داستان‌های انبیا؛ نشان‌دهنده درمان آسیب‌های اجتماعی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی حجت‌الاسلام حسین عباسی اصل، مدرس سبک زندگی، در سومین جلسه از اجلاسیه مدرسین و مدیران نهضت تربیت قرآنی نورالثقلین که شامگاه سوم آذرماه با موضوع «تحریف سبک زندگی» در مجتمع فرهنگی و تربیتی امام رضا(ع) برگزار شد، در رابطه با آسیب‌های اجتماعی اظهار کرد: آسیب‌های اجتماعی اگرچه نام اجتماعی دارند، اما از فرد آغاز می‌شوند، در خانواده رشد می‌کنند و در جامعه خود را بروز می‌دهند. نکته مهمی که باید در زمینه آسیب‌های اجتماعی بدانیم، این است که آسیب‌های اجتماعی زاد و ولد دارند، یعنی از کنار یکدیگر قرار گرفتن دو آسیب اجتماعی، آسیب سومی متولد می‌شود که با آسیب‌ اول و دوم متفاوت است. این آسیب اجتماعی ضریب می‌گیرد، به تدریج رشد و توسعه پیدا می‌کند و جامعه را در برمی‌گیرد. برای همین نه باید غرق در جزئیات شد و تعداد آسیب‌های اجتماعی را شمرد و آن‌ها را زیاد دید، نه باید به کلیات بپردازیم و از آسیب‌های اجتماعی غافل شویم.

وی افزود: اگر بخواهیم حیات طیبه‌ای محقق کنیم لازم است که بتوانیم موانع و عوامل آن را در کنار یکدیگر در نظر بگیریم، اما ابتدا باید موانع را بررسی کنیم که یکی از موانع مهم که با آن مواجه هستیم آسیب‌های اجتماعی است. اگر بخواهیم این آسیب‌ها را بشناسیم نیز، باید آن‌ها را در حوزه‌های مختلف تقسیم کرد و ریشه‌های آن‌ها را بشناسیم تا در یک رویکرد تبیبنی بدانیم باید از کجا برای اصلاح آن‌ها کار را آغاز کنیم‌.

این مدرس سبک زندگی با اشاره با اینکه درمان آسیب‌های اجتماعی در قرآن بیان شده است، بیان کرد: آیت‌الله جوادی آملی می‌گوید اگر قرآن مهیمن است، تمام حرف‌های انبیا نیز در آن وجود دارد و تمام آسیب‌‌های تمدنی که در قوم‌های سایر پیامبران بوده‌اند نیز در قوم آخرالزمان خواهد بود. یعنی اگر قوم حضرت شعیب دچار انحرافات اقتصادی بوده است، قوم حضرت لوت دچار انحرافات شهوانی بوده است و قوم حضرت نوح دچار انحرافات اعتقادی بوده است و انبیا برای این انحرافات درمان آورده‌اند، هم آن بیماری‌ها و هم درمان و حرف‌های انبیا در قوم آخرالزمان وجود دارد. برای همین اگر می‌خواهیم با انحرافات برخورد کنیم، قرآن و داستان انبیا روبه‌روی ما قرار دارد.

عباسی اصل ادامه داد: به تعبیر آیت‌الله جوادی در قرآن هرجا واژه‌های «قالو» و «قالَ» آورده شده بدانید که منطق و گفتمانی پشت آن قرار دارد، یعنی اگر حضرت نوح در مقابل فرزند خود صحبت می‌کند، آن صحبت را صحبت‌های نوح و پسرش در نظر نگیریم، بلکه صحبت‌های یک عالم دینی را در نظر بگیریم که در مقابل یک استاد ماتریالیسم امروزی قرار گرفته و با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند که یکی از آن‌ها بر سنت‌های معنوی تاکید دارد و دیگری بر سنت‌های مادی اصرار دارد. صحبت‌های پسر حضرت نوح در گفتمان مادی امروز غلط نیست، چراکه برای پناه بردن از خطر زلزله و سیل باید به سنت‌ها و قوانین مادی چنگ بزنید. حضرت نوح نیز این موضوع را می‌دانست و می‌گفت می‌دانم اما قدرتی غالب بر سنت‌های مادی نیز وجود دارد. ما نیز اگر از این زاویه کار کنیم نگاه‌هایمان به داستان‌ قرآن نگاه‌های شبکه‌ پویایی نیست.

