نرم‌افزار کتابخانه و درختواره کلام اسلامی 2 رونمایی می‌شود

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا شیرملکی، مدیر گروه علوم عقلی و کلام مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)، امروز، 26 مهرماه در نشست خبری رونمایی از نرم‌افزار کتابخانه و درختواره کلام اسلامی 2، گفت: این مراسم با حضور حجج اسلام محمدتقی سبحانی، رئیس بنیاد فرهنگی امامت و بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، روز چهارشنبه، 28 مهرماه از ساعت 10 با سخنرانی دو استاد نام برده در مرکز نور برگزار می‌شود و از طریق فضای مجازی هم پخش خواهد شد.

وی افزود: علم کلام در لسان علما مشهور به فقه اکبر است زیرا عهده‌دار تبیین و بحث درباره اوصاف و صفات و افعال خداوند و عهده‌دار تبیین اعتقادات دینی است و فقه اصغر عهده‌دار افعال مکلفین در قالب بیان فتاوا و احکام شرعی است.

شیرملکی تصریح کرد: یکی از اهداف مرکز نور بسترسازی برای تحقیقات و پژوهش‌های دینی است و یکی از این علوم و عرصه‌ها علم کلام است و در این راستا نرم‌افزار کتابخانه کلام اسلامی و درختواره کلام اسلامی یک و دو تولید شده است؛ البته کتابخانه و درختواره کلام اسلامی یک سالها قبل تولید شد و امسال هم شاهد تولید نسخه دوم هستیم که در مراسمی در روز چهارشنبه، 28 مهرماه رونمایی می‌شود.

مدیر پروژه کتابخانه و درختواره کلام اسلامی 2 اظهار کرد: کتابخانه کلام یک 660 عنوان کتاب و تقریبا حدود 1500 جلد، داشت همچنین 31 کتاب در آن، تحلیل درختی شده بود و کتابخانه و درختواره در قالب دو نرم‌افزار جدا ارائه شد ولی در نسخه دوم این دو به صورت یک نرم‌افزار هستند.  

وی اضافه کرد: حدود 850 عنوان کتاب و 111 عنوان تحلیل درختی در نسخه دوم وجود دارد یعنی حدود 250 جلد به کتابخانه و حدود 80 عنوان هم به نسخه دوم افزوده شده است؛ البته همه مطالب و محتوای کتابخانه یک در شماره دوم وجود ندارد زیرا گاهی با مشکل مالکیت معنوی و برخی محذوفات روبرو هستیم.

750 عنوان کلام شیعی

شیرملکی ادامه داد: در این نرم‌افزار مباحث کلامی شیعه و اهل تسنن و برخی فرق کلامی دیگر وجود دارد که حدود 750 عنوان آن کلام شیعه است که البته مراد از شیعه تمامی فرقه‌های شیعه یعنی اعم از اثنی عشریه و زیدیه و ... است؛ 630 عنوان از این تعداد برای کلام اثنی عشریه، 48 عنوان برای اسماعیلیه، 76 عنوان برای زیدیه، 5 عنوان برای کلام شیخیه است.

شیرملکی گفت: کلام اهل سنت هم به اشاعره، معتزله، ماتریدی و اهل حدیث و ... قابل تقسیم است؛ 240 عنوان کلام اهل سنت آمده که 112 عنوان اهل حدیث، 72 عنوان اشاعره و مابقی به فرق دیگر اختصاص دارد؛ در این نرم‌افزار همچنین 33 عنوان تفسیر با سیاق کلامی از شیعه و سنی وجود دارد که 19 عنوان برای امامیه است.

مدیر اظهار کرد: در این مجموعه کلام ایزدیه، واقفیه و سایر فرق وجود دارد؛ 18 عنوان کلام تطبیقی هم در کتابخانه موجود است؛  همچنین ابواب کلامی هم به صورت تفکیکی بیان شده است. مثلا معتزله بابی در کتبشان به نام شفاعت و رجعت و امامت و ... دارند و در مجموع 24 باب ذکر شده است.

شیرملکی اضافه کرد: قابلیت دیگر جستجوی مطالب بر اساس زبان و قرن است؛ اینکه مثلا شفاعت از چه قرنی وارد مباحث کلامی شده است یا توحید به مفهوم امروزی بوده است یا خیر؟

وی گفت: در قسمت درختواره، درخت اصلی کلام را داریم که متشکل از 9 نوع مورد مانند مبادی  و جواهر و اعراض و توحید و نبوت و معاد است و هر کدام شاخه‌‌ها و برگهایی دارند؛ حقیقت و احکام و مراتب توحید و ... از جمله محورها و شاخه‌هاست. شاکله درخت برگرفته از دو کتاب برجسته و کامل کلامی شیعه و اهل سنت یعنی کشف المراد علامه حلی و افکار سیف الدین عاملی است که همه ابواب کلامی را در خود به صورت ریز جا داده‌اند و درختواره نرم افزار براساس محتوای این دو اثر طراحی شده است.

شیرملکی اضافه کرد: انتخاب کتب، مطالعه خط به خط کتب و اتصال مباحث به درختواره مربوطه از جمله مراحلی است که در تولید این کار انجام شده است؛ مثلا اگر کسی ابوالحسن اشعری را سرچ کند اطلاعات دقیقی از آراء وی در خصوص مباحث مختلف به مخاطب می‌دهد.

وی افزود:  در درختواره سیستم‌های جانبی هم در نظر گرفته شده است؛ مثلا در کلیدواژه اسم فخر رازی نوشته شده ولی ممکن است کسی با عناوین دیگری مانند امام المشککین یا خطیب رازی بخواهد به مطالب وی دسترسی داشته باشد لذا این امکان هم برای کاربران فراهم شده تا به مترادف کلیدواژه ها دسترسی داشته باشند. درباره اسامی کتب هم این مسئله درنظرگرفته شده است. 

مدیر گروه علوم عقلی و کلام مرکز نور افزود: چیزی که در این ورژن دوم اضافه شده مشابه٬یابی است یعنی اگر جمله‌ای جستجو شود مشابهات آن در سایر کتب کلامی هم در دسترس او قرار می‌گیرد همچنین کسی بخواهد ببیند قاعده لطف را به نحوی که آیت‌الله سبحانی تبیین کرده است آیا در قرون گذشته سابقه داشته است یا خیر؟ با چندین درصد تشابه یعنی حتی تا ۷۰ درصد قابل ملاحظه است.

شیرملکی همچنین از تولید برخی نرم‌ازارهای دیگر مرتبط با آثار ملاصدرا از جمله تفسیر وی خبر داد.