نامزدهای انتخابات نماد «إِنَّكَ لَعَلىٰ خُلُقٍ عَظيمٍ» باشند / ضرورت اعلام تخلفات کاندیداها در مناظره به مردم

آیت‌الله عباس کعبی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در گفت‌وگو با ایکنا درباره اخلاق‌مداری در مناظره‌های انتخاباتی با توجه به تأکیدات مجدد رهبر معظم انقلاب بر رعایت چارچوب‌های اخلاقی از سوی نامزدهای انتخابات گفت:‌ طبق اصل 115 قانون اساسی یکی از شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری داشتن عدالت و تقوا و اعتقاد به مبانی نظام جمهوری اسلامی است. همچنین در سوگندی که رئیس‌جمهور منتخب یاد می‌کند متعهد می‌شود که دین و اخلاق را ترویج کند.

بیشتر بخوانید:

• مناظره اخلاقی صحنه اثبات توانمندی نامزدهاست
• کدام مناظره از منظر دین و اخلاق پذیرفتنی است

وی ادامه داد: از سوی دیگر یکی از آموزه‌های مهم قرآن، سنت و روایات اهل بیت(ع) رعایت ادب و اخلاق در گفت‌وگو و مناظره با دیگران است، لذا تقوای انتخاباتی اقتضا می‌کند در مناظره‌ها، رفتارها و تبلیغات انتخاباتی، تخریب شخصیت رقبا، پرداختن به مسائل غیر مرتبط با برنامه‌ها و نیازهای اصلی جامعه و اظهارات خلاف شرع به هیچ وجه انجام نگیرد و همه این رفتارها خلاف تقوا و عدالت است.

وظیفه و رسالت اخلاقی جمعی نامزدهای انتخابات

آیت‌الله کعبی اظهار کرد: از این منظر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید نماد «انک لعلی خلق عظیم» باشند که قرآن خطاب به پیامبر(ص) فرموده است. براین مبنا همه نامزدها در کنار هم یک وظیفه و رسالت جمعی دارند و باید با اتخاذ رویکرد اخلاقی، منطقی، برنامه‌محور و حاشیه‌گریز در رقابت‌ها و مناظره‌ها باید مردم را به اسلام، مکتب اهل بیت(ع)، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی و ایران جذب کرده و مشوق مردم به رأی دادن و مشارکت حداکثری شوند.

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری افزود: از سوی دیگر اخلاق‌مداری در مجموعه فعالیت‌های انتخاباتی نامزدها و هواداران آنها به ویژه در مناظره‌ها باعث تقویت اخلاق اجتماعی، ادب جمعی و فرهنگ عمومی می‌شود و به استحکام و تعمیق بنیان‌های اخلاقی و اعتقادی جامعه می‌انجامد. به تعبیر پیامبر(ص) سخن شیوا و نیکو مانند صدقه‌ای است که به جامعه داده می‌شود و جامعه را تربیت می‌کند.

سخن پاک و ناپاک از منظر قرآن

آیت‌الله کعبی ابراز کرد: این پیام اسلام است که هنگام گفت‌وگو باید سخن بهتر و برتر را بیان کنید و خداوند در آیه 53 سوره «اسرا» می‌فرماید: «وَقُلْ لِعِبَادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ ۚ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوًّا مُبِينًا» (و به بندگانم بگو: «آنچه را كه بهتر است بگويند»، كه شيطان ميان‌شان را به هم مى‌زند، زيرا شيطان همواره براى انسان دشمنى آشكار است.)

وی افزود: همچنین خداوند در آیه 24 سوره «ابراهیم(ع)» می‌فرماید: «أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ» (آیا ندیدی چگونه خداوند «کلمه طیبه» (و گفتار پاکیزه) را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرده که ریشه آن (در زمین) ثابت، و شاخه آن در آسمان است؟!) در واقع سخن جذاب، پاک، منطقی، رسا و حکمت‌آمیز هر یک از نامزدهای انتخابات می‌تواند به مثابه درخت پرثمر و ریشه‌داری باشد که آثار و برکات زیادی دارد اما در ادامه خداوند مثال سخن زشت، باطل و شیطانی را هم بیان کرده و در آیه 26 سوره «ابراهیم(ع)» می‌فرماید: «وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ» (و مَثَل سخنى ناپاك چون درختى ناپاك است كه از روى زمين كنده شده و قرارى ندارد.) به عبارتی اگر داوطلبان ریاست جمهوری سخن آلوده به گناه بگویند، شخصیت رقیب را تخریب کنند و وعده دروغین و فریبنده بدهند، این سخنان ناروا و خبیث به مانند درخت خبیثی می‌شود که هنجارها و اصول اخلاقی جامعه و آداب و نزاکت عمومی را تهدید می‌کند. لذا داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری به شدت باید مراقب سخنانی که بیان می‌کنند و وعده‌هایی که می‌دهند، باشند.

نامزدها ابتدا خود را مکلف به رعایت اخلاق بدانند

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه در ادامه گفت: رسول گرامی اسلام(ص) هم خطاب به حضرت زهرا(س) می‌فرمایند: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ» (هرکس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، باید يا سخن نيک بگويد يا ساکت باشد)؛ عملی کردن این روایت در مناظره‌ها بدین معناست که نامزدها با عصبانیت، هیجان، ناراحتی و تخریب و تحقیر دیگران سخن نگویند بلکه هم مؤدبانه اظهار نظر کنند و هم تمرکز خود را بر روی تبیین منطقی برنامه‌ها و راهکارها معطوف کنند.

وی یادآور شد: در مناظره‌ها به طور طبیعی هر یک از نامزدها از اینکه دیگری با او رقابت منفی کند و با بداخلاقی برخورد کند ناراحت می‌شود، پس بهتر است هر یک از نامزدها ابتدا خود را مکلف به رعایت چارچوب اخلاقی مناظره و گفت‌وگو بداند و مبادرت به چنین رفتار و رقابتی نکند تا دیگر نامزدها نیز تحریک به واکنش منفی و بداخلاقی نشوند تا در نهایت شاهد مناظره‌‌های مبتنی بر حکمت، اخلاق، منطق، تقوا و رعایت احکام شرع باشیم.

آیت‌الله کعبی درباره ضرورت تعیین چارچوب‌های دقیق برای مناظره‌ها از سوی مجریان انتخابات برای جلوگیری از حاکم شدن فضای بداخلاقی بر رقابت‌ها گفت: کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری با توجه به اتفاقات نامطلوب مناظره‌های انتخابات پیشین، باید در این دوره ضوابط و قواعد روشن‌تر و سخت‌تری را برای مناظره‌ها تعیین کند و در طول جلسات مناظره، هر نامزدی که از آداب اخلاقی و شرعی مناظره خارج شود و به جای ارائه برنامه به تخریب رقبا بپردازد باید در همان لحظه با تذکر جدی مجریان و ناظران روبرو شده و حتی سخنانش را قطع کنند و در صورت تکرار تخلفات، کمیسیون نظارت بر انتخابات اعلام کند که یک نامزد یا برخی نامزدها خلاف منشور اخلاقی انتخابات عمل کرده تا مردم در قضاوت و رأی دادن این موارد عدم رعایت اخلاق انتخاباتی را به مثابه یک شاخص برای انتخاب اصلح خود مدنظر قرار دهند.