یکی از اعتقادات مسلمانان به خصوص شیعیان، ظهور امام زمان(عج) است. ظهور یعنی آشکار شدن و قابل رؤیت بودن است که این کلمه در مورد امام عصر(عج) در مقابل غیبت به‌خصوص غیبت کبری آن حضرت به‌کار می‌رود. بعد سالیان متمادی که از غیبت کبری گذشت و خداوند اذن ظهور به امام زمان(عج) داد، یک تحول عظیم و شگفت‌انگیزی در جهان رخ خواهد داد. پیامبر اسلام(ص) بشارت آن‌را به منتظران ظهور می‌دهد، آن حضرت فرمود: «یَمْلَأُ اللهُ به الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً، ظهور عمومی و در پهنه هستی اتفاق می‌افتد و برای همیشه پرونده ظلم و جور بسته می‌شود». تنها راه برای نزدیک‌تر شدن این ظهور عمومی، آمادگی اجتماعی برای اطاعت بی‌قید و شرط از آن حضرت و پذیرفتن دستور الهی و عمل به آنهاست.
اما یک ظهور شخصی و انفرادی هم برای افراد خاصی پیش‌بینی شده است که می‌توانند امام عصر(عج) را در زمان غیبت آشکارا رؤیت کنند و به خدمت آن حضرت برسند و از عنایات آن حضرت بهره‌مند شوند. راه این ظهور فردی فقط تقوی الهی در حد استاندارد شرعی است که نمونه عینی آن برای خیلی از اولیای الهی اتفاق افتاده است. هرچند ما باید سخاوت بیشتری داشته و آن ظهور عمومی و همه جانبه حضرت را از خداوند طلب نماییم، اما در ضمن این هدف نهایی می‌توان هدف میانی هم در نظر گرفت و ظهور و رویت آن حضرت را برای شخص خود در زمان غیبت از خداوند در خواست کرد. زیرا آن حضرت اکنون در بین ما وجود دارد و فقط ناشناخته است و یک تقوی ناب می‌تواند به محضر آن حضرت شرف یاب شد. ثمره و فایده این ظهور شخصی این است که ما را برای زمینه‌سازی آن ظهور کبری و عمومی جدی‌تر می‌کند.
زمین خدا هیچگاه از وجود حجت خالی نمی‌گردد. امام، حجت خداوند در زمین و رشته متصل میان آسمان و زمین است. ارتباط امام و مؤمنان، ارتباطی وثیق است که ریشه در سرشت یگانه آنها دارد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «يَا عَلِيُّ ... شِيعَتُكَ خُلِقُوا مِنْ فَاضِلِ طِينَتِنَا؛ ای علی... شیعیان تو از مانده گِل ما خلق شده‌اند.» این، نشان از پیوند روحی عمیق میان مؤمنان و ائمه‌اطهار(ع) دارد. امام اصل و ریشه است و مؤمن، برگ و باری است که از آن ریشه تغذیه می‌کند. ازاین‌رو امام، پناهگاه حقیقی مؤمنان است. آیت‌الله بهجت می‌فرمایند: «اگر اهل ایمان پناهگاه حقیقی خود (امام زمان عج) را بشناسند و به آن پناه ببرند، آیا امکان دارد که از آن ناحیه مورد عنایت واقع نشوند؟!.»
آیت‌الله بهجت(ره) یکی از مفاخر علمای شیعه است. ایشان تنها راه نجات را چنگ‌زدن به دامان اهل‌بیت(ع) می‌دانست و تمام عمر خویش را در این راه صرف کرد. این عالم ربانی می‌فرمود: «هرکس باید به فکر خود باشد و راهی برای ارتباط با حضرت حجت(عج) و فرج شخصی خویش پیدا کند، خواه ظهور و فرج آن حضرت دور باشد، یا نزدیک.»
امام چشم بینا و گوش شنوای خداوند است. اعمال بندگان بر او عرضه می‌شود و هیچ عملی بر او پوشیده نیست. آیت‌الله بهجت در این خصوص می‌فرمایند: «امام زمان(عج)، عَيْنُ اللَّهِ النَّاظِرهُ وَ أُذُنُهُ السَّامِعَهُ وَ لِسَانُهُ النَّاطِقُ فِي خَلْقِهِ وَ يَدُهُ الْمَبْسُوطَه؛ چشم بینا، گوش شنوا، زبان گویا و دست گشاده خداوند است و از اقوال، افعال، افکار و نیات ما اطلاع دارد.»
اگر امام از دیدگان ما غایب است، به این معنا نیست که حضور ندارد. این حجاب غیبت است که دیدگان ما را پوشانده است: عالم پر است از تو، غایب منم ز غفلت تو حاضری ولیکن من آن نظر ندارم.
