صداقت و درستکاری اصل دانش‌بنیان است
رئیس دانشگاه سجاد با بیان اینکه صداقت و درستی اصل دانش‌بنیان است. زمانی که از دانش‌بنیان سخن به میان می‌آید، بحث بهره‌وری در تولید و به عرضه رساندن محصول می‌شود و اصل این است که محصول توسط مردم مورد استفاده قرار گیرد.
علی حائریان اردکانی، رئیس دانشگاه سجاد در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌رضوی، در خصوص اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان، بیان کرد: اکنون عصر دانش و فناوری است و نامگذاری سال ۱۴۰۱ به عنوان سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین توسط مقام معظم رهبری، نویدبخش فعالیت‌ها و اقدامات بسیار خوبی در این حوزه خواهد بود.
وی افزود: موضوع دانش‌بنیان در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته که متأسفانه سوء استفاده‌هایی هم در این زمینه صورت گرفته است. اما بُعد مثبت دانش‌بنیان بیشتر از ابعاد منفی آن است. دانش‌بنیان مبنای تولید را دانش و دانش را مبنای تولید و ثروت قرار داده است که نتیجه این چرخه، باعث افزایش رقابت و بهینه شدن روند تولید و افزایش کیفیت فرآورده‌ها نیز می‌شود.
رئیس دانشگاه سجاد تصریح کرد: اکنون دنیا، دنیای رقابت است و اگر بتوانیم محصولاتی با کیفیت، نوآوری و دانش بیشتر و هزینه کمتر در دنیای رقابت تولید کنیم؛ قطعاً پیروز رقابت خواهیم بود و برای تحقق این امر باید تغییراتی در برخی ساختارهای آموزشی و پژوهشی صورت بگیرد.
وی اضافه کرد: موفقیت‌ها و دستاوردهای بسیار ما در زمینه تولید محصولات دانش‌بنیان، نشان‌دهنده این است که در این زمینه از دنیا عقب نیستیم، اما جای پیشرفت وجود دارد. این فعالیت‌ها نشان‌دهنده این است که ما در زمینه تولید دانش‌بنیان از دنیا عقب نیستیم.
حائریان اردکانی اظهار کرد: یکی از مواردی که در این زمینه اهمیت دارد این است که باید برای علوم پایه ارزش بیشتری قائل شویم. علوم ریاضی فیزیک، شیمی و غیره همگی نوعی فناوری هستند که اگر این علوم را رها کنیم در واقع به دانش‌بنیان بی‌توجهی کرده‌ایم. متأسفانه در سال‌های اخیر تمایل به علوم پایه به طور چشم‌گیری کاهش پیدا کرده است.
وی بیان کرد: بسیاری از بزرگان تاریخ در ابتدا ریاضی‌دان یا فیزیک‌دان بودند و سپس، فیلسوف و چهره‌های تاریخی شدند. مانند برتراند راسل، دکارت یا فارابی که همه آن‌ها به علوم پایه مسلط بودند و سپس وارد علوم دیگر شدند. بی‌توجهی به علوم پایه در سال‌های گذشته علاوه بر آسیب رساندن به سیستم آموزش، باعث شد تا به دانش‌بنیان هم آسیب‌هایی وارد شود.
حائریان اردکانی با اشاره به اینکه میزان استقبال دانشجویان از رشته‌ها دچار نوسان شدید است، اضافه کرد: در این رابطه، جلسه‌ای برگزار و مطرح شد که از چهار میلیون دانشجو، ۵۰۰ هزار نفر آن‌ها در رشته حسابداری مشغول به تحصیل هستند. بدین معنا که ۱۲.۵درصد دانشجوهای کشور تنها در یکی از چند صد رشته دانشگاهی در حال تحصیل هستند.
