اعتراضی حمایتگرانه از مردم فلسطین؛ این بار به روایت هنرمندان

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، گفت‌وگو با هنرمندان سخت دشوار است، چرا که آنان زبان هنر را برای ارتباط انتخاب کردند، به راستی گاه سخن قاصر است. امروز 15 آبان ماه، هنرمندان ایران، صحن قدس حرم امام هشتم(ع) را عرصه اعتراض خویش، اعتراضی نه به زبان فارسی، بلکه به قلم مشترک میان انسان‌های سراسر دنیا یعنی زبان هنر قرار دادند.

مهدی انفرادی، یکی از هنرمندان‌ حاضر در رویداد «من القدس الی القدس» است که موضوع اثر خود را از سبک رئال انتخاب کرده است. در کنار تابلویی که در حال تکمیل است، عکسی قرار دارد، عکسی واقعی از دو کودک فلسطینی که در فضای مجازی قرار داشته و توجه این هنرمند را به خود جلب کرده است. دخترکی که در کنار و حمایت برادر نه چندان بزرگتر از خودش در ویرانه‌های بیمارستانی نشسته، چمشانش بسته است، شاید ناامید است، شاید خسته، و شاید هر دو.  

انفرادی که این نقاشی به سبک رئال را در حمایت از معصومیت و مظلومیت بچه‌های فلسطین می‌کشد، بیان کرد: این اثر معصومیت دو کودک زیر آوار که از بشریت و همه مردم کمک می‌خواهند را نشان می‌دهد. وظیفه هنرمند این است که با هنر خود به مخاطب آگاهی دهد.

هنر در آگاه‌سازی مخاطب بسیار تأثیرگذار است

وی اظهار کرد: خواهر و برادری با چشمان بسته و وحشت زده، علاوه بر آن آوارگی و نشان پرچم فلسطین که لباس کودک شده بر اساس یک تصویر واقعی به تصویر کشیده شده است. من برآنم که هنر در آگاه‌سازی مخاطب بسیار تأثیرگذار است.

انفرادی افزود: ما هنرمندان باید از هر هنر و ابزاری که در اختیار داریم، استفاده کنیم و مظلومیت مردم داغ‌دیده فلسطین و ظلم و وحشی‌گری رژیم غاصب اسرائیل را نشان دهیم. هنر می‌تواند بیانگر یک تعریف از هر اتفاق و رویدادی باشد و یک اثر خوب می‌تواند روی مخاطب و حوادث تاثیرگذار باشد.

هنوز اوایل روز است و هنرمندان در حال چیدن و استقرار در مکان‌های موردنظر هستند، برخی طرح اول را بر روی بوم دارند، هنرمندی با موهای سفید که نشان از سابقه چندین ساله در هنر دارد، کارش را آغاز کرده است، به سراغش می‌روم، می‌گوید کمی گوش‌هایم سنگین است، بلندتر صحبت کنید. او علیرضا خالقی است و حدود ۴۰ سال است که به هنر نقاشی مشغول است.

از او پرسیدم چرا در این رویداد شرکت کردید و او پاسخ می‌دهد: تاکنون توفیق حضور در حوزه کارهای انقلابی و فرهنگی را بسیار داشته‌ام. در این رویداد با هدف نشان دادن مظلومیت کودکان غزه و وحشی‌گری رژیم اشغالگر اسرائیل آمده‌ام.

وی ادامه داد: در این یک ماه به اندازه چند سال شاهد به شهادت رسیدن فرزندانمان در فلسطین هستیم و رسالت ما هنرمندان این است که با قلم خودمان ایثارگری‌ها و رشادت‌های آنها را به تصویر بکشیم و به مردم نشان دهیم.

خالقی به موضوع نقاشی خود اشاره و بیان کرد: این طرح برگرفته از تصاویری است که در اخبار دیدم، و پدری را همراه پسرش نشان می‌دهد که بر بالین فرزند خردسالش که هدف گلوله اشغالگران قرار گرفته، سوگواری می‌کنند.

تصویر ماتم پدر بر فرزند اگرچه غم بسیار دردناکی را به تصویر می‌کشد، اما تصویر پسرکی هنوز نوجوان است و مفهوم مرگ و از دادن را به این زودی تجربه می‌کند، قابل تصور نیست. چگونه به تصویر می‌آید ماتم، یأس و هزاران پرسشی که چشمان این پسرک با در آغوش کشیدن برادر کوچکش نشانمان می‌دهد.

