اهداف امام حسین(ع)، اربعین را به نماد همبستگی بین‌المللی تبدیل کرده است
عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: همواره پیام‌ها و اهداف زیبا و جذابی که امام حسین(ع) در قیام خود داشتند باعث شده که اربعین به نمادی از همبستگی بین‌المللی تبدیل شود و امروزه شاهد حضور میلیون‌ها انسان در راهپیمایی اربعین باشیم.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام مهدی فیروزی، عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، امروز 27 شهریورماه در نشستی مجازی با عنوان«اربعین و همبستگی بین‌المللی»، اظهار کرد: پیاده روی میلیون‌ها انسان مشتاق به امام حسین(ع) در ایام اربعین از پدیده‌های منحصر به فرد تاریخ معاصر و به نوعی تاریخ بشریت است که از جنبه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، حقوقی و... قابل تأمل است.
وی افزود: علاوه بر این نیز بررسی آثار، پیامدها و کارکردهای مختلفی که این رویداد عظیم می‌تواند در زندگی بشر داشته باشد از جمله مسائلی است که باید آن را مورد توجه جدی قرار داد.
منظور از همبستگی بین‌المللی چیست؟
عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: زمانیکه از همبستگی بین‌المللی سخن می‌گوییم، منظور آن چیزی است که باعث ایجاد پیوند، انسجام و هماهنگی میان منافع، مقاصد و اقدامات افراد، دولت‌ها و ملت‌ها در سطح بین‌المللی می‌شود که با ایجاد حس مسئولیت مشترک می‌تواند چالش‌های مهم فرا روی بشر معاصر را حل کند.
فیروزی بیان کرد: این امر را نمی‌توان نادیده گرفت که حل بسیاری از چالش‌های فرا روی جامعه بشری بدون همبستگی بین‌المللی امکان پذیر نخواهد بود، البته اینکه امام حسین(ع) باعث همبستگی میان مسلمانان می‌شود بحث روشنی است اما اینکه چگونه امام حسین(ع) می‌تواند باعث همبستگی میان افراد و ملت‌ها فارغ از هرگونه دین، مذهب و تابعیت شود نیز، سوالی است که برای پاسخ به آن لازم است به فرازی از زیارت اربعین اشاره‌ای داشته باشم.
وی خاطرنشان کرد: در فرازی از زیارت اربعین می‌خوانیم«وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَك َمن الْجَهَالَةِ و حَيرةِ الضَّلَالَة»، در این زیارت آمده است که امام حسین(ع) خون خود را در راه خداوند نثار کرد تا بندگانش را از جهالت و سرگشتگی برهاند و به نوعی هدف شهادت حسین‌بن علی(ع) را نجات همه بندگان خداوند است و به عبارتی نیز حقیقت سیدالشهدا(ع) برای این بوده است که انسان و انسانیت را از فساد و ذلت و جهالت نجات دهد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: از این‌رو می‌توان فلسفه و رمز قیام امام حسین(ع) را نجات جامعه بشریت دانست و بر همین اساس در طول تاریخ نهضت سیدالشهدا(ع) الگویی برای حق طلبی، ظلم ستیزی، دین باوری و عدالت خواهی برای همه بشریت بوده است. البته در اینجا نیز ممکن است این سوال ایجاد شود که ظرفیت اربعین در ایجاد همبستگی بین‌المللی از کجا نشأت می‌گیرد که پاسخ به این سوال را باید در اهداف و آرمان‌های نهضت امام حسین(ع) و پیام‌های جاودانه نهضت حسینی برای همه زمان‌ها، مکان‌ها و انسان‌ها در طول تاریخ جست‌وجو کرد.
لزوم شناخت آرمان‌ها و اهداف امام حسین(ع)
فیروزی بیان کرد: در حقیقت همین اهداف، آرمان‌ها و پیام‌های زیبا و جذاب که منطبق با فطرت انسانی است، باعث شده که هر ساله میلیون‌ها انسان از سراسر جهان فارغ از هرگونه دین، مذهب و مرامی در مراسم اربعین که امتداد عاشوراست شرکت و با اهداف و آرمان‌های آن احساس مشترکی داشته باشند و آن را تکریم تعظیم کنند که این امر نشان از ظرفیت و ویژگی وحدت‌آفرین مکتب اهل بیت(ع) برای تمام بشریت است. از این‌رو لازم است آرمان‌ها و اهدافی که منجر به این همبستگی بین‌المللی می‌شود را بیشتر بشناسیم و در صدد تقویت آن نیز بر آییم.
