در اندیشه شیعی، غیبت امام زمان(عج) صرفاً پنهان بودن ظاهری امام نیست، بلکه مرحلهای برای رسیدن انسانها به بلوغ فکری و ایمانی است. در گذشته مردم برای تشخیص حق از باطل به حضور مستقیم پیامبران و امامان مراجعه میکردند، اما در دوران غیبت این تکیهگاه ظاهری برداشته شده تا جامعه توان رشد، تشخیص، انتخاب و مسئولیتپذیری را پیدا کند.
غیبت امام عصر(عج)، همانند دوره حیات دیگر ائمه(ع)، بر پایه حکمتهای متعددی شکل گرفته است؛ هرچند ممکن است بسیاری از این حکمتها برای عموم روشن نباشد و همین امر زمینه پرسشهای فراوان در اینباره را فراهم کرده است.
حجتالاسلام والمسلمین مجید فاطمیارفع، پژوهشگر دینی در گفتوگو با ایکنا از خراسانرضوی، درخصوص حکمتهای مطرح شده برای غیبت امام عصر(عج)، اظهار کرد: این حکمتها را میتوان در چند محور بیان کرد. نخست حفظ جان امام در دورههایی که حکومتهای جور در پی از میان بردن آخرین حجت الهی بودند. دوم آزمون ایمان و بصیرت مردم؛ تا جامعه از وابستگی صرف به حضور ظاهری امام فاصله گرفته و به رشد فکری و مسئولیتپذیری برسد. سوم فراهمشدن زمینههای ظهور، یعنی ارتقای آگاهی، عدالتخواهی و مطالبهگری در سطح امت تا جهان توان پذیرش حکومت الهی را پیدا کند. چهارم تقویت نهاد نیابت و عقلانیت جمعی در جامعه شیعه؛ در این دوره نقش فقها، رهبران دینی و مؤمنان در اداره جامعه پررنگ میشود تا مردم بیاموزند در غیاب رهبر معصوم نیز مسیر حق را تشخیص دهند و بر مدار عدالت حرکت کنند. به بیان دیگر، غیبت به معنای فقدان امام نیست، بلکه اداره پنهان و حکیمانه جهان از سوی اوست.
وی در خصوص وظایف شیعیان و منتظران در عصر غیبت، تصریح کرد: انتظار در فرهنگ شیعه حالت انفعال و چشمبهراهی نیست، بلکه حرکتی آگاهانه و مسئولانه برای آمادهسازی جامعه برای پذیرش حکومت عدل جهانی است. منتظر واقعی فردی فعال، مؤثر و اصلاحگر است.
این پژوهشگر دینی ادامه داد: شناخت مقام امام و تعمیق باور به حضور و هدایت او، نخستین گام در مسیر انتظار است. جامعهای که امام خویش را نشناسد در مسیر هدایت پایدار نمیماند. همچنین انتظار حقیقی تنها از فرد و جامعهای برمیآید که خود را در تراز حکومت عدل مهدوی قرار دهد؛ مبارزه با ظلم، فساد، تبعیض و بداخلاقی و تقویت روحیه عدالتخواهی از الزامات این مسیر است.
فاطمیارفع افزود: در دوران غیبت، نهاد ولایت فقیه استمرار خط امامت و هدایت امام عصر(عج) است. حمایت از این محور یکی از وظایف بنیادین منتظران برای جلوگیری از انحراف جامعه است. منتظر حقیقی در جایگاه مدیریتی، اجتماعی یا فرهنگی خود میکوشد بخشی از آرمانهای مهدوی ـ مانند عدالت، صداقت و خدمت خالصانه ـ را محقق سازد.
وی با بیان اینکه امیدآفرینی و تقویت نشاط اجتماعی از دیگر وظایف منتظر واقعی است، افزود: انتظار یعنی امید به آیندهای روشن. جامعه منتظر جامعهای مأیوس و منفعل نیست، بلکه پویایی و امید را بر پایه وعدههای الهی حفظ میکند. به بیان دیگر، در عصر غیبت وظیفه ما تنها «منتظر بودن» نیست، بلکه باید «زمینهساز ظهور» باشیم.
انتهای پیام