وی افزود: تصور می‌کنم دانشگاهها در تربیت دانشجو و جذب آن‌ها بسیار موفق هستند، اما مشکل اصلی، سیستم عرضه و تقاضا است که به یک رشته رونق می‌بخشد و دیگری را مهجور می‌کند. ما می‌خواهیم یک کار تقلیدی را برای پیشرفت در دانش‌بنیان انجام دهیم، اما ابزار این کار وجود ندارد. دولت در تلاش است تا زیربناها را برای یک شرایط بهتر فراهم کند که تا حدودی هم موفق بوده است.
اقتصاد دانش‌بنیان، یک اقتصاد رقابتی است
رئیس دانشگاه سجاد در خصوص چشم‌انداز تولید دانش‌بنیان در آینده بیان کرد: باید توجه کنیم که در صورت عدم پشتیبانی این مسئله، باعث تضعیف رقابت می‌شود. بنابراین رقابت را باید قوی‌تر کرد که نیازمند پشتیبانی و زیربنا است، اما چشم‌انداز آینده تولید دانش‌بنیان بسیار مثبت است.
وی بیان کرد: به نظر من، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان مهم نیست، بلکه خروجی این شرکت‌ها مهم تلقی می‌شود. موضوع مهم در این رابطه آن است که چند درصد اقتصاد کشور مربوط به دانش‌بنیان می‌شود و اگر این رقم رو به صعود است، قطعاً اتفاق خوبی رخ می‌دهد.
حائریان اردکانی ادامه داد: در دانشگاه سجاد مبنا را بر تولید دانش‌بنیان قرار دادیم که در این راستا محصولی به نام «سپه تن» تولید کردیم. «سپه تن» نام سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان ترابری و حمل و نقل است. طراحی، ساخت، اجزا و نصب این دستگاه توسط هیئت علمی، دانشجوها و تکنسین‌ها نیز صورت گرفته است.
وی تصریح کرد: این وسیله، دستگاهی است که بر روی کامیون‌ها و اتوبوس‌ها جهت رصد سیستم حمل و نقل نصب می‌شود و قرار بود که بر روی همه این وسایل نقلیه نصب شود که این موضوع هنوز رخ نداده و هدف‌گذاری شده است که تا پایان سال ۱۴۰۱ «سپه تن» بر روی ۲۰۰ هزار دستگاه حمل و نقل نیز نصب شود.
رئیس دانشگاه سجاد در خصوص قوانین دانشگاهها، گفت: باید به بخش خصوصی، مراکز تحقیقات و دانشگاه‌های خصوصی توجه بیشتری داشته باشیم. دانشگاه‌های خصوصی به این دلیل که در قید و بندهای قوانین دست و پا گیر نیستند، به مراتب راحت‌تر می‌توانند در تولید دانش‌بنیان سهیم باشند، به شرطی که به آن‌ها بها داده شود.
وی اضافه کرد: برای نمونه اگر «سپه تن» در دانشگاه فردوسی و توسط جهاددانشگاهی تولید می‌شد، روند ورود به بازار این محصول به مراتب سریع‌تر اتفاق می‌افتاد. اگر دولت امتیازهایی که برای دانشگاه‌های دولتی قائل می‌شود را برای دانشگاه‌های خصوصی هم در نظر بگیرد، قطعاً نتیجه خوبی خواهد گرفت.
رئیس دانشگاه سجاد راجع به فرهنگ درستکاری و اعتماد به کالای ایرانی، بیان کرد: صداقت و درستی اصل دانش‌بنیان است. زمانی که از دانش‌بنیان سخن به میان می‌آید، بحث بهره‌وری در تولید و به عرضه رساندن محصول می‌شود و اصل این است که محصول توسط مردم مورد استفاده قرار گیرد. عده‌ای با سوء استفاده و ایجاد بی اعتمادی در بین مردم، باعث کاهش گرایش مصرف‌کنندگان به کالای ایرانی می‌شوند.