وی با بیان اینکه امروز جامعه ما نسبت به داستان انبیا دچار اشباع کاذب شده است، تصریح کرد: امروز تا از حضرت نوح نام می‌برید داستان ساخت کشتی و سیل روایت می‌شود و مجال نمی‌دهند تا نگاه حضرت نوح برای جامعه‌سازی را طرح کنید. مخاطب ما داستان حضرت نوح را شبکه پویایی می‌بیند و از بابت این موضوع ۱۳ فیلم درباره حضرت نوح ساخته شده که هرکدام تلقی‌های خود از حضرت نوح را می‌گویند. با این حال آسیب‌های اجتماعی باید برای ما مهم باشد و در کنار آن، راهبردهای انبیا نیز برای ما مهم باشد تا بدانیم چگونه با آسیب‌های اجتماعی برخورد کردند.

30 آسیب اجتماعی که زمینه نکاح دارند

این مدرس سبک زندگی بیان کرد: ۳۰ آسیب اجتماعی تا حدودی زمینه نکاح دارند، یعنی استعداد این را دارند که در کنار آسیب دیگری قرار بگیرند و تولیدمثل کنند. این آسیب‌ها شامل فردیت، اضطراب، خودارضایی، موسیقی، حیوانات خانگی، مدگرایی، اعتیاد به مواد مخدر، اعتیاد به فضای مجازی، خانه‌های مجردی، هیجان‌گرایی، ارتباط نامشروع، تأخیر در ازدواج، همسرستیزی، همسرگریزی، عدم فرزندآوری، طلاق عاطفی، طلاق، مهد کودک، قطع صله رحم، خانه سالمندان، قانون‌گریزی، سرقت، ضرب و جرح، رشوه‌گرایی، پارتی‌گرایی، ربا، شایعه‌گرایی و قومیت‌گرایی می‌شوند و اگر برای نمونه بخواهم یکی از این موارد را توضیح دهم به هیجان‌گرایی اشاره می‌کنم. در این مورد باید گفت که اکنون برای اینکه شرایط اجتماعی تخلیه شود، هیجان باید وجود داشته باشد و انسان‌ها برای خروج از روزمرگی رو به هیجان می‌آورند. دُز هیجان نیز روز به روز بالاتر می‌رود و کارها عجیب و عجیب‌تر می‌شوند.

عباسی اصل اضافه کرد: ما به دنبال تعطیل کردن چیزی نیستیم اما باید این موارد را تعدیل کنیم. اگر بخواهیم تعدیل انجام دهیم نیز باید برای هیجان فکری کنیم چراکه جوانان و نوجوانان ما را به مسیر متحورانه می‌کشاند. گفته می‌شود که نوجوانان بعد هیجانی دارند، یعنی اگر به او گفته شود که می‌تواند جلوی خانواده سیگار بکشد اما در غیاب آن‌ها نباید این کار را انجام دهد، احتمالاً او در غیاب خانواده نه تنها سیگار می‌کشد بلکه مواد مخدر نیز مصرف می‌کند، چراکه نوجوان دوست دارد تا هیجان را تجربه کند. متأسفانه این استدلال که می‌گویند فرزند کار اشتباه را باید در حضور خانواده انجام دهد تا در غیاب آن‌ها آن کار را انجام ندهد، استدلال اشتباهی است، چراکه بعد هیجانی فرزند در آن در نظر گرفته نشده است. اگر ما به بعد هیجانی دامن زدیم، آن را تایید کردیم و حدی برای آن نگذاشتیم، احتمالاً اتفاقی می‌افتد که امروز در برخی از جوانان دیده می‌شود. فضای مجازی هم امروز به این موارد ضریب می‌دهد و به آن دامن می‌زند، چراکه وقتی یک کار هیجانی انجام دهی و در فضای مجازی به اشتراک بگذاری هزاران نفر آن کار را پسند می‌کنند.

