پژوهشگران و فناوران برتر دانشگاه فردوسی تجلیل شدند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، در گرامیداشت هفته پژوهش و فناوری به همت معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی و ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری، امروز 23 آذرماه از پژوهشگران و فناوران برتر دانشگاه فردوسی در تالار خیام دانشکده مهندسی این دانشگاه تقدیر  شد.

احد ضابط، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد، در این مراسم با اشاره به دیده نشدن نفع خلقت از دانش‌، بیان کرد: از  برنامه‌هایی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و تأیید شده است، نخست دانشگاه اسلامی و دیگری زیست‌بوم نوآوری شرق کشور است. در این برنامه دانشگاه زنجیره علم و ثروت را خود تکمیل می‌کند، البته عمده آن در بیرون از دانشگاه اتفاق خواهد افتاد که در طرح توسعه دانشگاه شامل ساخت‌وسازهای حوزه پردیس علوم انسانی، توسعه دانشکده مهندسی مصوب شده است.

وی با اشاره به این‌که این برنامه نیازمند منابع مالی دارد، ادامه داد: این همت همچنین از جنس همکاری 800 عضو هیئت علمی و حدود 12هزار همت دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی به‌علاوه همت همکاران در بدنه مدیریت دانشگاه است.  

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به لزوم ساخت دانشکده‌های جدید اقتصاد، علوم سیاسی، حقوق، الهیات و... گفت: همه این دانشکده‌ها قرار است جز کمیسیون نوآوری و پارک و علم و فناوری و مراکز رشد و ذیل توسعه فناوری پیش خواهند رفت. 

وی با اشاره به 70 میلیارد وام مصوب در حوزه شبکه آزمایشگاهی، بیان کرد: برنامه کوتاه‌مدت چند ده میلیاردی برای توسعه و تجهیز حوزه شبکه آزمایشگاهی در نظر گرفته‌ایم. 

پرورش انسان ارزش‌آفرین

رضا لطفی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد در این مراسم با اشاره به آیه 11 سوره رعد که خداوند در آن می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّي يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِم؛ خداوند حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند» سخن خود را آغاز کرد و با دستگیری از  حدیث نبوی: «اللّهمّ إنّی أعوذ بک من علم لاینفع»، گفت: در کشور ما خیلی از علم غیرنافع سخن نمی‌گوییم.

وی با بیان اینکه پژوهشگران خیلی خوب مسائل را حل‌ کنند، مطرح کرد: سوال این است که آیا همیشه مسئله خوب را مطرح می‌کنند؟ و آیا مسائلی که ما به عنوان پژوهشگر به فکر حل آن هستیم، مسائل ارزشمندی هستند؟ و سوال مهم در حوزه معاونت پژوهش و فناوری این است که محصول اصلی دانشگاه چیست؟

لطفی با اشاره به حدیث نبوی: «حُسْنُ السُّؤالِ نِصْفُ الْعِلْمِ»  افزود: غربی‌ها چندین سال است بر این موضوع تمرکز کرده‌اند و مقالاتی با این محتوا که چگونه مسئله‌هایی که ارزش حل کردن دارند را شناسایی کنیم.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به پول نفت به عنوان ورودی سیستم دانشگاه و دستاوردهای پژوهشی به عنوان خروجی، آن گفت: اگرچه هنوز توقع و انتظار وزارت علوم از دانشگاه، دستاورد محور است، اما نگاه دیگری به دانشگاه وجود دارد که حاصل تغییر پارادایم است و خروجی اصلی دانشگاه را انسان می‌داند و بدین‌گونه تغییر اساسی " paradigm shif" از دستاورد محوری به پرورش انسان ارزش‌آفرین رخ داده است.

وی با در خصوص معنای " paradigm shif" گفت: زمانی که روش رایج و مقبول در انجام کاری یا فکر کردن در مورد چیزی کاملاً تغییر کند، تغییر پاردایم اتفاق می‌افتد. به این معنا دانشگاه شاهد این اتفاق است که بسیار اهمیت دارد و به یاری تمامی اساتید و دانشگاهیان نیازمند است.

لطفی با اشاره به سخن شهید مطهری: «من ستایشگر معلمی هستم که به من اندیشیدن را بیاموزد، نه اندیشه‌ها را» بیان کرد: تغییر پارادیم ملزوماتی دارد از جمله بازتعریف ارزش و ارزش‌آفرینی در همه بخش‌های معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه است که ضرورت دارد، باید دید چه چیزهایی ارزش می‌آفرینند؟ این سوال مهم نیازمند تفکر و تأمل جمعی دانشگاه است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد از دیگر ملزومات تغییر پارادیم را پرهیز از افراط و تفریط و تقویت تعامل با همه ارکان دانشگاه دانست و در خصوص بازتعریف ارزش و ارزش‌آفرینی، گفت: تشکیل اتاق فکر که تاکنون 9 جلسه برگزار کرده است، ارتقای گروه نوآوری به مدیریت نوآوری و تقویت کارگروه «اخلاق در پژوهش» از جمله اقداماتی است که تاکنون انجام شده است.

وی به معرفی ارکان معاونت پژوهشی پرداخت و تصریح کرد: مدیریت پژوهشی با حضور دکتر محمدرضا حسین‌دخت، مدیریت نشر، علم سنجی و کتابخانه مرکزی با حضور دکتر بهروز مهرام، مدیریت ارتباط صنعت با جامعه با حضور دکتر مهدی پناهی، مدیریت شبکه آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها با حضور دکتر علی دشتی، مدیریت نوآوری با حضور سید محمود یوسف ثانی را تشکیل می‌دهند.

لطفی در ادامه به نیابت از علی دشتی به ارائه گزارش برنامه‌های یک ساله شبکه آزمایشگاه‌ها  پرداخت و بیان کرد: ارائه گزارش فعالیت‌ها در خصوص میزان تحقق شبکه‌سازی آزمایشگاه‌ها در سطح دانشگاه، مشارکت و حضور فعال در نمایشگاه هفته پژوهش و فناوری خراسان رضوی 1402، رونمایی از دستگاه‌های خریداری شده با فناوری  بالا طی یک سال گذشته، رونمایی از داشبورد شبکه آزمایشگاه‌ها ارائه گزارش مربوط به راه‌اندازی و بهره برداری از سامانه خدمات آزمایشگاهی از اهم این برنامه‌ها است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه به برنامه‌های حوزه مدیریت نوآوری اشاره و اظهار کرد: ارزیابی فعالیت‌های گروه نوآوری، تولید محتوا در حوزه نوآوری، تهیه سازو کار مراکز نواوری دانشگاه، تهیه آیین‌نامه پیوست نوآوری برای پایان‌نامه‌ها، تهیه آیین‌نامه مسابقات دانشجویی و تشکیل اتاق فکر نوآوری در دانشگاه مهم‌ترین این اقدامات خواهد بود.

وی مطرح کرد: فعال کردن روابط عمومی و بین‌الملل حوزه پژوهش، تهیه منشور «حقوق متقابل استاد راهنما و دانشجو»، تقویت همکاری با بنیاد ملی نخبگان از جمله سایر مسئولیت‌های این حوزه خواهد بود. 

در ادامه محمدرضا حسین‌دخت، مدیر پژوهشی معاونت پژوهش و فناوری، به ارائه برنامه‌های مدیریت پژوهشی پرداخت و اظهار کرد: افزایش حقوق حق‌الزحمه پسا دکترا، تنوع بخشی به شیوه‌های پذیرش پسا دکتری شامل صنعتی، کاربردی، مرجعیت علمی، حمایت از منتخبان ارتقای مرجعیت علمی، هدفمندسازی آئین‌نامه پژوهه، حمایت از رساله‌های دکتری برنامه‌محور، حمایت و نظارت بر عملکرد قطب‌ها و واحدهای پژوهشی، توسعه سامانه اطلاعات علمی دانشگاه از جمله مهم‌ترین آن‌هاست.