حائریان با بیان اینکه فرهنگ درستکاری بر دانش‌بنیان تأثیر دارد، اضافه کرد: تولید، با کیفیت معنا پیدا می‌کند و این کیفیت هزینه دارد. دانش‌بنیانی به گونه‌ای است که هزینه را بدون اینکه به کیفیت لطمه بزند، کم می‌کند. بنابراین اگر می‌خواهیم رقابت کنیم باید هزینه‌های تولید را در عین داشتن کیفیت، به حداقل برسانیم.
فروکش کردن تب مدرک‌گرایی را مثبت می‌بینم
حائریان اردکانی در خصوص کاهش ورودی‌های دانشگاه سجاد، تصریح کرد: ورودی دانشگاهها کاهش پیدا کرده، اما بدین معنا نیست که پیشرفتی در کار ما دیده نمی‌شود. اکنون افراد به دنبال علم هستند و در حال حاضر تب مدرک‌گرایی فروکش کرده و این رویکرد را بسیار مثبت می‌بینم که دانشجو دیگر صرفا به دنبال مدرک نیست و خط زندگی خودشان را پیدا کرده‌اند. در واقع کاهش مدرک‌گرایی فرصتی برای افزایش علم‌گرایی است.
وی ادامه داد: البته این امر مختص دانشگاه سجاد نیست در کل کشور رخ داده است. در سال 1394 که جمعیت کشور حدود ۷۴ میلیون بود، ما چهار میلیون دانشجو داشتیم و در حال حاضر با افزایش جمعیت، با کاهش دانشجو رو‌به‌رو شده‌ایم و حدود سه میلیون و ۴۰۰ هزار دانشجو وجود دارد که نزدیک به ۲۵درصد شاهد کاهش جمعیت دانشجو بوده‌ایم.
رئیس دانشگاه سجاد در خصوص ارتباط جامعه خصوصاً مراکز صنعتی با دانشگاهها اظهار کرد: در دانشگاه‌های کشورهای توسعه یافته مراکز علمی، خدماتی و صنعتی با هم بسیار نزدیک بوده و مراکز صنعتی نیازهای خود را سریعاً به دانشگاهها منتقل می‌کنند که این مورد باعث افزایش ارتباط بین حوزه صنعت و دانشگاه شده است.
وی ادامه داد: در ایران صنایع، این ریسک را انجام نمی‌دهند، زیرا طی سال‌های گذشته صنعت معتقد بود که دانشگاهها برای کار در صنعت مفید نیستند و لذا احساس نیاز به جامعه دانشگاهی نداشتند.
حائریان اردکانی بیان کرد: اکنون چند سالی است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب کرده که اعضای هیئت علمی دانشگاه می‌توانند فرصت مطالعاتی خود را در حوزه صنعت طی کنند و در حال حاضر صنعت و اعضای دانشگاه مایل به همکاری هستند و عمل‌گراتر از گذشته نیز شده‌اند.
وی اضافه کرد: این انتظار را داریم که دانشگاه تمام مسائل حوزه صنعت را حل کند و توقع به جایی نیست، زیرا اگر قرار باشد من تکنسین تربیت کنم، تکنسین کار فنی و یدی می‌کند و در کشور به آن نیاز است، اما کار مهندس را نمی‌تواند انجام دهد و عکس این قضیه نیز صادق است.
رئیس دانشگاه سجاد در خصوص رشد بی‌رویه دانشگاهها اظهار کرد: تا حدودی آشفتگی در آموزش عالی به دلیل مدرک‌گرایی و رشد بی‌رویه دانشگاه‌های بی‌کیفیت، اتفاق افتاده است. مسلماً همه کسانی که به این دانشگاهها می‌روند، افراد حرفه‌ای و کاربلد نمی‌شوند. من نمی‌گویم که این آموزش‌ها هیچ فایده‌ای ندارد و این فارغ التحصیلان اصلاً مفید نخواهند بود، اما این رویکرد نبايد رایج شود.خوشبختانه به دلیل کاهش تب مدرک‌گرایی، دانشگاهها در مسیر درست‌تری گام بر می‌دارند.
انتهای پیام
