گذر از سختی‌های زندگی با اعتماد و اتصال به معبود

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، رضا دژبخش، عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران، شامگاه گذشته اول اردیبهشت‌ماه، در اولین جلسه از سلسله جلسات تدبر در قرآن کریم با موضوع «تدبر در سوره بلد» که به همت مرکز قرآنی شهید شهریاری دانشگاه فردوسی مشهد و مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران، به صورت وبینار برگزار شد، اظهار کرد: ما در بسیاری از مواقع در زندگی خود با اتفاقاتی مواجه می‌شویم که برای ما مطلوب نیستند که این اتفاقات را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، اتفاقاتی که مقصر اصلی آن‌ها خودمان هستیم و برخی از اتفاقات نیز به اختیار ما نیستند و به گونه‌ای برای ما رقم می‌خورد که ما از آن‌ها راضی نیستیم و اعتراض می‌کنیم.

وی ادامه داد: وقتی ما وارد فضای جدیدی مانند دانشگاه و... می‌شویم که قوانین مخصوص به خود را دارند که اگر طبق آن رعایت نکنیم ممکن است برای ما مشکلاتی را ایجاد کند، فارغ از اینکه ممکن است این قوانین مربوطه از نظر ما عادلانه باشند و یا نباشند و دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم نیز اینگونه است.

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران اضافه کرد: این دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم نیز قوانینی دارد، فارغ از اینکه به عدالت خدایی که خالق این دنیاست اعتماد داریم و این قوانین را عادلانه می‌دانیم و یا نمی‌دانیم، این قوانین وجود دارند و جاری هستند و طبق این قوانین با ما برخورد می‌شود و به گونه‌ای هستند که هیچگونه عیب و نقصی در آن‌ها وجود ندارد.

دژبخش خاطرنشان کرد: نکته قابل توجهی که در این خصوص وجود دارد، این است که ما انسان‌ها در بسیاری از مواقع، بسیاری از قوانینی که علوم جدید آن‌ها را کشف کرده‌اند، مانند قانون جاذبه که بدیهی است، نمی‌شناسیم که همین آشنا نبودن به این قوانین دنیایی باعث می‌شود که دنیا بر ما سخت گرفته شود و ما را دچار ناراحتی کند، اما در اینجا اگر بدانیم که این امر یک قانون سخت برای همه وجود دارد و این سختی برای همه قابل درک است، در این صورت درک خواهیم کرد که این قانون تنها برای ما سخت نیست.

وی بیان کرد: سوره مبارکه «بلد» اینگونه آغاز می‌شود: «لَا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ» که خداوند در این آیه می‌فرماید: سوگند به این شهر و در حقیقت خداوند در آیه نخست این سوره مبارکه، اهمیت سرزمین‌ها را بیان می‌کند. «لَا أُقْسِمُ» به معنای این است که قسم نمی‌خورم و بیانگر این واقعیت است که خداوند موضوعی را که بنا است، بیان کند از آنچه ما تصور می‌کنیم از اهمیت زیادی برخوردار است.

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران ادامه داد: در آیه بعدی نیز خداوند می‌فرماید: «وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَذَا الْبَلَد؛ حال آنکه تو در این شهر قرار داری»، با توجه به اینکه این سوره در مکه نازل شده و پیامبر(ص) نیز در آنجا ساکن هستند، به همین دلیل خداوند به شهری که پیامبر(ص) در آن ساکن هستند، قسم خورده، زیرا خون پیامبر(ص) در این سرزمین حلال شمرده شده است.

دژبخش عنوان کرد: در آیه سوم این سوره خداوند می‌فرماید: «وَ وَالِدٍ وَمَا وَلَدَ» و سوگند به والد «پدر» و آنچه که از او متولد می‌شود یعنی«مادر»، در حقیقت خداوند در این آیه به تولید نسل‌ها اشاره دارد و به‌نوعی این آیه ارزش و اهمیت شهرها را بیان می‌کند، لذا هدف خداوند از بیان اهمیت شهرها این است که ما اگر بخواهیم سختی‌های دنیا را بشناسیم، تا سختی‌های آن را بر خود آسان کنیم، باید به ارزش و اهمیت شهرها پی ببریم.

