جلسات خانگی قرآن موجب تداوم صمیمیت اعضای خانواده می‌شود

حجت‌الاسلام حسین نمازی‌فرد، رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، اظهار کرد: در واقع اجلاسیه‌ای که در هفته گذشته در مشهد برگزار شد، ویژه مدرسین و مربیانی بود که بناست در استان‌ها عهده‌دار آموزش اساتید و مربیان جلسات خانگی شوند که در حقیقت این کار، یک اقدام ارزشمند در این راستاست و این دقیقاً همان موضوعی است که مقام معظم رهبری بارها به آن تأکید داشتند و فرموده‌اند که این جلسات خانگی از کارهای به زمین مانده است.

وی ادامه داد: البته اگرچه که در سطح کشور همواره جلسات و محافل قرآنی بسیاری تحت نظر یک استاد برگزار می‌شود که جلسات خوب و تخصصی هستند و حتی شاید بتوان گفت که قدمت برخی از این جلسات به یک قرن هم می‌رسد، اما جلسات خانگی که خانواده‌ها همراه با یکدیگر در این جلسات حضور پیدا کنند و همراه با یکدیگر از این جلسات بهره‌مند شوند، تأثیرات خاص خود را دارد که تعداد این جلسات آنگونه که باید نیست و بر همین اساس این اجلاسیه به دنبال این بود که بتواند این جلسات را احیا کند و گسترش دهد.

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با اشاره به تفاوت محافل قرآنی تخصصی با جلسات خانگی قرآن گفت: در واقع جلسات خانگی قرآن جلسات مردمی هستند و به‌صورت محلی و خانگی نیز برگزار می‌شوند، به گونه‌ای که هر کسی با خانواده، همسایگان و آشنایان خود این جلسات را برگزار می‌کند.

نمازی‌فرد بیان کرد: در حقیقت جلسات خانگی قرآن همانند جلسات تخصصی قرآن که در مساجد برگزار می‌شود و از یک استاد متخصص و قاری مشخصی استفاده می‌شود نیست و در این جلسات خانگی به نوعی رابطه خانوادگی و صله رحم بر محور قرآن انجام می‌شود که همواره ما می‌توانیم به برکت قرآن و به واسطه این معجزه الهی، اقدامات خوبی که بتواند ماندگاری خوبی داشته باشد را انجام دهیم.

وی تصریح کرد: بنابراین این جلسات به این شکل می‌تواند ماندگاری بیشتر و بهتری را به دنبال داشته باشد و به عبارتی نیز با توجه به اینکه این جلسات حول محور خانواده است، کاربرد بیشتری دارد، زیرا صمیمیت و علاقه‌ای که بین افراد خانواده وجود دارد نیز تدوام پیدا می‌کند، قاری نیز از بین خودشان انتخاب می‌شود و در نهایت این جلسات زمینه‌ای است برای زنده کردن سنت‌های قدیمی که این خود از ارزش بالایی برخوردار است و موجب می‌شود که سبک زندگی قرآنی و تربیتی نیز به راحتی در این جلسات رونق پیدا کند.

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی بیان کرد: از این‌رو هدف از اجلاسیه نورالثقلین هم دقیقاً همین است و در حقیقت متفاوت از کارهایی است که تا کنون صورت گرفته و بنا دارد جلسات خانگی قرآن که تاکنون به صورت پراکنده راه‌اندازی شده، به لحاظ ساختاری تحت ساماندهی یک تشکل قرآنی مردمی قرار گیرند و پشتیبانی شوند. پس باید یک تشکل قرآنی در اینجا وجود داشته باشد که این تشکل مسئولیت این جلسات قرآنی که در محله برگزار می‌شود را بر عهده بگیرد و از طریق آن نیز ما این‌ها را در سه حوزه علوم قرآنی، تربیت قرآنی که به شدت نیاز است و بحث‌های تبلیغی و ترویجی که به مباحث انس با قرآن مربوط می‌شود، آموزش دهیم و آن‌ها را توانمند سازیم.

عملکرد خراسان رضوی در حوزه جلسات خانگی قرآن

وی با اشاره به تعداد جلسات خانگی قرآن در استان تصریح کرد: طبق شناسایی‌های اجمالی که صورت گرفته مشخص شد که در استان خراسان رضوی بالغ بر 3000 جلسات خانگی داریم که این تعداد در شهرستان‌های استان از وضعیت برابری برخوردار نیست و هر یک از شهرستان‌ها وضعیت خاص خود را دارند.

