جای خالی هیئت قرآنی در استان مرکزی / مدرک‌گرایی در رشته‌های قرآنی پسندیده نیست

محمد شریفی، قاری و دارنده رتبه عالی رشته حفظ ۱۰جزء چهلمین دوره مسابقات قرآن اوقاف کشور، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، با اشاره به اینکه راهکارهای مهم رفع مشکلات قرآنی باید مورد توجه قرار گرفته و با دقت به آن پرداخته شود، اظهار کرد: مهم‌ترین داشته ما خود قرآن و مفاهیم بلند این مصحف شریف است که قادراست فطرت‌های خفته را بیدار کند.

وی با بیان اینکه وضعیت قرآن استان خوب نیست و شیوع بیماری کرونا و شرایط اقتصادی این وضعیت را تشدید و از گرمای جلسات قرآنی کاسته است، تصریح کرد: فعالیت‌های قرآنی از جمع‌گرایی به فردگرایی تغییر مسیر داده است و تمرکز در حال حاضر باید بدین سو باشد تا فرد بتواند بسته‌ای را مطالعه و این مطالعه منتج به ارتقا شود و ارتقا نیز سازماندهی شود.

هدایت فعالیت‌های قرآنی به سمت دور کاری

شریفی بیان کرد: فعالیت‌های قرآنی به سمت دورکاری هدایت شده و این امر از هیجانات این فعالیت در فضای حقیقی کاسته است، اضافه کرد: درست است که فضای حقیقی دارای اثرگذاری مطلوبی است، اما فعالیت در فضای مجازی و داخل منزل نیز خانواده را تحت تأثیر قرار داده و به نوعی فعالیت‌ها خانوادگی می‌شود. چراکه در صورت فعالیت دختران و پسران جوان و نوجوان در شبکه‌های اجتماعی والدین آنان و دیگر اعضای خانواده از این فضا متنعم خواهند شد.

این حافظ قرآن با بیان این مطلب که برای نوجوان و جوان نسل امروز باید فکری اساسی کرد، ادامه داد: فرزندان جامعه قرآنی به‌خودی خود وارد فعالیت قرآنی می‌شوند، اما فکر اساسی و تحول مهم باید بین دیگر نوجوانان و جوانان اتفاق افتد تا بتوان خروجی مناسب را در سطح جامعه مشاهده کرد.

وی ضرورت توجه به روانشناسی قرآنی را مورد تأکید قرار داد و افزود: برای داشتن جامعه‌ای قرآنی گروهی از روانشناسان باید به همراه صاحب‌نظران رشته تفسیر، قرائت و حفظ وارد میدان شده و با برنامه‌ریزی دقیق و البته کاربردی کارگروهی تشکیل دهند تا بتوان نوجوان و جوان امروز را با نگاه به مضامین روانشناسی فردی و خانوادگی تربیت کرد.

شریفی معرفی چهره‌های به نام و تأثیرگذار قرآنی به نوجوانان را الزامی دانست و تصریح کرد: فضای مجازی، راهکاری است که می‌توان با فراهم کردن زمینه به نتایج مطلوبی دست یافت و نباید از این فضا و فعالیت حرفه‌ای و کارشناسی شده غافل ماند. همچنین صدا و سیما وظیفه عمومی برای ایجاد ترغیب و انگیزه بین عموم مردم را دارد.

گره زدن استعداد هنری نوجوانان با قرآن برعهده فعالان قرآنی است

وی با بیان این مطلب که رسانه مشتمل بر گروه‌های مختلف است و هر گروه می‌تواند بخشی از کار را تا رسیدن به نتیجه مطلوب انجام دهد، اظهار کرد: برای فعالیت در حوزه قرآن نباید محدود شد و توجه به ابعاد مختلف فعالیت قرآنی همچون تولید فیلم و سریال، ساخت انیمیشن، نقاشی، خوشنویسی و ... بسیار ضروری است، و این هنر ما فعالان در این حوزه است که استعداد و علاقه هنری نوجوانان را کشف و آن را با آیات قرآن گره بزنیم.

