ایجاد زمینه مرجعیت علمی قرآن در گرو تولید پژوهش‌های مناسب است
رئیس میز کار تخصصی توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن دفتر تبلیغات گفت: تولید پژوهش‌های متناسب با نیازهای مرتبط با حوزه مرجعیت فقهی، فرهنگی و علمی قرآن از راهکارهای اساسی است که می‌تواند در فراهم کردن زمینه توسعه مرجعیت علمی قرآن و نهادینه کردن فرهنگ قرآن، نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، رئیس میز کار تخصصی توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن دفتر تبلیغات اسلامی، شامگاه 12 اسفندماه در همایش مرجعیت قرآن کریم که به صورت مجازی برگزار شد در خصوص بررسی نقش پیش نیازهای پژوهشی قرآنی در توسعه فرهنگ و مرجعیت علمی قرآن، اظهار کرد: در قرآن کریم به نقل از پیامبر آمده است: «پروردگارا این قوم من از قرآن دوری جسته‌اند» و همچنین در حدیث ثقلین نیز ایشان فرموده‌اند «من در میان شما دو چیز گرانبها را به یادگار می‌گذارم و آن کتاب خدا و عترتم است و تا زمانی‌که به این دو تمسک جویید، هرگز گمراه نخواهید شد.»
وی عنوان کرد: براساس حدیث نورانی ثقلین همه ما می‌دانیم که منشأ تمام گرفتاری‌های جوامع اسلامی اعم از گرفتاری‌ها و مشکلات در حوزه اعتقاد، اخلاق، فرهنگ، سیاست و مباحث دیگر، مهجور شدن قرآن و عترت(ع) است.
رئیس میز کار تخصصی توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن دفتر تبلیغات اسلامی گفت: بدیهی است که تمام مراحل ارتباط با قرآن مانند آموزش، تدبر، قرائت، انس و آشنایی با معارف قرآن مقدمه‌ای برای عمل به قرآن است و در حقیقت اگر قرآن در عمل، گفتار، رفتار و شخصیت فرد و جامعه متجلی نشود، هرگز جامعه قرآنی مواجه نخواهیم شد و همواره عمل به قرآن است که قلوب را منقلب و جوامع را تعالی می‌بخشد.
عیسی‌زاده بیان کرد: بسنده کردن به آموزش، تدبر و شناخت مفاهیم قرآنی تنها می‌تواند نام قرآن را به ظاهر از مهجوریت خارج کند، در حالی‌که مهجوریت اصلی عمل نکردن فرامین و اهداف قرآنی در عمل و رفتار مردم و جامعه است. این در حالی است که با مشاهده وضعیت تعامل با قرآن در جامعه فعلی در حوزه‌های مختلف فردی و اجتماعی، علمی و عملی هنوز فاصله زیادی بین فرهنگ قرآن و فرهنگ حاکم بر عرصه‌های علمی و عملی جامعه وجود دارد.
وی ادامه داد: برای نمونه در عرصه علمی بسیاری از گرایش‌های علمی مانند علوم انسانی هنوز نه بر اساس جهان‌بینی توحیدی و مبانی قرآنی، بلکه براساس جهان‌بینی غربی که برگرفته از جهان‌بینی مادی، لیبرالیستی و اومانیستی است در مراکز آموزشی کشور در حال آموزش است و در حوزه عمل هم مشاهده می‌شود که بین سبک زندگی قرآنی و سبک زندگی حاکم بر جامعه تفاوت فراوانی وجود دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با اشاره به راهکار توسعه مرجعیت علمی قرآن و نهادینه کردن فرهنگ قرآن، گفت: به نظر من از راهکارهای اساسی که می‌تواند در فراهم نمودن زمینه توسعه مرجعیت علمی قرآن و نهادینه کردن فرهنگ قرآن، نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد، تولید پژوهش‌های متناسب با نیازهای مرتبط با حوزه مرجعیت فقهی، فرهنگی و علمی قرآن است که انجام چنین رسالتی بر عهده مراکز مهم پزوهشی کشور از جمله حوزه و دانشگاه است.
عیسی‌زاده بیان کرد: از همین‌رو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم در راستای انجام چنین رسالتی تولید و تهیه پروژه زیرساختی در حوزه‌های گوناگون علوم و معارف قرآن و غیره را در دستور کار خود قرار داده است. در کنار تولید چنین پروژه‌هایی تأسیس کارگروه ویژه مرجعیت علمی قرآن را نیز در دستور کار قرار داده که در طی دو سال اخیر کارهای فراوانی از جمله تصویب منشور مرجعیت علمی قرآن را انجام داده است.
