انقلاب اسلامی؛ میدان مبارزات سیاسی زنان در ایران

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، در پنجمین نشست کنکره بین‌المللی «ولایت اجتماعی زن» با محوریت مادری اجتماعی دخت نبی اسلام(ص) با سخنرانی جمعی از اندیشمندان و پژوهشگران در مشهد و در جوار بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) برگزار شد، ابتدا خانم نورا امهز کارشناس علوم تربیتی و معلم زبان فرانسه، فعال در حوزه فلسطین که تدریس و تعلیم آوارگان فلسطینی و لبنانی را در کارنامه خود دارد، با ذکر اینکه در آموزه‌های اسلام زن به عنوان پایه و اساس خانه شناخته می‌شود، ابراز کرد: با وجود اینکه اسلام کنج خانه را بهترین مکان برای زنان می‌داند و توصیه‌های زیادی به عدم اختلاط زن و مرد و اجتماع آنها شده است، در عین حال زنان در صدر اسلام در مواقع لزوم حضور اجتماعی نیز داشتند، به عننوان مثال در جنگ‌ها.

امهز انقلاب اسلامی را میدانی در مبارزات سیاسی زنان دانست و نقش زنان در این انقلاب را بسیار با اهمیت برشمرد و این نقش‌آفرینی را در تمام عرصه‌ها تا به امروز ادامه دار ذکر کرد.

 در ادامه نشست، از فعالان فرهنگی کشور بورکینافاسو، خانم فاطمه سوادوگو که در چندین دوره جوایز ویژه شعر را نیز از آن خود کرده‌اند و علاوه بر زبان عربی به فارسی نیز مسلط است، پس از سلام و تبریک ایام میلاد، ابراز کرد: مساله اجتماع و حضور زن در اجتماع امروزه از مسایل مهمی است  که هنوز درگیر آن هستیم. قبل و بعد از پیامبر اسلام (ص) زنان با مشکلات زیادی روبرو بودند امروزه نیز با وجود اینکه بسیار روی مسایل مربوط به زنان کار شده اما هنوز متاسفانه در برخی جوامع زنان جزو سطوح پایین جامعه محسوب می‌شوند. قبل از بررسی مساله حضور زن در جامعه یک سوال مطرح می‌شود. اصلا زن بودن یعنی چه؟ حضرت زهرا (س) زنی اجتماعی بودند اما مادر و همسر خوبی نیز بودند. یعنی تمام وظایفشان را به خوبی انجام می‌دادند.

سوادوگو غیبت فیزیکی زن از خانه و خانواده در روزگار کنونی و با پیشرفت‌های تکنولوژی و وجود اینترنت را غیر قابل اجتناب نمی‌دانست و اظهار کرد که امروزه حضور زن در اجتماع را می‌توان به هر دو حضور فیزیکی در کنار خانواده همزمان با حضور اجتماعی بیان کرد.

از دیگر نکاتی که این فعال فرهنگی ابراز کرد که باعث شده حضرت زهرا(س) بتواند به این مکان عالی برسد، مساله پرورش روح و پرورش معنوی ایشان است که هم توانسته‌اند مادر باشند و هم همسر و هم زن فعال در اجتماع.

وی در ادامه افزود: درست است که ما نمی‌توانیم مانند حضرت زهرا(س) باشیم، اما یکی از ویژگی‌های ایشان را که می‌توانیم داشته باشیم. ایشان آمده‌اند تا الگو و خیر النساء العالمین باشند.

سوادوگو با بیان اینکه در قران سوره نساء داریم، اما سوره رجال نداریم، افزود: اینگونه اسلام نشان می‌دهد که زنان چقدر اهمیت دارند. امروز اگر می‌بینیم جامعه‌ای یا کشوری به موفقیت دست یافته است حتما پشت این موفقیت، زنان قوی بودند.

فعال فرهنگی کشور بورکینافاسو در مورد شرایط اجتماعی زنان در کشورش اعلام کرد که با وجود اینکه بسیار برای حل مشکلات زنان تلاش شده است، اما با توجه به فرهنگ قدیمی که هنوز رواج دارد این مشکلات حل نشده است. برخی توقع دارند زنان مساوی با مردان کار کنند، اما اسلام بیان کرده است زن و مرد در حق برابر اما در وظایف با هم تفاوت دارند.

وی به فرهنگ غلطی که در برخی جوامع رواج دارد که دختر را برای اطاعت از شوهر تربیت می‌کنند اشاره کرد و گفت: در جوامع امروزی ما زنان به همسر خود به عنوان رقیب نگاه می‌کنند تا تکیه‌گاه. آیا اسلام گفته این طور تربیت کنید؟ اینها مشکلاتی است که باید به آنها دقیق پرداخته شود.

