«اِحرامی‌بافی»؛ میراثی کهن از فرهنگ دینی شوشتر + فیلم
یکی از میراث‌های تاریخی شوشتر، یک نوع هنر پارچه‌بافی است که به آن «اِحرامی‌بافی» می‌گویند. مردم شوشتر در گذشته این دست‌بافته را بدون نقش به عنوان پوشش اِحرام برای استفاده در مناسک حج می‌بافتند.
شوشتر، یکی از زیباترین شهرهای استان خوزستان در دل خود گنجینه‌های فراوانی از دوران کهن برای مردم امروز به یادگار دارد. یکی از این یادگارهای زیبا، یک نوع هنر پارچه‌بافی است که به آن «اِحرامی‌بافی» می‌گویند. آن گونه که در تاریخِ این هنر پارچه‌بافی ذکر شده است مردم شوشتر در گذشته این دست‌بافته را بدون نقش به عنوان پوشش اِحرام برای استفاده در مناسک حج می‌بافتند. امروز اما این دست بافته در ابعاد مختلف و با طرح و نقش‌های گوناگون بافته میشود.
در سال گذشته مدیرکل دفتر آموزش و ترویج صنایع‌دستی کشور از کارگاه‌های احرامی‌بافی برای ثبت ملی شهر شوشتر به عنوان شهر احرامی ایران بازدید کرد و این هنر به نام شوشتر به ثبت ملی رسید.
کارگاه‌های احرامی‌بافی متعددی در شوشتر فعالیت می‌کنند و کارگاه خانم برگریزان در سرای افضل، یکی از این کارگاه‌ها است. دستگاه سنتی احرامی‌بافی، رنگ‌ها و نقوش متقارن زیبای روی احرامی و صدای آرامش‌بخش دفه (ابزاری که برای کوبیدن پودها از آن استفاده میشود) هر بیننده‌ای را وا می‌دارد که روبه‌روی این اتفاق کهن که توانسته از هزارتوی تاریخ خود را به این عصر برساند، خیره بایستد.
مرضیه برگریزان، هنرمند و صاحب کارگاه احرامی‌بافی درباره این هنر دست‌بافته به خبرنگار ایکنای خوزستان، گفت: احرام‌بافی از رشته‌های بومی استان خوزستان است و قدمت چند هزارساله دارد. در گذشته احرام بدون طرح و ساده بافته می‌شد و برای احرام خانه خدا از آن استفاده می‌شد، اما به تدریج روز به روز پیشرفته‌تر شد و در حال حاضر نقش‌های متنوعی در آن به کار می‌رود.
این هنرمند افزود: با توجه به اندازه و ابعاد احرامی، استفاده‌های مختلفی از آن میشود. سجاده، روفرشی، رومبلی، تزئینات دیوار ازجمله کاربردهای احرامی است. پود این کار از پشم و تار آن از پنبه است. سعی ما این است که از پشم طبیعی گوسفند در آن استفاده کنیم که رنگ پس ندهد.
برگریزان که خود مدرس احرام‌بافی است و علاقه‌مندان بسیاری را در طول 30 سال فعالیت در عرصه احرامی‌بافی با این هنر پارچه‌بافی آشنا کرده است، گفت: 22 سال در کمیته امداد امام خمینی(ره) مشغول آموزش شدم و در این مدت به 700 مددجو آموزش دادم و این کار به منبع درآمد آنها تبدیل شد.
علی محمد چارمحالی، کارشناس میراث فرهنگی شوشتر نیز در معرفی این هنر بومی شوشتر گفت: هنر «احرامی بافی» یا «احرومی بافی» از دست‌بافته‌های شهرستان شوشتر است. «احرومی» یک نوع دست بافته است که در ابعاد متفاوت بافته میشود و ابعاد آن گاهی در یک متر و 20 سانتی‌متر در هشتاد و گاه بزرگ‌تر بافته میشود.
وی درباره تاریخچه این هنر در بین صنایع‌دستی شوشتر اظهار کرد: در گذشته از این دست‌بافته به عنوان فرش شوشتری یاد شده است و در کتاب‌ها منظور از فرش شوشتری، احرامی است. امروز این دست بافته برای کاربردهایی همچون پادری، سجاده نماز و فرش استفاده میشود.
این کارشناس میراث فرهنگی گفت: دست بافته‌های شهرستان شوشتر ریشه کهن دارند. ازسال‌های گذشته که پروند شهر ملی بسته شد، شوشتر به عنوان شهر ملی احرامی بافی در ایران معرفی شد و هم اکنون در سطح کشور شوشتر را به عنوان شهر ملی احرامی می‌شناسند.
فیلم‌بردار: منا صیافی‌زاده