هنر درد جامعه را از زوایای دیگر به تصویر می‌کشد

این هنرمند مشهدی با اشاره به اینکه هنرهای تجسمی، شعر و... تاثیر بیشتری بر مخاطب دارد، اظها کرد: هنر معمولاً درد جامعه را از زوایای دیگر به تصویر می‌کشد، امیدوارم با این هنر بتوانم بر وجدان‌های ناآگاه مردم تأثیرگذار باشم، زیرا یکی از اهداف ما آگاه ساختن قسمتی از جوامع بشری است که شاید از این جنایات بی‌اطلاع هستند.

وی ابراز امیدواری کرد: تلاش‌های هنرمندان به نتیجه برسد، زیرا قطعاً اطلاع و آگاهی مردم از حوادث اخیر فلسطین در پیروزی ملت بی‌دفاع این سرزمین بی‌تأثیر نیست. همه ما مسلمانان باید علیه رژیم غاصب اسرائیل اتحاد و همبستگی داشته باشیم و از امت فلسطین دفاع کنیم. هر کس به نوبه خودش در این راه می‌تواند قدمی بردارد.

به سراغ یکی دیگر از هنرمندان این رویداد می‌روم، به خنده می‌گوید: «از مصاحبه فراری ‌ام، بگذارید کار خودش حرف بزند»، اما به رسم روح لطیف هنرمندانه می‌پذیرد. سعید خاتمی، متولد 1347 و از هنرمندان مشهدی هنرمند اثری است که هنوز دو بال پرنده آن کامل شده  است، از او می‌خواهم طرحش را توضیح دهد و او بیان کرد: در این اثر عیسی(ع) را به جلوه‌ای دیگر به تصویر آوردم، تا برای دیگر ادیان مورد توجه قرار گیرد. از نظر من این اثر به صلیب کشیده شدن فلسطین است، چفیه‌ای در میان تابلو تصویر شده است، و به جای دو دست مسیح، دو بال ترسیم کرده‌ام.  

خاتمی علاوه بر تأکید بر نگاه بین ادیانی بر مسئله فلسطین شباهتی عمیق میان فلسطین و مسیح به صلیب کشیده برقرار کرده است. گویی با این صلیب کمک جهانیان را برای نجات مسیح دیگری طلب می‌کند. ربطی ندارد اهل کجا باشی، تصویر نقاشی می‌تواند با همه مردم دنیا ارتباط برقرار کند. این نقاشی، زبان حال خودش را دارد و نقاش آن امیدوار است که بتواند تأثیرگذارواقع شود.

این هنرمند با به تصویر کشیدن غزه به صلیب کشیده شده در کنار یأسی که به ببیننده منتقل می‌کند، برآن است که شاید مخاطب به خودش بیاید از ظلمی که به این سرزمین و مردم مظلوم آن می‌رود. نشان نقطه ناامیدی در این اثر با امید به ایجاد نقطه امید در ذهن مخاطب تصویر شده است. از جامعه کنونی با این همه پیشرفت جای بسی تأسف وجود دارد که اتفاق و ظلم تکرار می‌شود و  کسی جلودار آن نیست.

در گوشه‌ای از صحن نقاشی دیگر مشغول کار است، نزدیک ظهر است و پیرنگ طرح استاد محسن اسدی کامل شده و در حال رنگ آمیزی اثر است. از او درباره علت انتخاب طرح سؤال می‌کنم و او می‌گوید: چندین طرح داشتم و سرانجام تصمیم گرفتم این طرح را در ابعاد 1 متر و 30*1.5 کار کنم.

اسدی با اشاره به اخبار رژیم صهیونیستی که حماس را معادل داعش دانستند، گفت: به عقیده من داعش را خود اسرائیل و برای تخریب چهره اسلام به وجود آورده است. اینکه آنان مردم عادی را سپر بلای خود قرار می‌دهند، مورد پذیرش من نبود و بنابراین مادر و فرزندی را  به نقطه طلایی کادرم به تصویر کشیدم، مادری که فرزندش را در آغوش کشیده و تعدادی رزمنده که محافظت از آن‌ها را در مقابل گلوله‌هایی که می‌آید، بر عهده دارند. همه آنها در زندانی به نام غزه محصور شدند.

