تغییر قبله علوم انسانی با حمایت از پژوهش‌های حوزوی ایجاد می‌شود
گروه حوزه علمیه: مدیر پژوهشی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با تاکید بر پرهیز از خودشیفتگی و نومیدی در تحقیقات حوزه گفت: اگر می‌خواهیم قبله علوم انسانی موجود را تغییر دهیم باید سمت و سوی تحقیقات حوزه و دانشگاه به این سمت، جهت‌دهی و حمایت شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد بهمنی، مدیر پژوهش موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به وضعیت پژوهش و تحقیقات حوزوی گفت: محتوای پژوهش‌های حوزوی تابع یکسری از متغیرات مختلف است و با در نظر گرفتن آن باید تعیین وضعیت کنیم.
وی با بیان اینکه حوزه منشأ بخش بزرگی از تحولات در انقلاب و بعد از آن بوده و تحولات و امکانات نیز بر روی حوزه موثر است، تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که بر روی آن تمرکز شده و از آن صحبت می‌شود، بحث تناسب میان نیاز‌های واقعی جامعه (به خصوص با تغییراتی که در هر دوره چند ساله در وضعیت بینشی و فکری جامعه رخ می‌دهد) با تحقیقات و پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه علمیه است.
بهمنی با اشاره به برخی کم‌کاری‌ها در زمینه پژوهش حوزه بیان کرد: ما منکر نقاط ضعف در پژوهش‌های حوزه نیستیم، ولی قطعا متغیراتی مانند بودجه نیز در آن اثرگذار است؛ وقتی مثلا در علوم پایه مانند نانوتکنولوژی، هوافضا و ... بودجه کمتر شود برون داد آن نیز خواه ناخواه از آن متاثر خواهد شد و در تحقیقات حوزه نیز حمایت‌های مالی و مدیریتی و معنوی بر روی یکسری از موضوعات مهم و اثرگذار است.
مدیر پژوهشی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی با بیان اینکه تعدد مراکز پژوهشی در حوزه نشانه پویایی حوزه علمیه است عنوان کرد: ما قدرشناسی لازم را از این تحقیقات باید داشته باشیم، ولی وضعیت مراکز و موسسات از حد توقع و انتظار پایین‌تر است.
بهمنی بیان کرد: در همین موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تحقیقات قابل توجهی به خصوص در علوم میان رشته‌ای مانند مدیریت، حقوق، علوم سیاسی و ... در حال انجام است، ولی وقتی شرایط سیاسی و اجتماعی تغییر می‌کند بر روی آن اثرگذار است و انتظارات نیز محقق نمی‌شود.
بهمنی با اشاره به مطالبی که در روز‌های اخیر در مورد بودجه حوزه عنوان می‌شود، در پاسخ به این سؤال که به نظر می‌رسد وضعیت بودجه‌ای پژوهش در حوزه خوب باشد، ولی جهت‌گیری پژوهشی دچار مشکل است ادامه داد: مسیر پژوهش در حوزه باید بدون خودشیفتگی از یکسو و از طرف دیگر بدون نومیدی دنبال و در مواردی به خصوص در زمینه علوم انسانی باید اصلاح شود.
وی تاکید کرد: ما چاره‌ای نداریم جز اینکه در علوم انسانی تغییر قبله بدهیم و بار‌های زمین مانده پژوهشی که نقطه ثقل آن، به ثمر رساندن علوم انسانی اسلامی است را محقق کنیم؛ اگرچه همان طور که اشاره کردم مشکلاتی نیز وجود دارد؛ زیرا دانشگاه چندین میلیون دانشجو دارد و حوزه چند هزار طلبه و جاذبه ظاهری دانشگاه هم در جذب دانش‌پژوه موثر است و از طرفی بودجه دانشگاه و حوزه قابل قیاس نیست.
مدیر پژوهشی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح کرد: مقام معظم رهبری جهت حرکت حوزه و دانشگاه را به سمت دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی تعیین فرمودند؛ یعنی قرار است اسلام، به مدیریت کشور و در سطح کلان، تمدن اسلامی بپردازد بنابراین حرکت پژوهش‌های حوزه باید بر روی این نقطه ثقل و تمرکز انجام شود.
بهمنی عنوان کرد: انسان‌های مومن و متدین در کشور توقع دارند که حوزه علمیه بتواند مناسباتی را جهت مدیریت اسلامی کشور فراهم کند و وضعیت جامعه اسلامی‌تر شود؛ سیاست و حقوق و اقتصاد و تربیت ما اسلامی شود و همه این مسایل در گرو تولید علوم انسانی بومی و مبتنی بر اسلام است؛ زیرا علوم انسانی به هر سمتی که تعیین قبله شود مردم نیز به همان رو حرکت خواهند کرد.
مدیر پژوهشی موسسه امام خمینی(ره) با بیان اینکه اولویت حوزه علمیه در پژوهش باید نظام و جامعه و کشور اسلامی باشد تصریح کرد: غرب ۵ قرن تلاش کرد تا بتواند ساختار‌های متناسب با ارزش‌های خود را ایجاد کند در عین اینکه موارد زیادی از مشکلات نیز در برابر آنان وجو دارد؛ هنوز در غرب حقوق و ارزش زن لگدمال می‌شود و حقوق حیوانات در اسلام از حقوق زن در غرب بیشتر است.
بهمنی با تاکید بر توسعه پژوهش‌های تطبیقی اسلام و غرب اظهار کرد: خود این موضوع که بار سنگین پژوهش حوزه را به چه سمتی باید ببریم می‌تواند موضوع تحقیق جدی میدانی و کاربردی باشد؛ مقام معظم رهبری بر جنبش نرم‌افزاری تاکید کردند و به پیش بردن نظام به این سمت، رسالت حوزه و دانشگاه است.
وی افزود: حوزه و دانشگاه باید در راستای ارزش‌های انقلاب، اولویت‌های نظام اسلامی را به عنوان اولویت‌های جهان اسلامی بررسی کنند و تلاش‌های خوبی که به خصوص در موضوع علوم انسانی می‌شود را سرعت ببخشند و تقویت کنند و کاستی‌ها نیز برطرف شود.
بهمنی با تاکید مجدد بر رسالت دولت در کمک به وضعیت پژوهش از جمله در حوزه عنوان کرد: دولت همان‌طور که در تربیت دانشجو به حق بودجه‌هایی را اختصاص می‌دهند باید در فضای دینی نیز این کار صورت بگیرد و حوزه تنها متکی بر خودبنیادی مالی و اتکا به بدنه متدین جامعه نباشد.
بهمنی، وجود درد مشترک میان محققان کشور در هر عرصه و زمینه با دولت را مهم توصیف کرد و ادامه داد: فضای پژوهشی کشور در حوزه و دانشگاه باید به این سمت برود که درد‌های کشور با نگاه به درون درمان شود.
گفت‌وگو از علی فرج‌زاده
انتهای پیام
