مروری بر ابعاد شخصیتی پیر جماران

حجت‌الاسلام محمدتقی صرفی‌‎پور، کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان درباره ویژگی‎‌های اخلاقی امام خمینی(ره)، بیان کرد: امام امت همان‌طور که در علم و دانش و سیاست سرآمد بودند از نظر اخلاق نیز سرآمد بودند. بنابر خاطراتی که از زبان یاران امام خمینی(ره) و خانواده ایشان نقل شده است؛ امام راحل(ره) هر روز مقید بودند حتماً چند صفحه قرآن حدود یک جزء یا بیشتر بخوانند، آیت‌الله خوانساری نقل کرده است که امام در مدرسه دارالشفا حجره داشتند و شب‎ها برای نماز شب آب حوض دارالشفا خوب نبود و ایشان به فیضیه می‎آمدند و یخ حوض را می‎شکستند و وضو می‎گرفتند و نماز می‎خواندند، گویا در و دیوار فیضیه با این سید هم ذکر و هم‌صدا می‎شد.(پا به پای آفتاب: ج 2، ص 171)

وی یکی دیگر از ویژگی‎های اخلاقی امام راحل(ره) را زهد و بی‌رغبتی به دنیا دانست و افزود: امام راحل(ره) در طول مدتی که در نجف‌ اشرف بودند، در یک منزل استیجاری که نوساز نبود و از جهت سادگی مثل منازل سایر مردم عادی بود، سکونت داشتند، غذا و خورد و خوراک ایشان خیلی ساده بود، ایشان به نان و پنیر و چای خیلی علاقه داشتند و اغلب صبح‌ها و حتی در ماه رمضان، سحری، نان و پنیر و چای می‎خوردند.

امام‌جمعه سابق پلدختر با اشاره به نوع رفتار امام خمینی(ره) با اطرافیان، گفت: بنابر نقل خاطرات، اگر در مجلسی طلبه‌ای می‎آمد امام برایش احترام بیشتری قائل می‎شدند اما اگر مثلاً فرزندشان یا یکی از نزدیکانش می‎آمد امام طوری رفتار نمی‌کردند که آنها احساس کنند به ایشان نزدیک هستند و تلاش امام ایجاد روحیه اخلاص در فرزندان و نزدیکانش بود.(پا به پای آفتاب، ج 4، ص 264)

این مدرس حوزه علمیه به شجاعت امام خمینی(ره) اشاره کرد و ادامه داد: نقل است که در سال 42 هنگامی‌ که در بازار تهران بعضی از فقها را زدند و مردم را زیر ضرب و شتم گرفتند و همه قدرت‌های جهانی نیز از این کار دولت ایران، پشتیبانی کردند امام(ره) فرمودند: اگر یک قطره از خون ابی‌عبدالله هم در من باشد تا رژیم ستم‌شاهی را ساقط نکنم از پای نمی‌نشینم و نه تنها آن بلکه آمریکا را نیز به ذلت و خواری می‎کشانم.(پا به پای آفتاب، ج 3، ص 296)

صرفی‎پور بیان کرد: امام خمینی(ره) در شجاعت بی‌نظیر بودند و خود ایشان در این مورد می‎فرمودند: در سال 1342 شبی که ساواک مرا دستگیر کرد و از قم به ترکیه فرستاد و بعد از سخنرانی مربوط به کاپیتولاسیون من اطمینان پیدا کردم که می‎خواهند مرا بکشند، خودم را امتحان کردم که آیا می‎ترسم یا نه؟ و دیدم که چنین نیست و هیچ‌گونه ترسی در دل من راه ندارد.

وی افزود: آنچه در قاموس وجود حضرت امام نبود ترس، دستپاچگی و جا خوردن و نظایر این‌ها بود، نسبت به این واژه‌ها و حالات حساسیت داشتند، یک حرف و منطق اصلی در برابر فشارها و حوادث شکننده داشتند و آن انجام وظیفه بود و می‎فرمودند: در این دنیایی که همه قدرت‌ها علیه ما هستند ما باید انجام وظیفه را در نظر داشته باشیم.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های حضرت امام خمینی(ره) شناخت افراد و شنیدن مطالبی است که اشخاص مختلف در خدمت ایشان مطرح می‎کردند، گفت: امام راحل در مقام مسائل، از هوشمندی و درک فوق‌العاده‌ای برخوردار بودند هر رزو بولتن‌های جدیدی در کنار ایشان دیده می‎شد و ایشان ملاحظه می‎فرمودند، نامه‌های مردم را که خلاصه می‎شد به دقت مطالعه می‌کردند و اگر نامه‌ای را می‎خواستند، فوراً خدمت‌شان آورده می‎شد، حضرت امام حساسیت فوق‌العاده‌ای به مسائل بین‌المللی داشتند و به‌طور مرتب رادیوهای بیگانه را گوش می‌دادند و از نگرش بیگانگان نسبت به انقلاب، اطلاع کامل داشتند.