مردم غزه در حال مقاومت هستند

وی درباره پیام اصلی طرحش، بیان کرد: مردم غزه در حال جنگ نیستند، بلکه در حال مقاومت هستند. دفاع از مادر، کودک و سرزمینی که غصب و به زندانی برای ساکنانش تبدیل شده، پیام این تصویر است و به نظرم دریافت حقیقت دشوار نیست و با جست‌وجوگری ممکن است، در حالی که عمل به آن دشوار است.

این هنرمند با بیان اینکه به تصویر کشیدن این نقاشی در حمایت از مردم مظلوم غزه کمترین کاری است که از عهده من برمی‌آید، اظهار کرد: نورهایی که در بر این تصویر می‌تابد و در مراحل پایانی آن را نشان خواهم داد، امید و امداد الهی است و چنانکه در جنگ بدر همراه پیامبر(ص) شد، ان‌شاءالله در فلسطین هم اتفاق خواهد افتاد.

به سراغ استاد مسعود نجابتی، طراح و گرافیست می‌روم. از صبح منتظر وقتی هستم تا با او صحبت کنم، اما رسانه‌های دیگر او را مشغول کرده‌اند و حالا فرصت فراهم است. استاد نجابتی از قم آمده است و خود را طراح و خطاط معرفی می‌کند تا نقاش.

از طرحی که زیر دست دارد و با قلم مشغول آن است، می‌پرسم و او پاسخ می‌دهد: این طرح قسمتی از آیه‌ای از قرآن است (آیه 114 سوره بقره) که وعده خدا برای نصرت مومنین است خطاب به قوم موسی(ع) زمانی که در سختی‌ها و بلایای مختلف گرفتار شدند و پرسیدند پس وعده خداوند کی فرا می‌رسد؟ و خطاب آمد که «أَلا إِنَّ نَصرَ اللَّهِ قَريبٌ؛ ... آگاه باشید، یاری خدا نزدیک است».

وی بیان کرد: همین آیه مبنای کار من قرار گرفته است و امید داریم که این شرایط سخت، ناگوار و تلخی که ما شاهد آن در فلسطین هستیم، منجر به پیروزی شود و ان‌شاءلله مردم غزه نتیجه صبر و مقاومت‌شان را ببینند.

نجابتی با اشاره به اینکه جنبه روایت و تبیین این اقدام اهمیت دارد، اظهار کرد: مانع بزرگ تحقق وعده‌های الهی این است که هنوز اذهان جهانیان نسبت به یک سری مسائل آگاه نیست، یعنی هنوز آمادگی تحقق برخی وعده‌ها همچون ظهور امام زمان(عج) و برخی نصرت‌های الهی وعده داده شده، وجود ندارد.

وی تصریح کرد: آمادگی و پذیرش زمانی صورت می‌گیرد که هنر و رسانه باید نقش خود را به خوبی ایفا کنند، تبیین صورت گیرد، اینکه ما می‌گوییم اسرائیل باید از صحنه روزگار حذف شود، باید تبیین شود، زیرا برای برخی مجامع شاید کاملاً روشن نباشد که چرا باید حذف شود. در داخل کشور اخباری را شاهد هستیم، اما لزوماً این اخبار به گوش جهانیان نمی‌رسد، هنر و در کنارش رسانه حتماً باید این موضوع را برای جهانیان روشن کنند.

این طراح هنرمند ادامه داد: بخشی از این روشنگری را ملت فلسطین با ریخته شدن خونشان‌ نشان داده‌اند. مظلومیتی که صدای آن به گوش جهانیان می‌رسد و بخش مهمی از این اتفاق به کمک هنر و رسانه باید به گوش جهانیان برسد. به اعتقاد من اگر به میدان نیاید، حتی اگر در فضای جنگ سرد هم پیروزی حاصل شود، هلوکاستی دوباره و مظلوم نمایی دشمن را خواهیم داشت. روشنگر ی هنر و رسانه، زمینه پذیرش برای تحقق وعده الهی را فراهم خواهد کرد.

وی درباره علت حضور در این رویداد با اشاره به پیوند علاقه به وظیفه، بیان کرد: علاوه بر تکلیف مسلمانی، شوق همراهی با مردم غزه، حضور مرا در این رویداد موجب شد و امیدوارم بازخورد آن نشان تأثیرگذاری اثر باشد.  

در میانه صحن قدس عباس برزگر گنجی را می‌بینم، از پیشکسوتان هنر تجسمی است که از تهران آمده و در این رویداد حضور بهم رسانده است، با سلام من و لبخندی از سوی این هنرمند گفت‌وگو آغاز می‌شود.

