همانندی غیبت امام زمان(عج) با داستان یوسف(ع)

بر اساس حدیث شریف ثقلین، قرآن و عترت طاهرین دو میراث گرانبها هستند که هیچ گاه از یکدیگر جدا نمی‌شوند. این دو میراث مؤید، مفسر و مبیّن یکدیگرند. از جمله مباحث مهم عترت، موضوع مهدویت است. از این رو در آیاتی از قرآن کریم می‌توان مباحث مرتبط با مهدویت مانند ظهور، قیام، غیبت و حکومت حضرت مهدی(عج) را مشاهده کرد. برخی آیات مهدویت را تا حدود ۵۰۰ آیه ذکر کرده‌اند، در تفسیر یا تأویل آن‌ها، به روایاتی از اهل بیت(ع) استناد شده است.

درباره آیات مهدویت آثار زیادی هم نوشته شده است که از جمله می‌توان به «الامام المهدی(عج) فی القرآن و السنة»، «المحجة فیما نزل فی القائم الحجة(عج)»، «القرآن یتحدث عن الامام المهدی(عج)» و «امام مهدی(عج) در قرآن» اشاره کرد. در تشریح آیات مهدوی، به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین محمود اباذری، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه، رفتیم. وی در این بخش از گفت‌وگو با ایکنا؛ به چرایی و چگونگی غیبت و اینکه امام(عج) در دوره غیبت چه خیر و برکتی دارد پرداخت.

حجت‌الاسلام اباذری با اشاره به سوره حضرت یوسف(ع) در قرآن کریم، بیان کرد: یکی از شیوه‌های بیان در قرآن بیان غیرمستقیم است که جزء زیبایی‌های قرآن است و نوع دیگر بیان مستقیم مطالب است؛ لذا کتاب الهی، حقائق را به این دو صورت بیان فرموده است.

فَعَرَفَهُمْ وَ هُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ

وی با بیان اینکه گویا سوره یوسف آمده تا مسئله غیبت امام زمان(عج) را تشریح کند، اظهار کرد: در آیه 58 این سوره می‌خوانیم: «و جَاءَ إِخْوَةُ يُوسُفَ فَدَخَلُوا عَلَيْهِ فَعَرَفَهُمْ وَهُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ؛ و برادران يوسف آمدند و بر او وارد شدند [او] آنان را شناخت، ولى آنان او را نشناختند». در این آیه بیان شده است که حضرت یوسف برادران را شناختند، ولی برادران حضرت را نشناختند؛ معنای غیبت همین است؛ در روایت از امام صادق(ع) سؤال شده و ایشان فرموده‌اند که مثل غیبت امام زمان(عج) همانند ماجرای حضرت یوسف(ع) است.

اباذری افزود: ممکن است که حضرت را ببینیم، ولی نشناسیم؛ مرحوم صدوق در کمال‌الدین روایت نورانی از امام علی(ع) روایت کرده که ایشان فرمودند: خداوند چهار چیز را در چهار چیز مخفی کرده است؛ یکی آن است که ولی خود را در میان مردم مخفی کرده است؛ یعنی حضرت در مجالس بی‌گناه، مفید، فاخر و در کوچه و خیابان هستند، ولی مردم او را نمی‌شناسند؛ لذا در روایت داریم که هیچ کسی را دست کم نگیرید و تحقیر نکنید شاید ولی‌ای از اولیاءالله باشد.

قدرنشناسی دلیل غیبت

این کارشناس مهدویت با اشاره به چرایی غیبت به آیه 89 یوسف «قَالَ هَلْ عَلِمْتُمْ مَا فَعَلْتُمْ بِيُوسُفَ وَ أَخِيهِ إِذْ أَنْتُمْ جَاهِلُونَ؛ گفت آيا دانستيد وقتى كه نادان بوديد با يوسف و برادرش چه كرديد» اشاره کرد و افزود: اینکه آیا می‌دانید با یوسف و برادرش چه کردید، یعنی آیا می‌دانید گرفتاری‌هایتان معلول رفتار خود شما با ولی زمانتان بود؛ این قدرنشناسی مردم بود که کار را در دوره امام زمان(ع) به غیبت کشاند.

این استاد و محقق مباحث مهدوی تاکید کرد: اگر قدرنشناسی سبب غیبت است، قدرشناس شدن سبب ظهور خواهد بود؛ ممکن است بگوییم که آن قدرنشناسی‌ها را نداشته‌ایم و دیگران این کار را کرده‌اند و چرا باید چوب آن را بخوریم؟ پاسخ این است که اولاً خداوند همه را آزمایش می‌کند، ثانیاً اگر واقعاً قدرشناس حضرت حجت باشیم درجات بسیار ارزشمند و والا خواهیم داشت و ثالثاً رسالت و تکلیف ما این است که جامعه را قدرشناس امام زمان(عج) کرده و در این مسر حرکت کنیم.

وی افزود: براساس این آیه شریفه از یوسف(ع) پرسیدند که حقیقتاً تو یوسف هستی؟! نکته مهم در اینجا این است که کاری نکنیم که وقتی با مهدی فاطمه و یوسف زهراء(س) روبرو می‌شویم شرمنده او باشیم؛ برادران یوسف وقتی با یوسف روبرو شدند و او را شناختند عرق شرم و خجالت بر روی آنان جاری و سر به زیر شدند و نباید چنین کنیم و در مسیری که امام می‌پسندد حرکت کنیم تا از شرمندگی ما کاسته شود.

سیره اولیاء الهی در مواجهه با خطای دیگران

اباذری با توجه به رفتار و سیره امام زمان(عج) اظهار کرد: حضرت یوسف عزیز مصر است و همه قدرت در دست اوست و برادرانش با پای خودشان نزد او آمده‌اند و می‌تواند دستور دهد که آنان را بکشند و به زندان بیاندازند تا تاوان کاری را کرده بودند بدهند، ولی حضرت یوسف طبق آیه 92 این سوره فرمود: «قَالَ لَا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُاللَّهُ لَكُمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ؛ [يوسف] گفت امروز بر شما سرزنشى نيست‏ خدا شما را مى‌آمرزد و او مهربانترين مهربانان است»؛ یعنی خداوند می‌بخشد و امام زمان(عج) با شیعیان گناهکار در صورتی که بخواهیم توبه کنیم اینچنین رفتار می‌کنند و اولیاء الهی این سیره را دارند که یوسف با برادرانش داشت پس باید امیدوار باشیم، ولی این امیدواری ما را به گناه نکشاند.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه تصریح کرد: حضرت یوسف(ع) ناشناس بود، ولی چه برکات فراوانی برای مردم مصر و کشورهای همسایه داشت و امروز هم هر نعمت و برکتی داریم از وجود پرخیر و برکت حضرت حجت است، ولی به آن توجه نداریم در حالی که هرقدر بر عمرمان افزوده می‌شود باید وجودمان سرشار از معرفت، عشق و علاقه به حضرت شود و بتوانیم اخلاق و رفتار خود را با اخلاق و رفتار آن حضرت تنظیم کنیم.

اباذری تاکید کرد: وظیفه آحاد جامعه امروز ما این است که به یاد امام زمان(عج) باشند و این یاد علاوه بر ذکر برخی دعاها مانند سلامتی آن حضرت و اهدای صلوات به ایشان باید با ذکر عملی که اطاعت از مسیر اولیاء الهی است باشد و همه بدانیم که آن حضرت حضور دارند و آگاه به امور شیعیان هستند و ما آزاد و رها نیستیم که بخواهیم احساس تنهایی و بی‌پناهی کنیم.

انتهای پیام