یادداشت
اربعین؛ قدرت هوشمند و بهره‌برداری هوشمندانه
اربعینوَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ ۚ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ؛ و شما ای مؤمنان در مقام مبارزه با آن کافران خود را مهیا کنید و تا آن حد که بتوانید از آذوقه و تسلیحات و آلات جنگی و اسبان سواری زین کرده برای تهدید و تخویف دشمنان خدا و دشمنان خودتان فراهم کنید و نیز برای قوم دیگری که شما بر دشمنی آنان مطلع نیستید (مراد منافقانند که ظاهراً مسلم و باطناً کافر محض‌اند) و خدا بر آنها آگاه است. و آنچه در راه خدا صرف می‌کنید خدا تمام و کامل به شما عوض خواهد داد و هرگز به شما ستم نخواهد شد. (انفال/ 60) 
 
در آیه فوق، خداوند به مؤمنان دستور می‌دهد از همه توان، قوت و قدرت خود برای مقابله با دشمن استفاده کنند. در مباحث‌ قدرت‌شناسی از سه نوع قدرت سخن به میان می‌آید: قدرت سخت، قدرت نرم و قدرت هوشمند. منظور از قدرت سخت، قدرتی است که پشتوانه آن وسایل فیزیکی است، مانند شمشیر، توپ، تانک، موشک، پهپاد و... ، مراد از قدرت نرم نیز هر چیزی که به‌صورت نرم، قدرت ایجاد می‌کند است، مانند دانش، جمعیت، سرمایه اجتماعی، اطلاعات، دین، آداب و رسوم، هویت و... حال اگر قدرتی داشته باشیم که هم از قدرت سخت و هم از قدرت نرم استفاده کند قدرت هوشمند نامیده می‌شود.
 
مراد از قوه در این آیه هر سه نوع قدرت است. مراسم اربعین مانند زیارت، قرآن کریم، روایات اهل بیت(ع)، نماز جمعه و جماعت از جمله فناوری‌های هوشمند اسلام است که کانون تولید قدرت هوشمند برای کشورمان به‌شمار می‌آید، اما متأسفانه آن چنان که باید و شاید از آن، از یک سو در راستای تبیین معارف روح‌افزای دینی و ایجاد وحدت میان کشورهای اسلامی و از سوی دیگر در جهت معرفی، تهدید و تخریب دشمن بهره‌برداری بهره‌ورانه نمی‌شود.
 
 بزرگترین اجتماع انسانی سالانه در جهان یعنی اربعین مولایمان اباعبدالله‌الحسین(ع) می‌تواند منشأ تحولاتی در جهان اسلام و دنیای معاصر باشد که زمینه را برای ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) نزدیک کند، اما دریغ و صد افسوس که متولیان و مردم و همچنین مراکز آموزشی، پژوهشی و رسانه‌ای و نیز مشتاقان اهل بیت(ع)، کمتر به اهمیت آن پی برده‌اند و در نتیجه کمتر به آن پرداخته‌اند و پیشنهاد می‌شود اتاق فکری ویژه اربعین در شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شود و به عنوان مرکز راهبردی ستاد اربعین، بررسی، اجرا و نظارت بر برنامه‌هایی در سطح بین‌المللی را در دستور کار خود قرار دهد تا این فناوری هوشمندانه کانون قدرت هوشمندانه اسلام قرار گیرد و تهدیدهای دشمن را به فرصت تبدیل کند.
 
سیدمصطفی احمدزاده، دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی