قسم خداوند به کدام قلم است

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین عبدالحمید نعمتی، رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات شرعی استان قزوین، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین با اشاره به آیه «ن وَ اَلْقَلَمِ وَ مٰا یسْطُرُونَ» اظهار کرد: موضوع پیدایش قلم به‌ صورت مادی‌ترین شکلی که دارد، نازل‌ترین تفسیری است که ما از این آیه کریمه می‌توانیم داشته باشیم. به‌ عنوان‌ مثال در کتاب «مشارق انوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین(ع)» که نویسنده آن «حافظ رجب البرسی» است، اشاره شده که پیدایش قلم روش خاصی دارد که برای جامعه امروز ما قابل درک نیست. اگر کتاب «دو چوب و یک سنگ» علامه اشکوری مطالعه شود درباره پیدایش قلم، حروف و خط، مطالب بسیار عمیقی دارد که ریشه آن در اعماق عرفان و روحانیت نهفته است.

وی با اشاره به حروف ابجد خاطرنشان کرد: در علم و حروف داریم که کامل‌ترین عدد، عدد «نون» است زیرا در قلب حروف قرار دارد و با نگاه به پژوهش‌های صورت گرفته ابجد همین را می‌گوید. «نون» اشاره دارد به ماده پیدایش و «قلم» به ابزار خلقت اشاره دارد. گاهی اوقات گفته‌ شده «نون» نام نهری است که جوهره این قلم از آن است.

این مسئول با بیان احادیثی از پیامبر(ص) اظهار کرد: ماندگاری کتاب‌های آسمانی به‌ ویژه قرآن کریم به کتابت آن است. همچنین نوشتن احادیث بسیاری از پیامبر(ص) وجود دارد که بیانگر ارزش نوشتن است. ایشان در حدیثی فرمودند: «قیدوا العلم بالکتابه». همچنین می‌فرمایند: «العلم صید و الکتابه قید، قیّدوا قیّدوا رحمکم الله تعالی علومکم بالکتابه»؛ علم صید و شکار است و کتابت و نوشتن قید و به بند کشیدن محسوب می‌شود.

وی در ادامه افزود: «ومایسطرون» هم ملائکه‌ای هستند که در پیدایش و خلقت دخالت داشته‌اند. ملائکه نعمات و رحمت‌های خداوند ازجمله آسمان و زمین، تقسیم ارزاق را می‌نویسند و کتابت می‌کنند، چنانچه در شب قدر حاملان عرش را داریم که یک سال تقدیر انسان‌ها را می‌آورند و می‌برند؛ ملائکه کاتبان تقدیرها هستند یعنی گرچه ملائکه اثرگذار مستقیم نیستند، اما می‌نویسند و می‌آورند.

نعمتی تصریح کرد: قلم تقدسی دارد، در آیه «ن وَ اَلْقَلَمِ وَ مٰا یسْطُرُونَ» موضوع همین قلمی نیست که ما انسان‌ها در روابط نوشتاری روزانه استفاده می‌کنیم. قلمی که مراد در آیه کریمه است؛ قلمی است معنوی که آغاز کتابت و نحوه کتابت خلقت با آن شکل می‌گیرد.

وی با بیان اینکه قسم خوردن خداوند به قلم و به آنچه به‌وسیله قلم می‌نویسند، قسم خوردن او به نعمت است اظهار کرد: خداوند در کلام خود به بسیاری از مخلوقات از جهت آنکه رحمت و نعمت‌اند سوگند یاد کرده است، مانند سوره شمس که خداوند به خورشید و ماه و روز و شب قسم‌ خورده است و اگر در قرآن به قلم سوگند یاد می‌کند به همین دلیل است؛ زیرا همیشه، سوگند به امری بسیار پرارزش و محترم یاد می‌شود.

این کارشناس حوزه علمیه در پایان گفت: یکی از نعمت‌های خداوند نعمت صحبت کردن است و تمام علم و پیشرفت بشر حاصل کلام است. چون ماندگاری کلام کم و کوتاه است و در نقل آن گاهی اوقات تمام مطلب یا بخشی از آن موجب تغییر می‌شود؛ با نوشتن، گفته‌ها و دستاوردهای بشری به‌عنوان میراثی ماندگار باقی می‌ماند. حیات بشری دائم همراه با پیشرفت است که با نوشتن و ثبت کردن، دیگر نیازی به تجربه کردن تجربه‌شده‌ها نیست.