وی خاطرنشان کرد: در اینجا می‌توان به داستان حضرت ابراهیم(ع) که در صحرا رخ داد، اشاره کرد. در حقیقت اتفاقاتی که برای اشان نشان می‌دهد که ایشان با سختی‌های زیادی مواجه بودند، اما همه این سختی‌ها را در زندگی خود متحمل می‌شدند تا توحید در عالم فراگیر شود.

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران اظهار کرد: در حقیقت ارزش شهرها به نسل‌هاست زیرا خداوند در این آیه می‌گوید که قسم به سرزمینی که تو ساکن آن هستی و این نشان می‌دهد که ارزش شهرها را به وجود نسل‌ها می‌داند، به عنوان مثال ما امروزه اگر به شهرهای مختلفی سفر می‌کنیم، باید برای شناخت آن شهرها از مزار شهدا و مقبره‌های علما نیز دیدن کنیم، تا بدانیم که چه کسانی در این سرزمین‌ها بوده‌اند و برای حفظ سرزمین خود چه اقداماتی انجام داده‌اند.

دژبخش تأکید کرد: در آیه چهارم این سوره مبارکه خداوند این قسم‌ها را خورده تا به این برسد که بگوید ما انسان را در سختی آفریدیم، در حقیقت این آیه یک قانون را به ما نشان می‎دهد، قانونی با همان استحکام و ثبات قانون جاذبه‌ای که ما آن را می‌دانیم و هیچ راهی برای انکار آن نداریم.

وی خاطرنشان کرد: خداوند در آیه چهارم این سوره می‌گوید که نظام انسان را در سختی خلق کردیم و کارهای آن‌ها آنگونه که ما می‌خواهیم پیش می‌رود، در واقع جنس دنیا جنس سختی است و هیچ راه فراری از آن نداریم، اما انسان باید به خدای خود که خدای احد و صمد، خدای مهربانی‌ها، بی نیاز از همه چیز و صلاح همه را می‌داند، اعتماد داشته باشد و تمام سختی‎های این دنیا را بپذیریم.

جنس دنیا، جنس سختی است

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران گفت: در واقع ما امروزه به آشنایی با قرآن نیاز داریم زیرا بدون قرآن نمی‌توان زندگی خوبی داشت و آنچه را که مورد نیاز است را نمی‌توان دانست، این در حالی است که دنیا نسبت به آنچه که در قرآن آمده و برای ما بیان کرده، عقب است و علم نسبت به قرآن نیز عقب‌تر است و آن روشی را که باید در زندگی داشته باشد را نمی‌داند.

دژبخش اضافه کرد: اینکه خداوند انسان را در سختی آفریده، بدین منظور است که انسان در زندگی خود دچار سختی می‌شود و خداوند مسیری را در این راستای برای او قرار می‌دهد که این مسیر نیز همراه با سختی است، اما باز هم آسان‌ترین راه است و می‌تواند با قرار گرفتن در آن به مقصد برسد، همواره خداوند در این راه ما به گفه است که صبر پیشه کنید که قطعا به مقصد می‌رسید و نتیجه آن را خواهید دید.

وی ادامه داد: اما در این میان شیطان ما را وسوسه می‌کند و می‌گوید که زندگی سخت است و عمل کردن به دستورات خداوند نیز کار سختی است و با این حرف‌هایش باعث می‌شود که ما از این مسیر خارج شویم و به‌نوعی با این دروغ خود قول، راهی آسان را به ما می‌دهد، اما زمانیکه انسان می‌داند خدا انسان را در سختی قرار داده، در این صورت است که این سختی‌ها برای او آسان و قابل تحمل می‌شود و به هیچ عنوان نگرانی در او راه پیدا نخواهد کرد.