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی تصریح کرد: البته گفتنی است که ما در استان خراسان رضوی پیش از اینکه طرح نورالثقلین راه‌اندازی شود، یک کار ویژه‌ای را انجام داده‌ایم که بخشی از آن همین طرح نورالثقلین است که از شهریور 98 در شهرستان‌ها شروع شد به نام «شبکه قرآن محلی» که بخشی از این طرح ساختاری است، یعنی اگر بخواهیم قرآن عمومی شود و جزء اولویت‌های همه مردم قرار گیرد، ناچار هستیم که حتماً آن جلسات را محله به محله ساماندهی کنیم و به تعبیری ساختار ما باید حتماً محله به محله باشد، به این معنا که اگر فرض کنیم در یک شهرستان 52 محله و 20 روستا دارد پس ما باید 72 شبکه قرآنی محلی و به عبارتی در هر محله‌ای باید یک تشکلی با ویژگی‌های قرآنی که از خود مردم باشد را داشته باشیم و این تشکل وظیفه دارد که تمام ظرفیت‌های محله را که جلسات خانگی قرآن نیز ذیل آن قرار می‌گیرند را  شناسایی کند و با آن‌ها مرتبط شود.

نمازی‌فرد اظهار کرد: اما این در حالی است که با توجه به اینکه در یک محله هیئت‌ محله، هیئت بسیج، کانون‌های فرهنگی و سایر مجموعه‌ها و نهادهای مردمی وجود دارد و همواره در حال فعالیت هستند، همگی باید حول محور قرآن با یکدیگر هماهنگ شوند و به نوعی شبکه قرآن محلی را ایجاد کنند.

وی افزود: همچنین در محله‌ها افراد و نیروهای قرآنی مانند حافظ، قاری، اساتید، مربیان و فعالان قرآنی هستند که باید این افراد نیز شناسایی شوند و در حقیقت مهم‌ترین کاری که می‌توان در این محله‌ها انجام داد این است که استعدادهای قرآنی که بین افراد محله وجود دارد نیز شناسایی شوند که این امر از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا ما برای آینده نیاز به قاری، حافظ، مدیر قرآنی و سایر افراد متخصص در عرصه‌های قرآنی داریم.

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی تأکید کرد: از این‌رو یکی از وظایف این تشکل‌های قرآنی شناسایی و پرورش استعدادهای قرآنی به‌صورت خانه به خانه است که اگر این کار صورت گیرد در نهایت باعث می‌شود این شبکه‌های محلی به هیچ تشکلی وابسته نباشند و به تنهایی بتوانند جلسات خود را مدیریت کنند و روز به روز هم فعال‌تر شوند.

نمازی‌فرد تصریح کرد: البته در این میان باید گفت که دستگاه‌هایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی، اوقاف و ارشاد نیز وظیفه حمایت از این شبکه‌ها را دارند و در حقیقت سیاست این نهادها و حمایتشان باید اینگونه باشد که مراقبت کنند که این شبکه‌های قرآنی محله از حالت مردمی خارج نشوند. همچنین آستان قدس نیز در راستای جلسات خانگی کارهای خوبی را انجام می‌دهد.  

وی تصریح کرد: ما از سال 98 که این طرح را در استان شروع کردیم تقریباً می‌توان گفت که به 50 درصد از اهداف خود رسیده‌ایم، چرا که این کار ما نیست و ما تنها وظیفه ساماندهی، انگیزه‌سازی و ارتباط با این شبکه‌ها را بر عهده داشتیم و پایه اصلی این کار مردم هستند که خوشبختانه به صورت فعال هم به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند.

چگونگی روند اقدامات در حاشیه شهر مشهد

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با اشاره به چگونگی این اقدامات در حاشیه شهر مشهد نیز تصریح کرد: شهرستان مشهد به پنج منطقه تبدیل شده و برای هر منطقه یک نیرو گذاشته شده که تمام تشکل‌ها و مجموعه‌های مردمی را ساماندهی می‌کند، به ویژه در حاشیه شهر نیز همکارانمان محله به محله این موضوع را پیگیری می‌کنند که اگر در یک محله‌ای ما یک امام محله داریم، اما این امام محله بر اساس شبکه قرآنی محلی، نهادهای قرآنی و نیروهای قرآنی محله را دنبال و به تدریج شناسایی می‌کند که در حقیقت پایش این کار را امسال شروع کرده‌ایم.

