نقطه قوت نظام جمهوری اسلامی، استقلال و اقتدار آن است

احمد بخشایش اردستانی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره تلفیق اسلامیت و جمهوریت در نظام سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی، اظهار کرد: برخی معتقدند وقتی یک مفهوم ژله‌ای با مفهومی ثابت آمیخته می‌شود، مفهوم ثابت آن مفهوم ژله‌ای را در خود جذب می‌کند؛ برای مثال وقتی انقلاب با مذهب ترکیب می‌شود، این انقلاب است که بر مذهب تفوق پیدا می‌کند. همین عده بر این اعتقاد هستند که در تلفیق جمهوریت و اسلامیت، این جمهوریت است که بر اسلامیت تفوق می‌یابد.

وی افزود: چهل سال است که از پیروزی انقلاب می‌گذرد و این انقلاب به‌مثابه ظرفی است که مظروف آن، اسلام محسوب می‌شود. ما با وجود برخی تندروی‌ها، کندروی‌ها و میانه‌روی‌ها، این چهل سال را از سر گذرانده‌ایم و نسلی را پرورش داده‌ایم که شاهد مظاهر جمهوریت مثل انتخابات بوده و براساس آن، به حدی از رشد رسیده است. اسلامیت بیشتر مباحث کیفی و فردی را دربرمی‌گیرد، یعنی کسانی که نماینده دین به حساب می‌آیند، باید با عمل خود مردم را به دین دعوت کنند و اگر زندگی‌شان متناسب با آموزه‌های دینی باشد، مردم آنها را الگوی خود قرار می‌دهند؛ در غیر این صورت، اسلامیت کمرنگ می‌شود. علاوه بر این، اشرافیت مذهبی و سیاسی نیز به تضعیف اسلامیت نظام می‌انجامد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز بیان کرد: مردم با جمهوریت و اسلامیت نظام عجین شده‌اند، ولی متناسب با افرادی که در ذهن و ضمیر آنها قرار می‌گیرند، به یکی از این دو بعد گرایش پیدا کرده و یا از آن روی‌گردان می‌شوند. اگر مثلاً جمهوریت رنگ و بوی  تخلف به خود بگیرد و مقامات دست‌اندرکار، کارها را مهندسی شده انجام دهند، مردم از جمهوریت روی‌گردان می‌شوند و یا جایی که برخی نمایندگان دین ساده‌زیستی را تبلیغ کنند، ولی خودشان زندگی اشرافی داشته باشند، مردم از اسلامیت روی‌گردان می‌شوند.

نقطه قوت نظام جمهوری اسلامی، شعارهای متناسب با فطرت است

بخشایش اردستانی مهم‌ترین نقطه قوت نظام جمهوری اسلامی را شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی خواند و گفت: امام(ره) با همین شعارها توانست مردم را بسیج کند و انقلاب را به پیروزی برساند. این شعارها متناسب با فطرت انسانی است، همه استقلال و آزادی را دوست دارند و وقتی آزادی باشد، عدالت گسترش پیدا می‌کند. اگر بخواهیم از نقاط ضعف صحبت کنیم، باید از برخی اشرافیت مذهبی، انحرافاتی که به وجود آمده و نزاع‌هایی که بر سر قدرت شکل می‌گیرد، نام ببریم. در همه جای دنیا بر سر قدرت نزاع می‌شود، ولی جایی که صحبت از اسلامیت و رعایت تقوا است، نزاع بر سر قدرت زیبنده نیست. از طرف دیگر، شعار باید با عمل همسان باشد که ما تاکنون نتوانسته‌ایم این همسانی را ایجاد کنیم، مثل اینکه از اخلاق و عدالت زیاد صحبت می‌شود، ولی این دو در عمل کمرنگ است.

وی بیان کرد: هر نظام سیاسی که وارد صحنه شود، یک‌سری کارآمدی‌ها دارد و نمی‌توان گفت مطلقاً ناکارآمد است، ولی نظامی می‌تواند کارآمدی خود را ثابت کند که تأثیرگذاری‌اش استمرار داشته باشد؛ مثلاً انقلاب نوعی کارآمدی محسوب می‌شود، ولی انقلابی ماندن سخت است. همین‌طور باید گفت شعارهای عدالت‌گونه خوب است، ولی عمل طبق موازین عادلانه اهمیت دارد و همگونی شعار و عمل باید مورد سنجش قرار گیرد.

این استاد دانشگاه نوآوری نظام سیاسی جمهوری اسلامی را نفس تشکیل چنین نظامی دانست و افزود: از 1945 تا 1990، نظم دوقطبی بر دنیا حاکم بود که به دو بخش منعطف و غیرمنعطف تقسیم می‌شد و هیچ کشوری نمی‌توانست خارج از این نظم باشد، ولی جمهوری اسلامی در میان این نظم دوقطبی سربرآورد و خودی نشان داد. اگر امروز جبهه جدیدی شامل چین، روسیه و ایران شکل بگیرد، چین، قدرت اقتصادی، روسیه، قدرت نظامی و ایران، قدرت ایدئولوژیک و ایجاد مانور آن محسوب می‌شود. در واقع این همه دشمنی و حساسیت نسبت به ایران، دال بر زنده و پویا بودن کشورمان است.

وی ادامه داد: نوآوری دیگری که می‌توان از آن نام برد، شعارهای این نظام مثل استقلال است. جمهوری اسلامی واقعاً مستقل عمل می‌کند، مثلاً در رژیم پهلوی اگر سفرای قدرت‌های بزرگ خارجی خواسته‌ای را مطرح می‌کردند، خواسته آنها حتماً باید اجرا می‌شد، ولی امروز وقتی کشتی ایرانی را در جبل‌الطارق توقیف کردند، ما نیز متقابلاً کشتی انگلیسی را در خلیج فارس توقیف کردیم. نوآوری دیگر، اقتدار جمهوری اسلامی است و جبهه مقاومتی که ما در منطقه شکل داده‌ایم، حرف برای گفتن دارد و فشار غرب برای شکل‌گیری برجام 2 و 3، برای تضعیف همین اقتدار است.

بخشایش اردستانی تصریح کرد: متأسفانه در زمینه اقتصاد و معیشت، دولت ناکارآمدی خودش را نشان داده و این باعث انفعال مردم شده است و شاید آنها را به این نتیجه رسانده که دین قدرت اداره جامعه را ندارد و این یک زنگ خطر است.

وی اظهار کرد: مردم‌سالاری دینی همان دموکراسی البته با چاشنی اخلاق است. در واقع دموکراسی یک چارچوب و ظرف محسوب می‌شود که مظروف آن می‌تواند متفاوت باشد و مردم‌سالاری دینی تمام نقاط قوت دموکراسی را دارد، به اضافه اینکه اخلاقی است و اگر فاقد اخلاق باشد، نمی‌توان گفت مزیتی بر دموکراسی دارد.