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران تأکید کرد: بنابراین وقتی انسان می‌فهمد که دنیا، دنیای سختی است آن را با رغبت می‌پذیرد و همین امر باعث می‌شود که در انتخابات خود به درستی عمل کند و این انتخاب او به رستگاری او می‌انجامد. روایتی از پیامبر(ص) در این خصوص وجود دارد که فرموده‌اند: «هرکس چیزی را طلب کند که خلق نشده است هم خودش را خسته می‌کند و هم روزی خود را از دست می‌دهد»، در مقبال از ایشان پرسیدند: «آن چیست که خلق نشده؟» ایشان در پاسخ فرمودند: «راحتی در دنیا که این راحتی تنها در بهشت یافت می‌شود».

دژبخش عنوان کرد: در آیه بعد این سوره نیز خداوند می‌فرماید: «أَيَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ»، منظور از این آیه این است که فردی که به گمانشان رسیده که هرگز کسی بر او تنگ نمی‌گیرد و سپس در آیه بعدی می‌گوید: « يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُبَدًا» و با خود می‌گوید مال فراوانی را تلف کرده‌ایم و سپس در آیه بعدی نیز می‌گوید: « أَيَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ» و با خود می‌گوید آیا پندارد که هیچکس او را ندیده است. در حقیقت این فرد، فردی است که این قانون را که خداوند انسان را در سختی خلق کرده را نمی‌داند.

وی بیان کرد: در آیات بعدی نیز خداوند می‌فرماید که آیا ما به او دو چشم، زبان، دو لب و راه خیر و شر را به او نشان نداده‌ایم؟ در اینجا منظور این است که خداوند این نعمت‌ها را به انسان داد ، این قدرت‌ها را برای به سختی وارد شدن به عقبه به ما داده است. منظور از عقبه در اینجا این است که انسان همراه با اختیار خود به عقبه وارد شود و در حقیقت سربالایی است که به قله می‌رسد و اگر خداوند به او نمی‌گفت که عقبه چیست، پس چه چیزی می‌توانست او را به عقبه آگاه کند.

عقبه در قرآن

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران گفت: مترجمان عقبه را به معنای باز کردن گردن ترجمه کرده‌اند، همچنین می‌توان عقبه را اینگونه معنا کرد که به افراد یتیم و برده‌ها طعام دادن و گرفتاری‌های دیگران را حل کردن، زیرا خداوند به ما چشم، قدرت تکلم و قدرت تشخیص اعطاء کرده تا با این‌ها وارد عقبه شود، گرفتاری‌های دیگران را حل کند و یتیمان را سیر کند، در حقیقت پیامبران هم برای اینکه گرفتاری‌های دیگران حل شود و جریان توحید را راه‌اندازی کنند، خود را به سختی می‌انداختند.

دژبخش اظهار کرد: در آیه 17 این سوره مبارکه خداوند می‌فرماید:«ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» به این معنا که یکدیگر را به صبر، مقاومت داشتن، ادامه دادن و مهربانی توصیه و سفارش کنید، کسانی که وارد عقبه می‌شوند، جزو دسته از این افراد قرار می‌گیرند، در این آیه منظور خداوند این است که کسی که اینگونه وارد عقبه شد و از قدرت تشخیص خود برای اطعام یتیم در روز قحطی و گرفتاری دیگران استفاده کرد، آنگاه جزو کسانی می‌شوند که ایمان آوردند و امنیتی را هم برای خود و هم برای دیگران ایجاد کردند.

وی عنوان کرد: در آیه 19 نیز خداوند اینگونه می‌فرماید: «وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا هُمْ أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ» این آیه دقیقا نقطه مقابل آیه قبلی است و بیان می‌کند کسانی که به آیات ما کافر هستند، آن‌ها اصحاب شوم و یا جهنمی هستند و آتشی بر آن‎ها احاطه دارد که به آن‌ها چسبیده است.

عضو هیئت علمی مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران بیان کرد: بنابراین انسان می‌تواند با استفاده از این آیات به حقیقت بالایی دست پیداکند، می‌تواند به این حقیقت دست پیدا کند که دنیایی که در آن زندگی می‌کند، بدون خدا زندگی جهنم است، ما نیاز داریم که خود را به خدا وصل کنیم و از این‌رو است که خداوند آیاتی را برای ما قرار داده که این آیات همه آنچه را که ما در زندگی سر و کار داریم و خداوند با همه آن‌ها به خدا متصل هستیم، می‌تواند ما را به خدا برساند.