ولایت خاص الهی شامل حال چه کسانی می‌شود؟

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحمید حسینی، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه قرآن و حدیث، در  دهه اول محرم «زیارت عاشورا» و شرح آن را موضوع سخنرانی خود قرار داده است.

متن پنجمین سخنرانی او را می‌خوانید؛

یکی از پیام‌ها و مفاهیم تأکیدشده در زیارت عاشورا، عبارت از مفهوم موالات و ولایت است. سه بار در زیارت عاشورا سخن از موالات امام حسین(ع) و اهل بیت پیامبر(ص) مطرح شده است. برای نمونه می‌گوییم ای حسین(ع)، من با موالات تو به سوی خدا، پیامبر خدا(ص)، امیرالمومنین(ع)، فاطمه زهرا(س)، حسن(ع) و به سوی خودت تقرب می‌جویم و نزدیک می‌شوم. در اثنای زیارت نیز این مفهوم تکرار می‌شود و آخر زیارت نیز این مضمون را داریم که می‌گوییم خدایا با موالات پیامبر(ص) و آل پیامبر(ص) به تو نزدیک می‌شوم. این مفهوم موالات از مفاهیم بسیار مهم است.

بالاترین ارزش در هستی

افتخار ما این است که اهل ولایت هستیم و بالاترین ارزش را در هستی، ارزش ولایت می‌دانیم، اما باید بدانیم چرا اهل ولایت هستیم و ولایت به چه معنا است. آیا معنای ولایت این است که ما پیرو کسانی هستیم؟ دیگرانی هم هستند که پیرو کسانی هستند، اما آیا تفاوت ما این است که پیرو یک کسانی هستیم و ولایت، دم زدن از این است که پیرو آنها هستیم؟ یا اگر متوجه شویم و ببینیم ولایت نه‌فقط مهم‌ترین مفهومی است که در زندگی باید دنبال آن باشیم و آن را درک کنیم، بلکه ولایت، دقیقا بالاترین هدف هستی و خلقت است.

ولایت از «وَلَیَ» می‌آید که به معنای به هم چسبیده است. وقتی می‌گوییم در وضو نیز موالات شرط است؛ یعنی باید اعمال وضو، پیاپی انجام شود. این مفهوم موالات در اعتقادات ما به چه معنا است؟ قرآن این موضوع را خوب برای ما روشن می‌کند. قرآن ولی مطلق را در هستی، خدای متعال می‌داند؛ یعنی همه‌چیز هستی به خداوند پیوسته است و این پیوستگی در مورد خدا یعنی هیچ چیزی بین خدا و بین چیز دیگری نمی‌تواند فاصله و مانع ایجاد کند و هر اراده‌ای که خدا بکند بدون مانع و بدون فاصله و حجاب، همان می‌شود.

حال این مفهوم ولی را می‌توانید در ولایت‌های دیگر نیز تطبیق دهید. مثلا وقتی می‌گوییم پدر ولی فرزند است؛ یعنی در اموری که پدر برای فرزند تصمیمی گرفت کسی نمی‌تواند دخالت کند و بگوید نمی‌گذارم. ولایت یعنی فاصله‌ای نیست. تا اینجا مفهوم عام ولایت را متوجه می‌شویم که هر چه در هستی است، به اراده خدا است اما خداوند مفهومی را نیز ایجاد کرده و آن اینکه این ولایت را در رابطه با برخی از مخلوقاتش که یعنی انسان‌ها باشند، اختیاری کرده است.

صفتی که ما در مورد خدا بیشتر به کار می‌بریم، صفت رحمت است. اما تفاوت رحمان با رحیم این است که رحمان، رحمت عام خدا است؛ یعنی خدا هستی را بر اساس مهربانی آفریده و این مهر و رحمت موجب شده که موجودات ایجاد شوند. در این رحمت رحمانی خدا، اختیار وجود ندارد و شامل همه موجودات می‌شود اما خداوند یک رحیمیت نیز دارد؛ یعنی برای یک گروهی از مخلوقاتش یک رحمت بیشتر و عمیق‌تری را قرار داده و گفته برای رسیدن به آن رحمت، اختیارش دست خود شما است. یعنی اگر یکسری اعمال را انجام دهید، به رحمت‌های ویژه‌ای می‌رسید که به جز با انتخاب و اختیار، امکان رسیدن به آنها وجود ندارد.