شریفی خواستار فعالیت هرچه بهتر و حرفه‌ای‌تر از مجمع قرآنیان اراک شد و گفت: طرح اجرای تلاوت‌های زنده در شبکه اجتماعی اینستاگرام بهتر بود با مضامین‌قوی‌تر و چند رسانه ای تری انجام شود تا ایجاد جذابیت کند. برای انجام کار قوی و حساب شده باید مشورت گرفت، از برنامه‌های سطحی در صدا و سیما باید پرهیز کرد، متأسفانه دغدغه لازم برای ساخت برنامه قوی قرآنی ندارد و تنها فعالیت‌ها برای پر کردن وقت است.

وی با تأکید براینکه قاریان صاحب‌نام استان باید جایگاهی در صدا و سیمای ما داشته باشند، تصریح کرد: نیاز به برنامه‌ای داریم در آغاز آن مناجات‌گویی باشد تا مردم بتوانند از طریق این مناجات با خدا ارتباط برقرار کنند، برنامه‌های قرآنی باید شمع وجود انسان‌ها را روشن کرده و روشن نگه دارد. پخش آیات الهی با مضامین تصویری می‌تواند از اثرگذاری قابل توجهی برخوردار باشد. در طول 42 سال تنها سور مبارکه «یس، واقعه و الرحمن» تصویری شده است که چندان نیز قابل قبول نیست. انجام کار قوی در این حوزه مستلزم استفاده از تیمی حاذق با بهره‌گیری از اساتید رشته‌های مختلف و البته آشنا به قرآن است.

شریفی با اشاره به اینکه تصمیم‌گیری‌ها از سوی شورای عالی قرآن باید بهتر و کارشناسی‌تر باشد، بیان کرد: برنامه‌ها باید تلفیقی از قرائت و مفاهیم، بداهه‌گویی و مناجات، نمایش آیات و معرفی چهره‌های قرآنی دختر و پسر باشد. صدا و سیما با معرفی دختران و پسران جوان قرآنی حتی می‌تواند در ازدواج آنان تأثیرگذار باشد. معرفی خانواده‌های قرآنی و بیان راز موفقیت آنان از دیگر اقداماتی است که صدا و سیما می‌تواند در دستور کار قرار دهد.

وی ضرورت ایجاد حال قرآنی در جامعه را متذکر شد و افزود: با برگزاری چند برنامه کلیشه‌ای، طراحی پوستر و برگزاری مسابقات نمی‌توان حال خوب را به معنای واقعی در جامعه تزریق کرد، سنتی‌گرایی ما در مسابقات قرآن و اجرای دیگر برنامه‌های این حوزه مطلوب نیست.

صدای نوجوانان از جوانان قرآنی از گلدسته‌های مساجد پخش شود

این مرتل قرآن ادامه داد: مساجد باید در اختیار قاریان، حافظان و مؤذنین قرار گیرد. از کدام رتبه‌آور مسابقات قرآن اوقاف پس از رسیدن به مرحله نهایی یا فینال در مساجد استفاده شده است؟ کانون فرهنگی مساجد گلدسته‌های مساجد را در اختیار قاریان و مؤذنان خوش‌صدا به ویژه نوجوانان و جوانان قرار دهند. قرار نیست همه فعالان قرآن داور باشند و قطعاً باید بهترین‌های این مجموعه در گروه داوران قرار گیرند و نباید این مدارک را به راحتی بین افراد توزیع کرد.

وی موازی‌کاری را آسیب و آفت فعالیت‌های قرآنی برشمرد و بر ضرورت یکپارچه شدن این مجموعه فعالیت‌ها تأکید کرد و گفت: هزینه‌کرد بودجه‌های قرآنی در دستگاه‌ها و نهادها هیچ حساب و کتابی ندارد، نهادی واحد که نامش سازمان قرآنی باشد نداریم و شاهدیم فعالیت‌های قرآنی شامل برگزاری مسابقات و غیره گاه به روابط عمومی‌ها، آموزش و یا معاونت فرهنگی سپرده می‌شود.

شریفی از فقدان بانک اطلاعاتی واحد در خصوص وضعیت جامعه قرآنی در کشور انتقاد و اظهار کرد: هر دستگاه آماری مخصوص به خود دارد و هیچ‌گاه در ارائه آمار به تفاهم مشترک نمی‌رسند. متولیان امر قرآن کارگروه قرآنی استانی را جهت جمع‌آوری اطلاعات جامعه قرآنی تشکیل دهند تا بتوانند به وضعیت جامعه قرآنی رسیدگی کنند.