وی در خصوص برنامه حمایت از منتخبان ارتقلای مرجعیت علمی دانشگاه، بیان کرد: برگزاری دوره‌های پسادکترا، پذیرش دستیار پژوهشی دانشجویی و اختصاص اعتبار خرید مواد و خدمات آزمایشگاهی در اولویت است.

حسین‌دخت با اشاره به هدفمندسازی آیین‌نامه پژوه در سال 1402، اظهار کرد: هدفمندسازی اعتبارات به منظور افزایش استنادات علمی، حمایت از پژوهش‌های تأثیرگذار اجتماعی، توجه ویژه به پروژه‌های محصول‌محور، تسهیل هزینه‌کرد اعتبارات پژوهه در این آیین‌نامه قرار دارد.

وی ادامه داد: حمایت و نظارت بر عملکرد واحدهای پژوهشی شامل 2 گروه پژوهشی، 10 قطب علمی، 8 پژوهشکده، 2 مرکز پژوهشی و 40 هسته پژوهشی بر دو حوزه مأموریت‌گرا کردن فعالیت‌های واحدهای پژوهشی و تأمین اعتبارات از طریق عقد قراردادهای برون دانشگاهی متمرکز خواهد شد.

مدیر پژوهشی معاونت پژوهش و فناوری در خصوص اخذ برنامه‌های پژوهشی اعضای هیئت علمی، تصریح کرد: این کار با اهدافی همچون انسجام و هدفمند شدن پژوهش‌ها، رفع نیازها و چالش‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی، کسب اعتبار در سطح ملی و بین‌المللی صورت می‌‌گیرد. همچنین دانشجویان تحصیلات تکمیلی، سازمان‌های تأمین‌کننده اعتبار پژوهشی و مشتریان بالقوه تحقیقات دانشگاهی از جمله کاربران برنامه‌های پژوهشی تعریف شده‌اند.

حسین‌دخت در خصوص معیارهای انتخاب پژوهشگر، اظهار کرد: ارزیابی‌ها در 6 گروه تخصصی علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی، دامپزشکی، علوم اجتماعی و علوم انسانی صورت گرفته است. برخی شاخص‌های ارزیابی مانند تعداد مقالات  و... در سال‌های گذشته بوده است، شاخص مرجعیت علمی بدان اضافه و برای آن درصدهایی تعریف شده است. همچنین 25درصد از امتیاز را به بخش کاربرد و 75درصد را به پژوهش داده‌ایم.

در ادامه بهروز مهرام، مدیر نشر، علم‌سنجی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد، با اشاره به شرایط تحریم و دشواری برنامه‌ریزی برای آینده، ابراز امیدواری کرد حداقل در چهار محور بتواند گام‌هایی را بردارد و اضافه کرد: نخست ارتقای نشریه‌های علمی دانشگاه است.

وی بیان کرد: نزدیک به 50 نشریه علمی پژوهشی داریم درحالی که تنها سه تا چهار مجله از این میان نمایه‌های بین‌المللی دارد. البته سردبیران مجلات و کارشناسان نشریات با توجه و اشتیاق در این راه گام برمی‌دارند، اما به دلیل رعایت نکردن نکاتی که مورد توجه پایگاه‌ها و مراجع هست برخی نشریه‌ها دچار تعلیق شدند و از گردونه امتیازدهی خارج شده‌اند.

مهرام با اشاره به تشکیل کمیسیون نظارت بر ارتقای نشریات دانشگاه  در یک ماه گذشته، گفت: در این جلسات که با حضور 6 نفر از سردبیران  مجلات برگزار می‌شود و تمامی شاخصه‌های وزارت علوم و... مورد ارزیابی قرار می‌دهند و قرار است تا اردیبهشت 1402 تمام مجلات دانشگاه به عنوان قدم اول، گام‌های اصلی برای ورود به  (DOI) را بردارند.