امام عصر از راه‌های گوناگون از احوال مردم آگاه می‌شوند. در روایات آمده است: «در هر شهری عمودی از نور است که امام(ع) اعمال بندگان را در آن می‌بیند» و یا «مَلَکی برای او خبر می‌آورد».
از سویی ایشان در مجالس مؤمنین حاضر می‌شوند و میان آنها رفتوآمد می‌کنند، اما کسی ایشان را نمی‌شناسد، «يَتَرَدَّدُ بَيْنَهُمْ وَ يَمْشِي فِي أَسْوَاقِهِمْ وَ يَطَأُ فُرُشَهُمْ وَ لَا يَعْرِفُونَهُ حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ لَهُ أَنْ يُعَرِّفَهُمْ نَفْسَه؛ در میانشان رفتوآمد می‌کند و در بازارشان راه می‌رود و بر فرش‌هایشان قدم می‌گذارد و آنها او را نمی‌شناسند تا آنکه خداوند به او اجازه دهد و او خود را معرفی نماید.»
توجه به حضور امام زمان(عج)، عامل ایجاد تقواست
توجه به حضور امام، عامل ایجاد تقواست و آثار تربیتی شگرفی دارد. کسی که حضور امام را حس می‌کند، به‌راحتی مرتکب گناه نمی‌شود. آیت‌الله بهجت(ره) تأکید داشتند ابتلای به گناه، ناشی از غفلت از همین نکته است و توجه به حضور در محضر خدا و ولی خدا به انسان توفیق ترک معصیت می‌دهد: «آیا نباید توجه داشته باشیم که ما رئیسی داریم که بر احوال ما ناظر است؟! وای برحال ما اگر در کارهایمان او را ناظر نبینیم و یا او را در همه‌جا ناظر ندانیم.»
همچنین می‌فرمودند: «اگر بدانیم در محضر «عَینُ الله الناظِرَه» هستیم، آیا روی آن را داریم که برای زیارت حضرت غائب (ع) اجازه بخواهیم، با اینکه با خواسته‌های واضح او مخالفت می‌کنیم، نماز و روزه را ترک، و غیبت و ایذا می‌کنیم. آیا می‌خواهیم به ما بفرماید: أَبَحْتُ لَکُمُ الْمُحَرَّمَاتِ وَ أَسْقَطْتُ عَنْکُمُ الْوَاجِبَاتِ (حرام‌ها را برای شما حلال نمودم و واجبات را از شما برداشتم.
در فرازی از نامه شریف امام عصر(عج) به شیخ مفید(ره) آمده است: «فَمَا يُحْبَسُ عَنْهُمْ مُشَاهَدَتُنَا إِلَّا لِمَا يَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُه؛(6) از دیدار ما محرومشان نمی‌کند، جز امور ناپسندی که از آنان به ما می‌رسد.»
غیبت امام زمان، نتیجه اعمال ماست و ایشان در زندان گناه شیعیانِ خود محبوس هستند.آیت‌الله بهجت می‌فرمایند: «سبب غیبت امام زمان(عج) خود ما هستیم! دستمان به او نمی‌رسد، وگرنه اگر در میان ما بیاید و ظاهر و حاضر شود، چه کسی اورا می‌کشد؟.»
و نیز می‌فرمایند:«أَوْرَعُ النّاسِ مَنْ تَوَرَّعَ عَنِ الْمُحَرَّمَاتِ؛ پرهیزگارترین مردم، کسی است که از کارهای حرام بپرهیز. ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.» ریشه همه مشکلات و محرومیت‌های ما گناه و معصیت است. درمان همه دردها نیز توبه و بازگشت حقیقی به‌سوی خداست.
چه نیک فرمود خاتم انبیا(ص): «أَلا أُخْبِرُکمْ [أُنَبؤُکمْ] بِدآئِکمْ مِنْ دَوآئِکمْ؟ دَآؤُکـمُ الذنُوبُ، وَ دَوآؤُکـمُ الإِسْتِغْفارُ؛ آیا درد و درمان شما را به شما خبر ندهم؟ درد شما گناهان و دوا و درمانتان استغفار است».
مرحوم آیت‌الله حسن صافی اصفهانی می‌فرمود: «کسی که واقعاً در مسیر تقوا ترک گناه قرار بگیرد، محال است که امام زمان(عج) به او علاقه نداشته باشد و با او ارتباط برقرار نکند، این امر حتمی و قطعی است». «الْإِمَامُ الْأَنِيسُ الرَّفِيقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ وَ الْأَخُ الشَّقِيقُ وَ الْأُمُّ الْبَرَّةُ بِالْوَلَدِ الصَّغِيرِ؛ امام، همدم و رفیق، پدر مهربان، برادرِ برابر و مادر دلسوز به کودک است.»
امام پدری مهربان است که هرگز فرزند خود را رها نمی‌کند، اما ما او را غریبه می‌دانیم. باید به این باور برسیم که تنها کسی که می‌تواند ما را کمک کند، اوست. اگر خود را زیر سایه ایشان ببینیم، هیچگاه احساس تنهایی نخواهیم کرد.