ولی مطلق خداست

اما در باب ولایت باید بگوییم که ولی مطلق خداست، اما در آیه الکرسی می‌خوانیم که خداوند ولی کسانی است که ایمان آورده‌اند. در حقیقت ولایت خدا که ولایت عالی و خاص و ویژه است، شامل حال کسانی می‌شود که خودشان با انتخاب خودشان ایمان می‌آورند. آن وقت اگر کسی اتصال به خدا را خودش انتخاب کرد، خداوند ولی او می‌شود و او را از ظلمات خارج کرده و به نور وارد می‌کند.

اما اگر کسی حقیقت را دید و فهمید، اما جلوی آن ایستاد و گفت چیزی دیگری می‌خواهم و این حرف‌ها را قبول نداریم، دیگر ولایت خاص الهی را از دست می‌دهد و تحت ولایت طاغوت قرار می‌گیرد و اینها از نور خارج و به ظلمات وارد می‌شوند؛ یعنی برای ابد در تاریکی قرار می‌گیرند.

اگر مفهوم ولایت یک مفهومی است که اگر به آن سر سپردیم و تابع و تسلیمش شدیم و خودمان را با آن منطبق کردیم، امکان تخلف به وجود نمی‌آید. موالات و ولایت به همین معنا است و این امکان ندارد، مگر اینکه دلدادگی وجود داشته باشد و آدم زمانی می‌تواند تابع کسی باشد و تخلف نکند که عاشقش باشد وگرنه با فکر و اصول عقاید خواندن و ... کار درست نمی‌شود. قرآن می‌فرماید ولیِ شما پیامبر خدا هم هست چون این رسول خودش کپی اصل شده است و تابع صد درصد شده که اصلا هیچ کلمه‌ای از خودش نمی‌گوید و هرچه می‌گوید از خدا است. امیرالمومنین(ع) که در رکوع زکات داد و به فقیر کمک کرد و این کار از روی دلدادگی به خدا بود، می‌شود ولی. وقتی که ما تابع و مطیع آنها شدیم، آن وقت مفهوم موالات در زیارت عاشورا روشن می‌شود.

ما هر چقدر هوا و هوس داشته باشیم از خدا دور می‌شویم و دوری و نزدیکی به خدا به صورت فیزیکی نیست و خدا همه جا هست و نزدیک شدن به خدا یعنی آنطور که خدا می‌خواهد زندگی کنم و حالا می‌فهمیم که چرا ولایت شاه کلید خوبی‌هاست. حالا می‌فهمیم نماز بی ولای او، نماز بی‌وضو است. وقتی ولایت اولیای خدا نباشد و خود را با اولیای خدا تطبیق ندهم، این نماز من را بیشتر دور می‌کند، چون قرار نیست خودم را با خواست دقیق خدا منطبق کنم. همانطور که نماز بی ولایت، ما را از خدا دور می‌کند سینه‌زنی بی‌ولایت نیز ما را از خدا دور می‌کند. تصور نکنیم که برای امام حسین(ع) اشک می‌ریزیم و در این بین گناهی هم کردیم مهم نیست و خدا می‌بخشد. بله خدا بخشنده است اما نباید بیخودی به یک کار بی‌ارزش دل بست و خودشان فرمودند اینطور نیست که از ولایت ما دم بزنید و اهل نماز و عمل نباشید و فکر کنید این ولایت کار می‌کند. ولایت وقتی کار می‌کند که عشق امام حسین(ع) من را مهربان و نمازخوان می‌کند.