حس تنهایی آسیب‌های اجتماعی را در پی دارد

وی با اشاره به دلیل بسیاری از آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: یکی از مسائلی که بسیاری از آسیب‌ها را در پی دارد، حس تنهایی است و منظور از تنهایی نشناختن خود واقعی و نفسی است که قرآن می‌گوید محل رجوع است و ما وقتی آن را نشناسیم برایش دنبال جایگزین می‌گردیم. یکی از اساتید در قم می‌گفت که کلمه غنا کلمه مثبتی است، اما وقتی در موسیقی به کار می‌رود، منفی می‌شود، چراکه موسیقی انسان را از مراجعه به خدا غنی می‌کند. امروز انواع موسیقی با ضرب‌های شدیدتر می‌آیند که تنهایی‌ها را تامین کند. دیگر محتوای شعر مهم نیست، بلکه فقط  شدت ضربی است که در موسیقی وجود دارد و انسان را به خود وا می‌دارد، برای همین در مترو برخی هدفون‌های بزرگ در گوش می‌گذارند تا یک لحظه هم با محیط ارتباط نگیرند و صدایی مزاحم آن نشود. دلیل این امر هم تنهایی است و این که فرد به خود مراجعه نکرده، نیازهای خود را نشناخته و دنبال جایگزین می‌گردد. به بیانی دیگر او درد را فهمیده اما درمان را نفهمیده است.

این مدرس سبک زندگی افزود: در جامعه تأکید بیشتر بر حق است تا تکلیف، چراکه تکلیف سخت است، اما آنچه که تضمین‌کننده حق است، تکلیف است. اگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، ۷۳ بار از حقوق مردم حرف زدند و یکبار به تکلیف مردم اشاره نکردند، منهای کمبودهایی که در بین مسئولان وجود دارد، این جامعه دیگر جامعه پرتوقعی خواهد بود، چراکه تنها حق خود را می‌بیند و تکلیف خود را نمی‌بیند. انسان نیز تا حق خود را صدرصد نگیرد بی‌خیال نخواهد شد و حقی که او می‌گوید با حقی که شما مدنظر دارید متفاوت است. تا فرهنگ حق وجود دارد، تجاوز هم پشت آن قرار دارد. به‌عنوان مثال اگر یک جوان ۳۰ ساله با مدرک که می‌خواهد سرکار برود، نگاهش به تکلیف نباشد و تنها حق خود را نظر بگیرد، پارتی‌گرایی، قومیت‌گرایی و رشوه نیز نهادینه می‌شود.

خودبرتربینی؛ ریشه مشکلات بشر

عباسی اصل تصریح کرد: ریشه اصلی مشکلات بشر استعلا، به معنای خودبرتربینی است. خودبرتربینی نظری است و منجر به عمل نمی‌شود؛ ممکن است یک فرد دچار خودبرتربینی باشد اما در عمل بروز ندهد و با آن مبارزه کند، اما ریشه تمام مشکلات همین است. قرآن در سوره قصص می‌گوید افرادی که استعلا، علو و برتری را نمی‌خواهند، خداوند آخرت را برایشان رقم زده و در دنیا فساد نمی‌کنند. بنابراین ریشه فساد، دنیازدگی و از دست دادن آخرت علو کردن است. همچنین ریشه استعلا نیز استغنا است. فردی که دچار استعلا و استغنا است نیز، تحریف به معنای تغییر شی از موقعیت خود انجام می‌دهد. در نظام هستی، انسان و کتاب الهی مهم‌ترین تحریف، تحریف انسان است. تحریف انسان نیز یعنی داشته‌های او را از او بگیریم تا خواسته‌هایش تغییر کند.