مسئولان رسانه‌ها را محرم خود نمی‌دانند
دبیر کمیته علمی چهارمین همایش سوا رسانه‌ای گفت: اگر سواد رسانه‌ای در مسئولان وجود داشت، دست رسانه‌ها را در تولید و انتشار اخبار باز می‌گذاشتند و به رسانه‌ها اجازه می‌دادند در تولید و انتشار رویداد‌ها و اخبار اولین باشند، در حالی که مسئولان رسانه‌ها را محرم خود نمی‌دانند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، «چهارمین همایش ملی سواد رسانه‌ای» با موضوع اخبار جعلی، امروز ۲۸ دی با حضور متخصصان، صاحب‌نظران و کنشگران سواد رسانه‌ای آغاز شد.
حمید ضیایی‌پرور، دبیر اجرایی این همایش در آیین افتتاحیه گفت: در بین دستگاه‌های مختلف کشور که مأموریت‌هایی را در حوزه رسانه دارند، مرکز توسعه فضای مجازی، ارتقای سواد رسانه‌ای کشور را برعهده دارد و براساس ابلاغیه‌هایی که از جمله شورای ملی فضای مجازی داشته‌اند، ارتقای سواد مجازی را به دستگاه‌های مختلف محول کرده‌اند. اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای قانون و اهداف خود از سال‌ها پیش موضوع توسعه سواد رسانه‌ای را مورد توجه قرار داده و چند اقدام مهم در این زمینه انجام داده است.
وی افزود: در حوزه نشست‌های تخصصی همایش‌های دو سالانه‌ای را برگزار کرده که سه دوره در سال‌های گذشته برگزار شده و این چهارمین دوره است و هدف این همایش‌ها تولید ادبیات علمی و بنا بخشیدن به محتوای علمی در حوزه سواد رسانه‌ای است.
ضیایی‌پرور ادامه داد: با توجه به اینکه پژوهشگران بسیاری در این حوزه به تحقیق و پژوهش پرداخته‌اند، از این رو این همایش آوردگاهی برای ارائه پژوهش‌ها در حوزه سواد رسانه‌ای است که امروز ۱۶ مقاله تخصصی و ویژه درباره اخبار جعلی ارائه خواهد شد.
دبیر اجرایی این همایش تصریح کرد: از اقدامات دیگر وزارت ارشاد، راه‌اندازی مشاوره سواد رسانه‌ای است که از سه سال پیش اجرا شده و در دسترس عموم است. در حوزه سکو‌ها و پلتفرم‌ها نیز وزارت ارشاد ورود و سندی در این زمینه تدوین کرده که به تصویب مرکز ملی فضای مجازی رسیده است. وزارت ارشاد و به طور مشخص مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی اقدام به طراحی سامانه راستی‌آزمایی اخبار کرده که جزو مأموریت‌هایی است که به وزارت ارشاد محول شده است و به زودی در دسترس قرار می‌گیرد که خبر خوبی در حوزه fact checking است.
وی ادامه داد: مصوبه شورای عالی فضای مجازی در سال ۹۹ هشت دستگاه را مأمور کرد تا با اخبار جعلی مقابله کنند. در این سند که حدود ۱۵ ماده و بند دارد به طور مشخص تکالیف دستگاه‌ها را مشخص کرده است، همچنین مجلس شورای اسلامی نیز طرحی را در دست بررسی دارد، که ۱۶ ماده پیش‌نویس داشته و در کمیسیون‌های تخصصی در حال بررسی است. با توجه به اینکه هر دو را دیده‌ام، روح دو طرح یکی بوده و هدف آن‌ها واکنش دستگاه‌ها در مقابله با اخبار جعلی و همچنین ضرورت بالا بردن سواد رسانه‌ای، آگاهی‌سازی و فرهنگ‌سازی است که این همایش‌ها می‌تواند به آگاهی‌بخشی، روشنگری و بالا بردن سواد رسانه‌ای کمک کند.
رسانه‌ها و مسئولان ما سواد کافی ندارند
اکبر نصراللهی، دبیر کمیته علمی همایش سواد رسانه‌ای نیز در ادامه گفت: حدود ۶۳ مقاله به این همایش ارسال شده که در دور اول داوری، ۱۸ مقاله انتخاب شد و در دور دوم داوری نیز ۱۰ اثر انتخاب شد که این مقاله‌ها همراه با ۶ مقاله سفارشی که به متخصصان این رشته داده شده است، در ۴ پنل در موضوعات متنوع درباره اخبار جعلی ارائه خواهد شد.