وی ادامه داد: درباره مسائل جناحی هر کس از زاویه دید خودش مسائل را تحلیل می‎کرد اما حضرت امام پیش از اقدام، از کانال‌های مختلف در مورد مسئله تحقیق می‎کردند و به هیچ‌وجه تحت‌تأثیر یک اظهارنظر قرار نمی‎گرفتند، مسائل در ذهن ایشان طبقه‌بندی شده بود، به‌ویژه در مورد مسائل استراتژیک همچون سیاست خارجی، مسائل خاص اقتصادی، افکار عمومی، مسائل روحانیت و مسئله دانشگاه‌ها، حساسیت فوق‌العاده‌ای داشتند و اقدامات‌شان در این زمینه، به روز و گاهی به ساعت بود و مرتب از طریق کانال‌های متنوع و منبع‌های اطلاعات متعدد و گسترده، در جریان امور بودند و این وضع تا آخر حیات ایشان ادامه داشت.(پابه پای آفتاب، ج 4، ص 186)

این کارشناس مذهبی به نظم و ترتیب و تلاش مضاعف امام راحل(ره) اشاره کرد و افزود: در تمام حوزه علمیه قم درسی منظم‌تر از درس امام نبود، حتی با روحانیون حوزه‌‎های دیگر مانند نجف یا اصفهان و مشهد هم صحبت شده بود گفته بودند درسی منظم‌تر از درس ایشان سراغ نداریم، حدود 13 سالی که ایشان در نجف بودند مرتب و منظم هر شب سر ساعت به حرم مشرف می‎شدند و شاید بتوان گفت که مهمترین ویژگی ایشان، نظم بود.

وی توسل به ائمه‌ اطهار(ع) را از دیگر ویژگی‎های امام راحل(ره) بیان کرد و افزود: نقل است در نجف اشرف از روز مهاجرت هر شب، زمستان یا تابستان در سرما یا گرما، سه ساعت که از شب می‎رفت به حرم حضرت علی(ع) مشرف می‎شدند یعنی ده و نیم شب تابستان و هشت شب زمستان در حرم حضرت علی بن ابیطالب(ع) حضور داشتند و این برنامه امام هرگز ترک نمی‌شد.

امام‌جمعه سابق پلدختر اضافه کرد: در  جلد پنجم کتاب سرگذشت‌های ویژه زندگی امام(ره) آمده است: امام را کسی ندیده است که ذکر مصیبت امام حسین(ع) و یا حضرت زهرا(س) و دیگر ائمه معصومین(ع) را بشنود و گریه نکند یک روز به‌مناسبت وفات یکی از ائمه چند نفری به‌عنوان خواندن دعای توسل به اتاق امام رفتیم همه رو به قبله نشستند و شروع به دعا کردند بعد از شروع، امام وارد شدند و در صف نشستند و همراه با همه دعا خواندند، در اثنای دعای توسل یکی از آقایان ذکر مصیبت مختصری خواند با آنکه ذاکر، روضه‌خوان ماهری نبود و با حضور امام دستپاچه شده بود و صدایش هم مرتعش و بریده‌ بریده بود همین که شروع به روضه کرد با آنکه مطلب حساسی را بیان نکرده بود، امام آن‌چنان به گریه افتادند که شانه‌هایشان به شدت تکان می‎خورد.

وی به اهمیت فوق‌العاده امام راحل(ره) به نماز و همچنین تواضع، فروتنی و سادگی ایشان اشاره کرد و افزود: فریده مصطفوی در بیان خاطره‌ای گفته است: «امام مقید بودند که ما از بچگی حجاب شرعی‌مان را حفظ کنیم در منزل، حق انجام هیچ‌گونه معاصی، از جمله غیبت، دروغ، بی‌احترامی به بزرگ‌تر و توهین به دیگران را نداشتیم، خصوصاً روی معصیت توهین به مسلمان، حساسیت زیادی داشتند.»(برداشت‌هایی از سیره امام خمینی(ره)، ج 1، ص 45)

صرفی‌پور ادامه داد: در کتاب پرتوی از خورشید آمده است که حضرت امام خمینی(ره) از ابتدا فردی انقلابی و آگاه به مسائل روز بودند، در دوره طلبگی که حجره‌ای در مدرسه فیضیه داشتند همه می‌دانستند که از ساعت 11 صبح به بعد کسی حق ندارد با ایشان ملاقات کند؛ زیرا در این ساعت می‎بایست روزنامه‌های منتشره را مطالعه کنند.

این مدرس حوزه علمیه احترام به استاد را یکی دیگر از ویژگی‎های امام(ره) برشمرد و گفت: یکی از نزدیکان امام خمینی(ره) می‎گوید: امام وقتی پس از دوران طولانی دوری از وطن به قم آمدند، به قبرستان شیخان رفتند و بر سر قبر مرحوم میرزاجواد آقا ملکی تبریزی حاضر شدند و در کنار آن نشستند، آن‌گاه به نشانه تواضع و احترام به استاد یک طرف عمامه خویش را باز کردند و با آنکه همیشه دستمال همراه داشتند با گوشه عمامه خود غبار سنگ قبر استاد را زدودند و سپس به قرائت فاتحه و تلاوت قرآن پرداختنند.