به عقیده سوادوگو جایگاه زن در نگاه اسلام جایگاه ویژه‌ای است. اگر زنان بخواهند هم در اجتماع حضور داشته باشند، هم به خوبی به تربیت فرزندان برسند، هم همسر خوبی باشند، امروزه بهترین و قوی‌ترین الگو و روشن‌ترین روش برای آنها حضرت زهرا (س) است.

این فعال فرهنگی با مقایسه بین الگوی معرفی شده در کتب روانشناسی غربی در مورد زن و الگوی اسلامی اظهار ما خودمان این ویژگیها را در حضرت زهرا(س) داریم. چه کسی بیشتر از فرزند میتواند از پدر ارث ببرد. پس حضرت زهرا بیشترین ارث را از پدرشان برده‌اند. دختر ایشان این ویژگی‌های خاص را از پدرشان آموخته‌اند.

وی لزوم حضور زن در اجتماع را منوط به ضرورت می‌دانست و در انتهای کلام خویش اشاره کرد: حضرت زهرا(س) در خانه بود، اما هنگامی که ضرورت دید از خانه خارج شد و در اجتماع حضور پیدا کرد. در مساله حضور در اجتماع باید ببینیم این ضرورت وجود دارد یا خیر، برخی زنان خانه‌دار بودن و حضور نداشتن در اجتماع را نقصی برای خود تلقی می‌کنند. نکته دیگر اینکه اگر حضور زن ضروری باشد، در کدام زمینه این ضرورت وجود دارد. بدون در نظر گرفتن ضرورت این حضور فایده‌ای نخواهد داشت. حضور زهرا یک حضور فردی نیست، بلکه حضور جهانی است که زنان در کشورهای مختلف از این حضور الگو گرفته‌اند. اینکه دختر نبی اکرم وقتی ضرورت دید وارد در اجتماع حضور پیدا کرد و این مساله الگویی برای زنان برای احقاق حق خواهد بود.

از دیگران سخنرانان این نشست خانم سوفیا فورای دانش‌آموخته جامعه المصطفی و مترجم کتب مذهبی و فعال فرهنگی بود که بعد تربیتی حضرت زهرا (س) را  از ابعاد درخشان زندگی ایشان عنوان کردند. اینکه ایشان هم در تربیت جسمانی هم تربیت عاطفی و روحانی فرزندانشان از هیچ کوششی فروگذار نکردند، چرا در تربیت فرزندان هم پرورش جسم مهم است و هم پرورش روح و ایشان در هر دو زمینه بهترین عملکرد را داشتند.

فورای هدف اصلی تربیت را حرکت به سوی بندگی خدا ذکر کرد و گفت حضرت زهرا(س) الگوی عملی خوبی در مساله ایثار و خدامحوری و توکل به خدا برای فرزندان خود بودند.

این مترجم کتب مذهبی با اشاره به عدم توجه پرورش بعد روحانی و معنوی در آلمان اضافه کرد جامعه پیشرفته جامع ایست که تربیت پیشرفته داشته باشد.

در ادامه نشست مولوی غیاثا عزیزی امام جمعه روستای چهارده از شهرستان خواف و از اعضای علمای تقریب مذاهب با آرزوی قلبی شدن محبت‌ها و الفت‌ها بین مذاهب، بیان کرد: در عرصه علم و فرهنگ خواهران باید امید و الگوی ما حضرت زهرا(س) باشد. در کتب اهل سنت آمده است: "فاطمه سیده النساء اهل الجنه"، حضرت زهرا سردار زنان اهل بهشت هستند. فدای نام حضرت زهرا و اولاد ایشان. همه محب و دوستدار ایشان هستیم.

عزیزی لزوم حفظ عفت و پاکدامنی را با الگو گرفتن از حضرت زهرا (س) با این شعر بیان کرد : "از مادرمان فاطمه اینگونه خطاب است ارزنده‌ترین زینت زن حفظ حجاب است". لذا زنان مسلمان زینت خود را در بی‌حجابی یا بدحجابی نباید بدانند. زینت زن مسلمان در عفت و پاکدامنی اوست .امیدواریم خداوند توفیقی به ما بدهد تا الگوی ما حضرت زهرا باشد.

وی در انتها افزود: زن و مرد را خداوند برای انس و الفت آفریده است و وظایف مردان اینست که نسبت به همسران خود با محبت رفتار کنند. اگر مردی به همسرش محبت نکند این را بداند که وی با دیگران محبت خواهد کرد اگر با همسرش صحبت نکند با دیگری همکلام خواهد شد و اگر برای همسرش هدیه نگیرد کس دیگری پیدا خواهد شد که برای فریب او برایش هدیه بگیرد. انشالله زن و مرد با مهربانی با یکدیگر زندگی کنند همانند حضرت علی مرتضی  و حضرت زهرا که با انس و الفت با هم زندگی کردند و در بهشت نیز بلادرنگ نسیب هم خواهند شد چرا که بشارت بهشتی بودن آنها را پیامبر به آنها داده‌اند.