وی در ادامه بیان کرد: متأسفانه تاب‌آوری کشور درباره اخبار جعلی پایین است و یکی از دلایل اصلی نیز این است که به مقوله سواد رسانه‌ای توجه کافی نمی‌شود و قدرت مانور تولیدکنندگان اخبار جعلی بالا بوده و پرداختن به سواد رسانه‌ای در حد شعار است.
نصراللهی گفت: در بسیاری از رسانه‌ها از جمله رادیو و تلویزیون درباره سواد رسانه‌ای می‌شنویم، اما در عمل توجه شایسته به این مقوله نمی‌شود و هر کسی تصور می‌کند سواد رسانه مربوط به دیگری است. به طور خاص رسانه‌ها تصور می‌کنند سواد رسانه‌ای مربوط به مسئولان و مردم است و تأکید می‌کنند که آن‌ها باید داشته باشند. اگر قرار باشد به شاخص‌ها و اصول سواد رسانه‌ای توجه شود، این رسانه‌ها و مسئولان هستند که باید سواد رسانه‌ای‌شان ارتقا یابد. اما سؤال این است که آیا رسانه‌ها و مسئولان ما سواد کافی دارند؟ پاسخ منفی است.
نسبت رسانه‌ها با تولید اخبار جعلی
وی تصریح کرد: اگر سواد رسانه‌ای در مسئولان وجود داشت، دست رسانه‌ها را در تولید و انتشار اخبار باز می‌گذاشتند و به رسانه‌ها اجازه می‌دادند در تولید و انتشار رویداد‌ها و اخبار اولین باشند. ما در بسیاری از موارد می‌بینیم که به رسانه‌ها اعتماد کافی وجود ندارد و آن‌ها را محرم خود نمی‌دانند. منظورم همه دستگاه‌هاست و اگر قرار باشد کاری انجام شود، باید رسانه‌های مسئول و دلسوز کارشان را به موقع انجام دهند.
دبیر کمیته علمی همایش سواد رسانه‌ای گفت: اگر رسانه‌ها سواد کافی داشته باشند و اخبار را به درستی روایت کنند، عرصه برای تولید و انتشار اخبار جعلی تنگ می‌شود؛ بنابراین راه مقابله با اخبار جعلی این است که مسئولان و رسانه‌ها از برخورد شعاری با مقوله سواد رسانه‌ای پرهیز کنند.
نصراللهی در ادامه افزود: یکی از مهمترین بحران‌ها و مسائل کشور، اخبار جعلی و کثرت آنهاست و در ناآرامی‌های اخیر که اخبار جعلی بیشتر از منابع ناشناخته و غیرمسئول تولید می‌شدند، دیدیم که رسانه‌های صاحب‌نام هم تولیدکننده اخبار جعلی بودند و نگران این نبودند که اعتبارشان زیر سؤال برود. از این رو، چون سواد رسانه‌ای مردم و مسئولان پایین است و اعتماد به رسانه‌های داخلی ندارند، به راحتی پذیرفته شدند.
سونامی اخبار جعلی در ناآرامی‌های اخیر
وی با بیان اینکه مردم اعتماد به منابع رسمی داخلی ندارد و همین باعث داغ شدن بازار تولید اخبار جعلی شده است، گفت: ما نباید مقوله سواد رسانه و اخبار جعلی را محدود به یک وزارتخانه کنیم و یا اینکه بخواهیم مقابله با اخبار جعلی را به یک دستگاه محدود کنیم. همه باید نسبت به آن حساس باشند؛ زیرا جهاد تبیین اتفاق نمی‌افتد، مگر اینکه به مقوله سواد رسانه‌ای توجه شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در ماه‌های اخیر، شاهد سونامی اخبار جعلی در همه حوزه‌ها بودیم و شاید یکی از علت‌های این تحرکات و ناآرامی‌ها همین اخبار جعلی بود و اگر ثابت می‌کردیم که دروغ است، کسی باور نمی‌کرد؛ بنابراین علاج مشکل این است که به مقوله سواد رسانه‌ای و مجازی توجه کنیم، چراکه کشور را بیمه می‌کند.
وی یادآور شد: در بحث سواد رسانه‌ای مربوط به مردم، باید کودکان و مهدکودک‌ها و مدارس بیش از سایر گروه‌ها مورد توجه قرار گیرند. در این زمینه در مدارس کار‌هایی انجام شده است، اما کار‌های نمایشی و شعاری است و اغلب معلمان تربیت بدنی و ... اقدام به تدریس این درس می‌کنند؛ بنابراین اگر بخواهیم برخورد هوشمندانه داشته باشیم، باید مقوله سواد رسانه‌ای شعاری نباشد.
انتهای پیام
جانا از سخن از زبان ما گفتی، واقعا کاش سواد رسانه ای از پوسته شعار خارج بشه. 