وی با اشاره به پروژه‌هایی که می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه مرجعیت علمی قرآن و همچنین فرهنگ قرآن در جامعه، عنوان کرد: یکی از این پروژه‌ها که نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه پژوهش‌های قرآنی و تولید فرهنگ‌نامه‌های تخصصی که عنوان زیرساخت و مبانی علوم است، فرهنگ قرآن و یا همان کلید راهیابی به مفاهیم قرآن است.
رئیس میز کار تخصصی توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن دفتر تبلیغات اسلامی اضافه کرد: در حقیقت فراهم کردن دسترسی سریع و آسان به جامع‌ترین و ریزترین اطلاعات قرآنی مورد نیاز اقشار گوناگون جامعه از اهداف اصلی تهیه این کلان پروژه قرآنی بود. این پروژه قرآنی با مشتمل بودن 3000 مدخل اصلی و 60 هزار عنوان فرعی می‌تواند در دستیابی به نیازهای قرآنی اقشار مختلف جامعه به موضوعات مورد نظر خود، کمک کند.
ارزش تمدنی جامعه گفت‌وگو محور
محمد باغستانی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در ادامه در خصوص ارزش تمدنی جامعه گفت‌وگو محور با درنگی در آیات 31 و 32 سوره مبارکه «زخرف»، اظهار کرد: در خصوص این آیات لازم است که به چند نکته اشاره کنم. نکته اول این است که در این آیات داستان از آنجایی شروع می‌شود که اهل مکه و اهل قریش درباره نزول قرآن به تعیین تکلیف برای خدای متعال رسیدند که چرا این قرآن را برای بزرگان مکه نازل نکرده است.
وی ادامه داد: نکته دوم این است که نگاه سطحی و مادی آن‌ها در این اعتراض آشکار است و در حقیقت این قوم معیار سخن و سنجش کتاب الهی از سوی اعلام کردند که شخص پرستی است نه حق‌پرستی که اگر بود باز هم قرآن و هم نازل کننده قرآن را گرامی می‌داشتند، اما نظام اشرافی و طبقاتی آن‌ها را شخص پرست تربیت کرده نه حق پرست.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: نکته سوم نیز این است که پاسخ‌های متین و عقلانی حق تعالی هم جالب و هم تربیتی است، زیرا حق تعالی به عنوان پروردگار اصلی همگان و از جمله مشکران که به ایشان حق اختیار داده با احترام سخن آن‌ها را بی کم و کاست نقل کرده و آیه قرآن خود قرار داده است.
باغستانی اظهار کرد: در اینجا احترام به سخن مشرکان و یا مخالفان برنامه‌های خداوند در زمین در بالاترین حد احترام قرار گرفته، چرا که خداوند نیز خود آن‌ها را روایت‌گری کرده و هم اینکه آن‌ها را در حد آیه قرآن قرار داده است.
وی اظهار کرد: تا اینجا می‌توان اینگونه برداشت کرد که سخن انسان در هر رده و سطحی از حقیقت گویی و باطل گویی و در هر دوره تاریخی که زندگی کرده باشد، فارغ از آنکه با فرستادگان خداوند در زمین چه رفتاری داشته باشد، اما باز هم خداوند سخنان آن‌ها در قرآن کریم به‌عنوان آیه قرار داده است.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: نکته چهارم نیز این است که همواره دانسته می‌شود که تحمل مخالف به تحمل سخن اوست، ولو اینکه این سخن جز تمسخر نباشد و هیچ بهره‌ای از حقیقت نداشته باشد.
باغستانی در ادامه تصریح کرد: اما این در حالی است که به هنگام داوری از این حق برخوردار است، تا به درستی گزارش شود و صداقت و امانت در روایت آن به خرج داده شده باشد به آن اندازه که مخالفان عصر قرآن در عصر نزول آن در مکه هرگز اعتراضی به پیامبر نکرده باشند که چرا در آنچه می‌گویی سخنان ناروا به ما نسبت داده می‌شود، بلکه سخنان آن‌ها درباره خداوند و رسول او در متن قرآن آمده است و این می‌شود حد تحمل و تحمل مخالف در منطق قرآنی که یک سوی این ارتباط انسان و سوی دیگر خداوند است.
وی بیان کرد: نکته دیگر این است که این مدل قرآن تحمل مخالف بعدها در مدینةالنبی توسط حضرت محمد(ص) دنبال شد و نسبت به مخالف سرسختی چون عبدالله‌بن اوبی که رئیس مخالفان مدینه بود، تا آنجا دنبال شد که از پس ابراز مخالفت او با خروج از مدینه برای نبرد احد و تصمیم متفاوت پیامبر(ص) درباره خروج از شهر و اقدام ناروای او با ابراز سخنان ناروای او و شکست مسلمانان در این جنگ منجر شد.
انتهای پیام