تأکید امام حسین(ع) بر رعایت کرامت انسان‌ها
وی خاطرنشان کرد: در این میان یکی از این پیام‌ها که باعث همبستگی میان انسان‌ها می‌شود تأکید امام حسین(ع) بر رعایت حرمت، عزت و کرامت انسان‌ها به عنوان یک اصل و قاعده مهم اسلامی است که بارها در طول نهضت خود نیز بر این مطلب تأکید داشتند و بر همین اساس هم رفتار می‌کردند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در حقیقت رعایت حرمت و کرامت انسان‌ها مصادیق و جلوه‌های مختلفی دارد که رعایت عدالت، نفی ظلم و ستم، احترام به رأی و نظر مردم، رعایت حقوق مردم و به تعبیر دینی آن حق‌الناس از این قبیل است و در این میان یکی از مصادیق این رفتار امام حسین(ع) قیام و ایستادگی در مقابل ظلم، جور و حکومت ظالم زمان خویش است
فیروزی اضافه کرد: در حقیقت امام حسین(ع) نیز در مقابل حکومت یزید که برای تحکیم پایه‌های حکومت غیر قانونی خود دست به هر کاری می‌زد و هر نوع ستمی را نسبت به مردم روا می‌داشت و احترامی برای رأی، نظر، مال و جان آن‌ها قائل نبود ایستادگی کردند و دست به افشا گری زدند که این حرکت امام حسین(ع) حرکتی بود که از آن زمان تا کنون همه انسان‌های آزاده، آن را تحسین و در مقابل آن تعظیم می‌کنند.
وی اضافه کرد: علاوه بر این نیز وقتی امام حسین(ع) به بیعت با چنین حاکمی فراخوانده شد بیعت با چنین حاکمی را مصداق ذلت بر خلاف عزت و کرامت انسانی خویش و پیروان خود می‌دانستند و در مواجه با چنین بیعتی که ذلت دنیا و آخرت را در پی داشت نیز بارها به صراحت اعلام کردند که مثل من با مثل یزید بیعت نمی‌کند و من کسی نیستم که زیر بار ننگ بروم و دست ذلت به یزید بدهم بلکه من مرگ با عزت را بر زندگی با ذلت زیر سایه بیعت با یزید ترجیح می‌دهم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در حقیقت این جملات، جملاتی هستند که روح عزت و کرامت را در هر انسانی زنده می‌کند و این عبارات، فریادی است که تا همیشه در تاریخ زنده است و زنده خواهد بود و امروز پس از گذشت 1400 سال کلام معروف ماندگار آن حضرت که فرمودند«هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة» پرچم بر افراشته همه آزادی خواهان و حق طلبان جهان در مقابل با ظلم و ستم یزیدیان زمانه است.
مصادیق جلوه‌های حرت و کرامت انسان‌ها در نهضت عاشورا
فیروزی یکی دیگر از مصادیق جلوه‌های حرمت و کرامت انسان‌ها در نهضت عاشورا، را رفتار صادقانه آن بزرگوار با اصحاب خویش عنوان کرد و گفت: این نکته مهمی است که امروزه تحت عنوان حکمرانی مطلوب و شایسته مطرح است و رفتار تآم با مهربانی، صداقت و پاسخگویی به مردم از مولفه‌های این حکمرانی است که امام حسین(ع) در همه زمان‌ها و حتی در زمان جنگ و با وجود انبوهی از دشمنان از چنین ویژگی برخوردار بودند.
وی ادامه داد: از دیگر جلوه‌های رعایت حرمت و کرامت انسان‌ها احترام به حقوق آن‌ها و رعایت حق‌الناس است که امروزه در حقوق عرفی تحت عنوان حقوق بشر یاد می‌شود. اینن در حالی است که طبق آنچه در تاریخ آمده است امام حسین(ع) در روز عاشورا حق‌الناس را مورد تأکید قرار می‌دادند و این نکته را نیز به همراهان خود یادآوری می‌کردند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در حقیقت حق‌الناس بر خلاف تصور رایج که عموما به حقوق مالی تطبیق داده می‌شود عنوانی کلی، عام و فراگیر است و دارای مصادیق مختلف و متعددی است و به همین جهت می‌توان برای حق‌الناس شاخه‌های متعددی از جمله حق حیات، تعیین سرنوشت، امنیت، آزادی، بهداشت و درمان، محیط زیست سالم، رأی و انتخابات و ... را برشمرد.
فیروزی اظهار کرد: در حقیقت این پیام‌ها و اهداف زیباست که امروزه اربعین را به نماد همبستگی بین‌المللی تبدیل کرده است و باعث شده که امروزه میلیون‌ها انسان فارغ از هرگونه دین و مذهبی که دارند در راهپیمایی اربعین شرکت داشته باشند.
وی عنوان کرد: اما در این میان سوال دیگری تحت این عنوان که ما چگونه می‌توانیم از این ظرفیت عظیم همبستگی بین‌المللی برای حل مشکلات و چالش‌های فرا روی انسان معاصر استفاده کنیم؛ مطرح می‌شود. در حقیقت این موضوع بحث دیگری است که در اینجا مجال پرداختن به آن نیست و باید در زمان مناسب دیگری این موضوع را مورد بررسی قرار داد.
انتهای پیام
