سیزدهم آبان؛ یادآور سه واقعه تاریخی

ایام‌الله روزهایی هستند که خداوند در آن‌ها نشانه‌هایی از قدرت و حکمت خود را آشکار می‌سازد، همانند آنچه در آیه 38 سوره رعد به آن اشاره شده است: «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَاجًا وَذُرِّيَّةً ۚ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَابٌ.» در تقویم جمهوری اسلامی ایران، سیزدهم آبان‌ماه به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین «ایام‌الله» شناخته می‌شود که هرچند جنبه‌های متفاوتی دارد، اما در بطن خود حامل پیام‌های روشنگرانه برای هدایت، سعادت و تثبیت هویت ملی ماست. در همین خصوص، محمدجواد توکلی خانیکی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشهد، یادداشتی در اختیار ایکنای خراسان‌‌‌‌رضوی قرار داده است که در ادامه می‌خوانیم؛

 

این روز، یادآور سه واقعه بزرگ تاریخی است که هر یک بر مقاطع سرنوشت‌ساز ایران تأثیر گذاشته‌اند و در طول زمان به یکدیگر پیوند خورده‌اند:

 

۱. سال ۱۳۴۳ (آغاز مسئولیت قضایی و لایحه کاپیتولاسیون): در این سال، اعتراض تاریخی امام خمینی(ره) به واگذاری مصونیت قضایی کامل و خارج از عرف بین‌المللی به مستشاران آمریکایی (لایحه کاپیتولاسیون) نقطه عطفی در مبارزات سیاسی ایشان شد. از دیدگاه امام، این اقدام که به معنای عملاً سلب حاکمیت ملت بود، بردگی ایران تحت نفوذ آشکار قدرت‌های خارجی، به‌ویژه آمریکا، تلقی می‌شد و نقض صریح استقلال ملی به‌شمار می‌رفت. این رویداد که با تبعید امام همراه بود، بیداری سیاسی و هوشیاری عمیق در برابر نفوذ و سلطه خارجی را در جامعه تقویت کرد و زمینه‌ساز قیام‌های بعدی شد.

 

۲. روز دانش‌آموز (کشتار دانشجویان در دانشگاه تهران – ۱۳۵۷): در سال ۱۳۵۷، در اوج مبارزات مردم علیه رژیم پهلوی و در اعتراض به استبداد و وابستگی، دانشجویان و دانش‌آموزان با شعارهای عدالت‌خواهانه به خیابان‌ها آمدند. برخورد نظامی و تیراندازی مستقیم نیروهای رژیم به تجمعات مسالمت‌آمیز در دانشگاه تهران، منجر به کشتار جمعی از جوانان و قربانی‌شدن این قشر فرهیخته شد. این واقعه، خونین‌ترین پاسخ رژیم به مطالبات مردمی بود و از آن زمان، سیزدهم آبان به روز دانش‌آموز و نمادی قدرتمند از استکبارستیزی و شهادت در راه آرمان‌های ملی تبدیل شد.

 

۳. تسخیر لانه جاسوسی آمریکا (انقلاب دوم – ۱۳۵۸): یک سال پس از کشتار دانشگاه، در سیزدهم آبان سال ۱۳۵۸، دانشجویان پیرو خط امام، با درک ماهیت پنهانی سفارتخانه‌های قدرت‌های بزرگ، اقدام به تسخیر سفارتخانه آمریکا کردند. این عمل، پاسخی مستقیم به تلاش‌های مداوم آن دولت برای جاسوسی، براندازی نرم و ایجاد اخلال در مسیر انقلاب اسلامی پس از پیروزی بود. این اقدام انقلابی که گاه از آن به «انقلاب دوم» تعبیر می‌شود، نقطه پایانی بر سوءظن‌ها نسبت به دولت موقت و تلاش برای باز کردن راه نفوذ مجدد آمریکا در بدنه نظام نوپای جمهوری اسلامی بود. انتشار اسناد لانه جاسوسی، ماهیت استکباری و خرابکارانه آن مرکزیت را برای افکار عمومی آشکار ساخت و ضرورت مقابله مستقیم با این جریان را تثبیت کرد.

 

توجه به این سه برهه تاریخی، نشان می‌دهد که در ارتباط با سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکا، چه بلاهایی بر سر استقلال و حاکمیت ایران آمده است. مقاومت تاریخی در برابر این مداخلات، چه در سطح رهبری (سال ۴۳) و چه در سطح دانشگاهی و مردمی (سال‌های ۵۷ و ۵۸)، جایگاه ویژه‌ای در هویت ملی و استقلال واقعی ایران ایجاد کرده است. این روزها، به‌عنوان یادآوری پیوسته ضرورت هوشیاری در برابر هرگونه تلاش برای سلب اراده ملی، در تاریخ ما حک شده‌اند و الهام‌بخش مقاومت در برابر قدرت‌های سلطه‌گر در جهان امروز هستند.»