چه بزرگانی که در سختی‌ها و مشکلات به دیدار ایشان نائل شده‌اند و گره از کارشان باز شده است. آیت‌الله بهجت(ره) به نقل از عالمی می‌فرمایند: مدت‌ها به فقر و گرفتاری مبتلا بودم، چهل روز به امام زمان(عج) متوسل شدم و به آن حضرت عریضه نوشتم و در آب جاری انداختم. روز آخر صدایی شنیدم که مرا با نام و نام پدر خواند و گفت: خیال می‌کنید ما از حال شما مطلع نیستیم؟! بدون اینکه چیزی بدهد. آن صدا، سوز دل مرا آرام کرد، مثل اینکه آب روی آتش بریزند.»
مؤمنان یک دل ظهور امام زمان (عج) را بخواهند
بسیاری از مصائب و مشکلات ما به‌خاطر محرومیت از حضور و ظهور امام زمان است. باید از عمق جان برای تعجیل فرج دعا کنیم. اگر مؤمنان یک دل و یک صدا ظهور امام زمان (عج) را بخواهند، خداوند نیز در فرج تعجیل خواهد کرد. امام عصر نیز در برخی تشرّفات از شیعیان خواسته است برای فرج دعا کنند. آقای بهجت می‌فرمایند: «کسانی که در خواب و بیداری تشرف حاصل نموده‌اند، از آن حضرت شنیده‌اند که فرموده است: برای تعجیل فرج من زیاد دعا کنید.»
مهم‌ترین وظیفه ما ترک گناه و انجام واجبات است. اگر از این غافل شویم، بیم آن است که در زمان ظهور هم از مخالفین حضرت شویم و اگر بدان عمل کنیم، امید است باب فرج اختصاصی برای ما گشوده شود. بسیاری از علما با حضرت ولی عصر(عج) ارتباط خاص داشته‌اند و به محضرش شرف‌یاب شده‌اند. یکی از توصیه‌های مؤکد آیت‌الله بهجت(ره) مهیا شدن برای فرج شخصی است. ایشان می‌فرمایند: «با اینکه ارتباط و وصل با آن حضرت و فرج شخصی، امر اختیاری ماست-برخلاف ظهور و فرج عمومی ـ بااین‌حال چرا به این اهمیت نمی‌دهیم که چگونه با آن حضرت ارتباط برقرار کنیم و از این مطلب غافل هستیم، اما به ظهور و دیدار عمومی آن حضرت اهمیت می‌دهیم و حال اینکه اگر برای فرج شخصی به اصلاح خود نپردازیم، بیم آن است که در ظهور آن حضرت از او فرار کنیم، چون راهی که می‌رویم راه کسانی است که اَهَم و مهمی قائل نیستند».
حال که این قدر گناه اثرات بسیار بدی بر روح و جسم آدمی می‌گذارد، باید به سراغ راه‌های ترک گناه رفت.
از مهم‌ترین راه‌های ترک گناه ـ مطابق با روایات و توصیه‌های علمای اخلاق ـ یاد مرگ است، اما این امر باید مرتب و مداوم باشد، زیرا ائمه اطهار فرمودند: «اَحَبُّ الاْعْمال الی الله عزّوجلّ ما داوم العبد علیه و ان قل» این عمل مؤثر باید هر شب و در موقع خواب انجام شده و ادامه پیدا کند. یاد مرگ، داوری بسیار قوی برای اصلاح قلب و رفع اثرات گناه است.
عاشق دیدار امام زمان (عج)، اگر حقیقتاً به دنبال مطلوب خود هست، باید به‌دنبال این مطلب باشد و اسباب گناه را از خود دور کند و ابزار انجام گناه مثل فیلم‌ها، عکس‌ها و آلات موسیقی مبتذل و قمار، رفیق بد و دعوت‌کننده به گناه را از خود دور کند. هر شب مرگ و مسائل بعد از مرگ را یاد کرده و جهت سهولت در کار، کتاب‌هایی درباره مرگ و معاد و عواقب گناهان را مطالعه کند و از خدا و اهل بیت(ع) با گریه و تضرع بخواهد تا کم کم اثر گناهان از قلبش زدوده شده و میل به گناه در وی آن قدر ضعیف شود که شخص بر هوای نفسش غالب شود، چرا که این امر، همان رضایت امام زمان(عج) و نقطه اتصال به آن حضرت است.
منابع: رشاد القلوب دیلمی، کتاب سلیم‌بن‌قیس، بحار‌الانوار، توحید صدوق، معانی‌الاخبار، کافی، بحار‌الانوار، الغیبةنعمانی،الخرائج و الجرائح، مجمع‌البحرین، جامع‌الاخبار.