نمازی‌فرد با بیان اینکه جامعه هدف ما در این طرح همه گروه‌های سنی هستند، افزود: یکی از رویکردهایی که شاید در 40 ساله اول به گونه‌ای عمل کردیم که نتیجه معکوس گرفتیم این بود که تشکل‎های قرآنی ما به سمتی رفتند که مجبور شدند برای طیف خاصی که کودکان هستند و البته که مخاطب مهم و مؤثری هستند، کار کنند، اما این در حالی است که قرآن تنها فقط کودکان نیست، بلکه قرآن برای همه اقشار و همه گروه سنی است و باید همه را در برگیرد، اما این تشکل‌ها برای آنکه بتوانند هزینه‌های خود را که متأسفانه هزینه‌های فراوانی هم بود تأمین ‌کنند، مجبور بودند درآمدی داشته باشند و بر همین اساس این درآمد فقط از طریق آموزش به کودکان در مقاطع پیش دبستانی 1و2 و یا مهد انجام می‌شد و همین امر باعث شد که ناگهان متوجه شدیم که اکثر تشکل‌های ما به سمت تک مخاطب رفته‌اند.

وی تصریح کرد: در واقع طی سه سالی  که از این طرح می‌گذرد به این نتیجه رسیدیم که این رویکردها را تغییر دهیم و گفته‌ایم که وظیفه داریم به صورت محلی کار کنیم و بر همین اساس شبکه محلی قرآن ما در استان با شعار «همه فعالیت‌های قرآنی برای همه مردم» در حال فعالیت است.

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: اما با توجه به اینکه اواخر سال 98 بیماری کرونا در کشور شایع شد و اکثر فعالیت‌ها تعطیل شدند، اما ما بر این باور بودیم که قرآن را نمی‌توان تعطیل کرد و با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری که فرموده‌اند «ما باید بسیاری از مفاهیم قرآن را عملیاتی کنیم»، بر همین اساس یکی از ابتکارات ما این بود که هر کدام از تشکل‌های قرآنی با مخاطبانشان به‌صورت مجازی در ارتباط بودند و بسیاری از آموزش‌ها به‌صورت مجازی برگزار شد که همین ارتباط نوعی عمل به قرآن است و ما بر این باور بودیم که تنها جلسات قرآن نیستند که نوعی عمل به قرآن و یک کار قرآنی باشد، بلکه این ارتباطات و همچنین مواسات و همدلی نیز یکی دیگر از اقدامات ما در این دوران بود که این نیز نوعی عمل به قرآن است.

نمازی‌فرد بیان کرد: اما این اقدامات برای ما کافی  نیست و همواره بر این باور هستیم که عرصه‌های فعالیت‌های قرآنی فراوان است که باید ذهن‌های خلاق به دنبال این عرصه‌ها باشند و آن‌ها را با این رویکرد که بتواند تربیت قرآنی و سبک زندگی قرآنی را به همراه داشته باشد، پیدا کنند و این در حالی است که ما با اداره آموزش و پرورش استان نیز فعالیتی را با همین رویکرد شروع کرده‌ایم که خوشبختانه موفق هم بوده‌ایم.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه ما در آموزش و پرورش با کمبود معلم قرآنی مواجه هستیم و همان معلمان قرآنی هم که تدریس می‌کنند در زمینه آموزش قرآن و ایجاد انس با قرآن توانمند نیستند و از طرفی نیز بودجه‌ای برای اینکه افراد دیگری را استخدام کنند، ندارند از این‌رو همکاری ما به این صورت است از بین حفاظی که آمادگی این کار را داشته باشند در هفته دو ساعت برای رضای خدا آموزش قرآن را در مدارس داشته باشند که این کار در یکی از مؤسسات ما به نام مؤسسه حنیف صورت گرفت.

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: در حال حاضر نیز کلاس‌های قرآنی 15 مدرسه در ناحیه دو به حافظان قرآنی که دوره‌های ویژه دیده‌اند و ارتباط خوبی با کودکان برقرار می‌کنند، سپرده شده و این کلاس‌ها با حضور این حافظان در حال برگزاری است و خوشبختانه دانش‌آموزان هم ارتباط خوبی با این افراد برقرار کرده‌اند و نسبت به این کلاس‌ها مشتاق‌تر و ارادتشان به قرآن نیز بیشتر شده است به گونه‌ای که برخی از آن‌ها چند سوره و حتی یک جزء را هم حفظ کرده‌اند.

نمازی‌فرد بیان کرد: همچنین با توجه به اینکه در این طرح که 3000 دانش‌آموز حضور دارند، 500 نفر جزء 30 را حفظ کرده‌اند که البته این‌ها افرادی نبودند که علاقه‌مند به قرآن بوده باشند، بلکه به واسطه شیوه‌های خوبی که مربیان در پیش گرفته‌اند باعث شده که این دانش‌آموزان که از تمام اقشار جامعه اعم از فقیر، غنی و غیره هستند به قرآن علاقه‌مند شوند.

این طرح با همکاری آستان قدس رضوی و آموزش و پرورش استان صورت گرفته است و همچنین ما با اداره ارشاد، اوقاف و آستان قدس نیز هماهنگی‌هایی انجام داده‌ایم.