاری از کشورهای غرب آفریقا نیز در این مرکز مشغول به قرآن‌آموزی هستند. این بانوی قرآنی در کشور سنگال به لقب‌های دیگری از جمله «خادم قرآن» و «سیده» نیز شناخته می‌شد و به دلیل خدمات بزرگی که در آموزش قرآن و نشر ارزش‌ها و آموزه‌های دین اسلام در غرب آفریقا انجام داده بود، مورد احترام از سوی مردم سنگال و سایر کشورها قرار داشت.

اواخر دی‌ماه بود که خبر درگذشت شیخ عبدالعلیم فصاده، قاری برجسته قرآن کریم در استان کفر شیخ مصر منتشر شد. شیخ فصاده یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین قاریان قرآن استان کفر الشیخ و یکی از اعضای اتحادیه قاریان قرآن کریم در مصر بود. عبدالعلیم فصاده متولد سال ۱۹۴۷ در شهر بیلا در استان کفر الشیخ مصر بود. او در ۱۰ سالگی حافظ کل قرآن شد و سپس در دانشگاه الازهر به تحصیل قرآن و علوم آن پرداخت. در ادامه به عنوان قاری در مسجد المعداوی یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین مساجد شهر بیلا انتخاب شد.

احمد مصطفی کامل، یکی از کارشناسان و علمای برجسته علم قرائات و مقامات قرآنی در مصر، در سن ۸۲ سالگی و در بهمن‌ماه سال 99 دعوت حق را لبیک گفت. شیخ احمد مصطفی کامل از دوستداران شیخ مصطفی اسماعیل، از مشاهیر قرائت مصر بود به‌طوری که ۲۲۰۰ فایل صوتی ضبط شده این قاری مصری و همچنین، نوارهای کاست‌ زیادی از تلاوت او را در اختیار داشت. او شاگردان بسیار زیادی را حوزه علم مقامات قرآنی تریبت کرد که مصطفی ابوزید، محمود الطوخی، یاسر الشرقاوی از مهم‌ترین آن‌ها هستند، علاوه بر این شاگردان زیادی از کشورهای مراکش، الجزایر، مالزی، اندونزی، ترکیه و اتریش از این استاد بزرگ کسب فیض کردند. همچنین، بسیاری از اساتید حوزه علم مقامات و قرائات قرآنی در عربستان از محضر استاد احمد مصطفی کامل بهره برده‌اند.

محمد امین ساراچ، عالم قرآنی و حدیث‌شناس برجسته ترکیه اوایل اسفندماه 99 بر اثر کرونا درگذشت. این شخصیت دینی که ۸۰ سال سن داشت، از عالمان برجسته علم حدیث و حافظ کل قرآن بود. او در اربائه استان توكات در شمال ترکیه به دنیا آمد و تحصیلات قرآنی خود را از شش سالگی آغاز كرد. او بعدها کل قرآن را حفظ کرد. ساراچ برای ادامه دروس اسلامی با تشویق خانواده به استانبول و بعداً برای ادامه تحصیل به مصر رفت و ۹ سال در آنجا ماند و در زمینه علم حدیث تحصیل کرد. امین ساراچ مدت ۶۵ سال در مسجد فاتح، تفسیر، حدیث و فقه تدریس می‌کرد و در این مدت صدها دانشجو را از داخل و همچنین خارج از ترکیه پرورش داد.

روحشان شاد و راهشان پر رهرو باد.