وی تمرکز روی فعالیت‌های قرآنی را مورد تأکید قرار داد و افزود: لازم است سازمان قرآنی داشته باشیم که شورای عالی قرآن صدا و سیما، رئیس اداره امور قرآنی سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس اداره امور قرآنی سازمان اوقاف، معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شبکه قرآنی کارکنان دولت، نیروهای مسلح و ... همه تحت لوای این سازمان فعالیت‌های خود را انجام دهند. برای روند بهتر کار نیز اداره‌ای هم‌سو با سازمان امور قرآنی کشور در استان‌ها راه‌اندازی شود و تصمیم‌ها از سوی این سازمان به ادارات کل قرآن استان‌ها ابلاغ و روند فعالیت‌های قرآنی دیگر ادارات از سوی این اداره مورد ارزیابی قرار گیرد.

پیشبرد طرح‌های قرآنی در سایه داشتن برنامه

شریفی در ادامه مدرک‌گرایی در حوزه قرآن را مورد انتقاد قرار داد و افزود: برگزاری دوره‌های مختلف و دادن مدرک تخصصی اقدامی مطلوب است، اما به شرط آنکه تنها برای ارائه آمار و موازی‌کاری نباشد. تا زمانی‌که ادارات استانی برنامه‌های ابلاغی سازمان متناظر خود در پایتخت را اجرا می‌کنند، قطعاً راه به جایی نخواهیم برد. برای پیشبرد اهداف و طرح‌های قرآنی باید شیوه‌نامه و چشم‌انداز کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تعریف کرد.

وی با بیان اینکه برای ایجاد انگیزه راه‌یافتگان به مرحله کشوری مسابقات قرآن اوقاف باید شهریه در نظر گرفت، اظهار کرد: سازمان‌ها و مؤسسات قرآنی تأثیر زیادی در رشد، کسب رتبه‌های ملی و نخبه‌پروری ندارند و اگر حافظ یا قاری رتبه‌ای به دست می‌آورد به سبب تلاش‌های فردی است.

شریفی با تأکید براینکه برای فعالان جامعه قرآنی دهه 60 باید برنامه داشت و از آنان به عنوان مشاور ارشد در استانداری، فرمانداری و حتی شهرداری و ... استفاده کرد، اضافه کرد: به نظر می‌رسد علاقه‌ای ازسوی دستگاه‌ها برای میدان دادن به جامعه قرآنی وجود ندارد و ظاهراً فعالیت‌های این قشر از جامعه باید تنها در شرکت مسابقات خلاصه شود.

وی بیان کرد: فعالیت قرآنی چند رسانه‌ای متشکل از هنرمندان، فعالان قرآنی و گروهی از روانشناسی می‌تواند به توسعه فرهنگ قرآنی منتج شود. باید آسیب‌شناسی حوزه قرآن تخصصی صورت گیرد، باید دید در حوزه معنوی و دینی باید چه کنیم تا قرآن‌گرایی انجام شود، حتی تبلیغ برنامه و طرح‌های قرآنی باید حرفه‌ای و با استفاده از روش‌های نوین باشد تا اثربخشی لازم را داشته باشد و وجود هیئت قرآنی متشکل از صاحب‌نظران حاذق در استان خالی است. برنامه‌های قرآنی باید ریشه‌دار باشد و تا می‌توان از اجرای برنامه‌های سطحی و تنها در قالب مسابقات پرهیز کرد.

شریفی یکی دیگر از مشکلات موجود در جامعه را عدم درک عمیق مسئولان سازمان‌ها و نهادها از فواید قرآن مداری دانست و افزود: اگر مدیران و مسئولان اصل امور را بر خدامحوری و عمل به کتاب خدا قرار دهند و تمامی فرایندهای اداره کشور را با موازین شرعی و قرآنی همگون سازند آن وقت ارزش قرآن و چهره‌های قرآنی تاثیر گذار بر روند روبه رشد جامعه بیشتر نمایان شده و اهمیت آموزش قرآن به عنوان برنامه‌ای تفصیلی در ارگانیزم ارتقای کشور بیشتر  احساس می‌شود.