او که از سنین جوانی در حیطه کارهای تجسمی مشغول به فعالیت است، بیان کرد: توفیق شد تا در این رویداد حضور یابم و نقش کوچکی را در نشان دادن تجاوزات رژیم اشغالگر اسرائیل و مظلومیت مردم غزه در قالب هنر ایفا کنم.

وی از موضوع نقاشی برایم می‌گوید و بیان می‌کند: در رسانه‌ها تصویری را به نمایش گذاشتند که یک پسر بچه ۱۰ ساله، در کنار برادر زخمی خود نشسته و شهادتین را به او می‌آموزد. با انتشار این تصویر باید گفت در واقع جوانان غزه کارهایی می‌کنند که باید غبطه خورد و از آن‌ها درس گرفت.

برزگر گنجی با اشاره به تأثیر هنر در نشان دادن واقعیت‌ها و رویدادها، گفت: هر عقیده و مرامی وقتی در کانال هنر قرار گیرد، خروجی خوبی دارد و مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی هنر را فراتر از خبر معمولی دانست و اظهار کرد: ما در قالب هنر داستانی را تعریف می‌کنیم که فراتر از تصورات مردم است. هنرمند، واقعیات را به گونه‌ای دیگر می‌بیند و به زیبایی جلوه می‌دهد.

این هنرمند با بیان اینکه در این اثر قدس را به گونه دیگری به تصویر کشیده‌ام، گفت: قدس یک صخره است که ما آن را به عنوان قبه الصخره می‌شناسیم و جایی است که پیامبر(ص) به معراج رفتند.

برزگر گنجی درباره نقاشی اینگونه توضیح داد: در این اثر دست یک کودک روی گنبد است و با دست دیگر سنگ‌ها را لمس می‌کند، اگرچه کوچک، اما در حد بضاعت خود در مقابل ظلم ایستادگی می‌کند.

وی گفت: کار امروز ما هنرمندان، مصداق بارز این شعر حافظ است: «به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل وگر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم» ممکن است ما به جایی نرسیم، اما تا جایی که وسعمان می رسد با ابزار واقعیات، هنرمان را نشان می‌دهیم و معصومیت مردم غزه را به تصویر می‌کشیم.

هنرمندان امروز تنها پیشکسوتان نیستند، به سراغ یکی از هنرمندان جوان می‌روم، عنوان اثرش را «بحر المسجور» (دریای خروشان) معرفی می‌کند، این هنرمند سیداحمد پژمان است که از سال 79 به صورت جدی وارد عرصه نقاشی شده است.

وی با بیان اینکه این اثر درصدد است تا مقاومت و مظلومیت مردم مظلوم فلسطین را به تصویر درآورد، گفت: یکی از دغدغه‌های من ارائه کاری هنری برای ملت ستمدیده و مظلوم فلسطین بود. با برگزاری این رویداد فرصتی فراهم آمد تا اثری را با این محوریت به مخاطبان عرضه کنم.

پژمان اظهار کرد: این رویداد یک کار جمعی با حضور اساتید پیشکسوت و فرهیخته در حوزه هنرهای تجسمی است و می‌خواهیم در قالب این هنر انزجار خود را از رژیم غاصب صهیونیستی نشان دهیم و از قدس شریف و مردم سرزمین اشغالی حمایت می‌کنیم.

وی افزود: پیامی که با هنر آمیخته می‌شود تاثیر بهتری بر روی مخاطب دارد، زیرا زبان پیام هنر عمیق‌تر است. هرچه اثر عمیق‌تر باشد، پیام‌ها در لایه‌های بعدی مشهود است و می‌تواند مخاطب را درگیر کند، همچنین شعاری که مدنظر است بنیادی‌تر و تاثیرگذاری آن بیشتر خواهد شد، زیرا منطق همراه احساس درگیر می‌شود.

این هنرمند با اشاره به موضوع اثر خود، بیان کرد: عنوان این اثر «بحر المسجور» به معنای دریای خروشان است که به شکافته شدن نیل به دست حضرت موسی(ع) اشاره دارد و مصداق امروز آن مردم مبارز غزه هستند که امیدواریم با مقاومت و همبستگی مردم دنیا این نیل همه مستکبران و ظالمان جهان را در خود فرو برده و از بین ببرد.

گزارش از پروانه سعادت، خبرنگار ایکنای خراسان رضوی