رمضان؛ ماه بازگشت به مسیر بندگی و نظم‌دهی به زندگی

 

دنیا عرصه نبرد برای زندگی و میدانی برای مسابقه است. عملکرد انسان برای رسیدن به بهترین نتیجه در این میدان، بسیار حائز اهمیت است. خداوند متعال نیز این فرصت را در اختیار بندگان خود قرار داده است که خودی نشان بدهند و بهترین جایگاه اخروی را برای خود رزرو کنند. در قرآن کریم نیز به این مطلب اشاره شده است: «الَّذی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً؛[1] آن کسی که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل مى‏ کنید».

 

اما نکته مهم اینجاست که زمان، در این کره خاکی بسیار محدود است و حکم طلا را دارد. پیروز این مسابقه کسی است که وقت‌شناس باشد و زمان خود را مدیریت کند. ممکن است عده‌ای با جهل و غفلت به این نکته، فرصت‌های گذشته را از دست داده و امیدی به آینده خود نداشته باشند؛ این افراد باید بدانند که درهای رحمت الهی همیشه به روی بندگانِ پشیمان باز است و نا امیدی از رحمت الهی معنا ندارد؛ زیرا پروردگارِ یکتا با رحمت بی‌منتهای خود در همین دنیا فرصت‌هایی را برای جبران قرار داده است. یکی از فرصت‌های ناب و طلایی برای جبران گذشته، ماه مبارک رمضان است.

 

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره فرصت رمضان می‌فرمایند: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ؛[2]‌ ای مردم! ماه خدا به سوی شما رو آورده است. ماهی که در نزد خدا بهترین ماه‌هاست و روزهای آن بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعت‌هایش بهترین ساعت‌هاست.» اکنون به بررسی برخی از فرصت‌های استثنایی این ماه عزیز می‌پردازیم:

ماه رمضان بهترین فرصت برای آشتی با خدا و برگشت به مسیر بندگی است. خوشا به حال کسانی که از این فرصت طلایی استفاده کرده و با توبه، دوباره به آغوش خداوند بر می گردند. در این ماه زمینه برای توبه بیش از پیش فراهم است؛ زیرا شیطان، دشمن قسم خورده انسان در غل و زنجیر بوده و درهای رحمت الهی به روی بندگان باز است. خداوند در قرآن می فرمایند: «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ وَ أَنِیبُوا إِلى‏ رَبِّکُمْ وَ أَسْلِمُوا لَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَکُمُ الْعَذابُ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ؛[3] اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‏ اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى‏ آمرزد و به درگاه پروردگارتان بازگردید و در برابر او تسلیم شوید، پیش از آن که عذاب به سراغ شما آید، پس از سوى هیچ‌کس یارى نمی شوید.»

یکی از مشکلات مهم افراد در زندگی روزمره، نداشتن برنامه و نظم در کارهاست. یکی از برکات این ماه شریف این است که شرایط برای ایجاد یک برنامه دقیق و منظم در زندگی برای انسان فراهم تر است؛ زیرا خداوند در این ماه، روزه‌داران را عادت به داشتن نظم و برنامه می دهد. به عنوان نمونه ورود و خروج این ماه با سایر ماه ها متفاوت است و دقت بیشتری را می‌طلبد. از طرف دیگر فرصت برای خوردن و آشامیدن محدود بوده و یک بازه زمانی خاص دارد. ممنوعیت‌های شرعی نیز مزید بر علت بوده تا نظم مشخصی در زندگی افراد ایجاد شود. بهترین برنامه در این ماه، عبادت، تهجد، دعا و تلاوت قرآن است. اگر بتوانیم نفس خود را به این موارد عادت دهیم، قطعاً بهترین توشه را برای خود کسب کرده‌ایم.

یکی از معضلاتی که در جامعه امروزی وجود دارد و ضرر و زیان ناشی از آن نه تنها اشخاص را سست و بی انگیزه می‌کند بلکه جلوی رشد و پیشرفت جامعه را می‌گیرد، ضعف اراده است. ماه رمضان بهترین فرصت برای تقویت اراده است. همین که انسان در برابر نیاز طبیعی خود یعنی خوردن و آشامیدن مقاومت می‌کند و این سختی را به جان می‌خرد، بهترین تمرین برای تقویت اراده و کنترل نفس است. امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه شریفه «وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»[4] فرمودند: صبر، همان روزه است.[5]

 

خوشا به حال کسانی که از این فرصت طلایی استفاده می‌کنند و زمام نفس را به دست می‌گیرند و با تقویت اراده، خود را برای سربازی امام عصر (ارواحنا فداه) آماده می‌کنند.

 

پی نوشت:

[1]. ملک، 2.

[2]. امالی صدوق، ص 93.

[3]. زمر، 53 و54.

[4]. بقره، 45.

[5]. تفسیر عیاشی، ج1، ص 44.