مدیر نشر، علم‌سنجی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: متأسفانه از معدود انتشاراتی هستیم که تا الان ورود به انتشار کتاب دیجیتال نداشته‌ایم. گرانی کاغذ و کمبود آن موجب شده برخی دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه شیراز به انتشار کتاب دیجیتال اقدام کنند. در همین راستا کمیسیون سیاست‌گذاری انتشارات شکل گرفت و در اولین جلسه آن، جهات مختلف موضوع مورد بررسی قرار گرفت. به نظر می‌رسد در آینده نزدیک کتاب‌های دانشگاهی را به صورت چاپی و دیجیتالی دنبال ‌کنیم.

وی با اشاره به تجربه خوب داده‌های پژوهشی در دانشگاه‌های مطرح دنیا افزود: بانک داده‌های پژوهشی به عنوان یک لایحه به شورای پژوهشی دانشگاه تقدیم شد که پس از بررسی و تصویب در شورا  قابل اجراست. این بانک می‌تواند اعتبار قابل توجهی برای دانشگاه در سطح ملی و منطقه‌ای باشد.   

مهرام با اشاره به ساماندهی نسخ خطی و چاپ سنگی عنوان محور چهارم، بیان کرد: ما به عنوان قطب علمی شرق و شمال شرق کشور نزدیک 15 هزار نسخه کتاب خطی و چاپ سنگی داریم که اعتبار و آبروی برای دانشگاهفرئوسی مشهد و فرهنگ دیرینه ماست.

وی گفت: در مسیر نگهداری این کتب که در دانشکده‌های الهیات، ادبیات و کتابخانه مرکزی قرار دارند، نگرانی‌هایی وجود دارد که باید وضعیت را بهبود بخشید. اندکی مشکلات مالی در مسیر وجود دارد، اما امیدواریم بتوانیم جایگاه مناسبی را در سطح دانشگاه برای این‌ها ایجاد کنیم.

مهدی پناهی مدیر پژوهش‌های کاربردی و ارتباط با صنعت و جامعه دانشگاه فردوسی مشهد همچنین با اشاره به برنامه‌های مدیریت ارتباط با صنعت و جامعه به اهداف مهم کوتاه مدت اشاره کرد و گفت: تسهیل و ارتقای فرآیندهای مرتبط با حوزه طرح‌‏های برون دانشگاهی، تأثیر جدی و مهم بر صنایع منطقه‌ای و حضور در کارگروه‌ها، مراکز تصمیم‌گیری و شوراهای تخصصی، حضور مؤثر در سامانه‌های مرتبط با حوزه‌های فناوری (نان، سانع، ساجد و ستاد)، بهبود و تسهیل فرآیندهای مرتبط با فرصت‌ مطالعاتی همکاران محترم هیئت علمی در صنعت و جامعه، برنامه‌ریزی جهت اجرای کارآموزی یک‌ساله دانشجویان مقطع کارشناسی در رشته‌های متقاضی، تشکیل منظم و مستمر کمیسیون فناوری دانشگاه با هدف سیاست‌گذاری، اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی فعالیت‌های حوزه ارتباط با صنعت و جامعه از جمله آن‌هاست.

وی در خصوص تسهیل و ارتقای فرآیندهای مرتبط با حوزه طرح‌های برون دانشگاهی بیان کرد: اصلاحات در سه حوزه صورت می‌گیرد. نخست چارت سازمانی مدیریت ارتباط با صنعت و جامعه طی ابلاغ 19آذرماه سال جاری، که در آن دو گروه «توسعه بازار و انتقال فناوری» و گروه «مدیریت پروژه‌های برون دانشگاهی» به‌علاوه اداره مهارت‌افزایی  و توسعه کارآموزی تأیید شد.

مدیر پژوهش‌های کاربردی و ارتباط با صنعت و جامعه دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: اصلاح دوم در فرآیند پرداخت‌های درون دانشگاهی و پرداخت 10درصد بالاسری طرح‌های برون دانشگاهی به دانشکده‌ها و پژوهشکده‌ها در راستای تسهیل و ارتقای سطح همکاری‌های آن‌ها با جامعه و صنعت، همچنین اصلاح شیوه‌نامه امتیازدهی به طرح‌های برون دانشگاهی است.

در این مراسم از پژوهشگران و فناوران برتر تقدیر به عمل آمد.