در انتهای این نشست استاد حسن رحیم پور ازغدی با نگاه وحدت آفرین و اتحادزا خود نسبت به مسایل به ایراد سخنانی پرداختند. ایشان برای بررسی ولایت اجتماعی زن نکاتی برگرفته از آیات قرآن را بیان کردند. اولین نکته اینکه ولایت اجتماعی بدون ولایت معنوی فایده ای ندارد. تا زن و مرد رابطه خودشان با خدا خوب نباشد نمیتوانند برکسی ولایت داشته باشند . ولایت اجتماعی بدون ولایت معنوی نه مفید است نه ممکن. چیزی که بشر امروزه از آن رنج میبرد اینست که کسانی که بر نفس خود ولایت ندارند می‌خواهند بر دیگران ولی باشند. تا صالح نباشید نمی‌توانید مصلح باشید. در واقع فاسد نمی‌تواند مصلح باشد.

ازغدی در ادامه افزود: خطاب قران در ولایت اجتماعی مومن و با ایمان بودن است و همه در برابر خدا و جامعه مسئولیت اجتماعی دارند و جنسیت در بعضی آیات عمدا ذکر شده است تا نشان دهد هر دو زن و مرد به یک اندازه مخاطب خداوند هستند و نسبت به هم ولایت اجتماعی دارند.

عضو شورای انقلاب فرهنگی در ادامه سخنانش افزود: ولایت به معنای محبت است و همه باید یکدیگر را دوست داشته باشیم و نگران همدیگر باشیم زیرا از نشانه‌های مومن این است که نباید نسبت به هیچ چیز بی‌تفاوت باشد. این جمله مرتبط با کفار است که مشکل تنها برای خود فرد است زیرا همه مسئول هستند و نسبت به هم ولایت دارند. مومن مشکل دیگران را مشکل خود می داند و این به معنای ولایت است و زنان و مردان در تمام مسائل اجتماعی که معروف و منکر مصداق دارد باید حضور داشته باشند، معروف و منکر یعنی کل زندگی، همه عرصه‌ها، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، رسانه و هنر، بین الملل و ...

وی امر به معروف و نهی از منکر(دعوت اجتماعی)را در راس همه واجبات برشمرد و اظهار کرد: اگر همه ارکان دین از بین بروند و فقط امر به معروف و نهی از منکر باقی بماند، این بقیه را زنده خواهد کرد اما غیر آن شود تمام احکام از بین خواهد رفت. ایشان همچنین مسئولیت را هم مسئولیت مادی و هم معنوی برشمرد و همه نسبت به یک مشکل واکنش نشان دهیم.

رحیم پور ازغدی امر به معروف و نهی از منکر را به معنای نظارت اجتماعی و دخالت اجتماعی عنوان کرد و ادامه داد: همچنین جهاد، مبارزه برای توحید و عدالت و خطرکردن است و در جهاد باید شعور اجتماعی و آگاهی وجود داشته باشد. اولین زن شهید اسلام سمیه مادر عمار بود. شهادت با یک زن آغاز شده است.

این پژوهشگر فرهنگی با اشاره به آسیه علیها سلام و زن مومنی از آل فرعون که هر دو در قصر فرعون بودند ولی قلبشان با حضرت موسی(ع) بود ولی تقیه می‌کردند ابراز کرد تمام زنان و مردان مومن باید در مقابل ظلم بایستند.

وی با تکیه بر مساله حفظ عفت در کنار حضور اجتماعی ادامه داد با توجه به اینکه مردان غیر از آنانی که تقوی دارند، در ارتباط با زنان، نگاهی انسانی ندارند و این امر طبیعی است و قرآن نه تنها به زنان مومن بلکه به زنان پیامبر نیز میفرماید در ارتباط با مردان مراعات کنند زیرا برخی از آنها در "قلبهایشان مرض" است.

رحیم پور ازغدی در انتها حضور اجتماعی زنان توام با عفت و پوشش را ضروری دانست ولی اختلاط را نیز در حد نیاز برشمرد و گفت باید در برخورد مدیریت داشته باشند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی دو رویکرد را عنوان کرد که هر دو نادرست است نظراتی شامل اینکه زنان باید به اسم فعالیت اجتماعی، جایگاه خانواده را نابود کند و یا اینکه هیچ وظیفه‌ای در جامعه ندارد هر دو غلط است و باید تصحیح شود و قران می گوید که زن باید در تمام عرصه‌ها حضور داشته باشد.

وی اظهار کرد: گاهی مردان و زنان آرزوی تغییر جنسیت دارند و تصور دارند که کار دیگری آسان‌تر است اما این طور نیست. پس تلاش کنید که ادم و مومن باشید. این فضل ارزشی نیست و تکوینی است و ملاک تقوا و ایمان است و جنسیت مطرح نیست.