محبوبه رضایی، روانشناس کودک و نوجوان، در گفتوگو با ایکنا از خراسانرضوی، در پاسخ به اینکه ویژگیهای نسل نوجوان امروز چیست، اظهار کرد: نسل نوجوان امروز نسبت به گذشته تفاوتهای چشمگیری از خود نشان دادهاند، از جمله مهمترین تغییرات این دوره تأثیر رسانه و به تبع آن گروه همسال بوده که بسیار پررنگتر از گذشته شده است، بنابراین شاید اغراق نباشد اگر بگوییم رسانه و گروه همسال مانند والد سوم در زندگی نوجوان امروزی نقش بازی میکنند.
از دیگر ویژگیهای بارز نوجوانان امروز این است که بسیار متمرکز به زمان حال زندگی میکنند، از مسائل مختلف راحت گذر میکنند، توانایی بالایی در پردازش اطلاعات دارند، بسیار کنجکاوتر و چالشیتر از گذشتگان رفتار میکنند، ساختارشکنی آنها نسبت به نسلهای قبلی جسورانهتر به نظر میرسد و شاید در مقایسه با نسلهای گذشته ارتباطگیری بهتر یا بیشتری را نیز با دیگران دارند.
وی در پاسخ به اینکه زبان مشترک میان والدین و نوجوان چطور باید ایجاد شود، بیان کرد: والدین برای برقراری ارتباط با نوجوان نیاز دارند اصول و قواعد گفتوگو که شاید تاکنون بدان توجه نمیکردهاند را رعایت کنند؛ یعنی ایجاد فضای برابر برای گفتن و شنیدن، انتقادپذیری، تحمل نظر، مخالف و گشودگی به نظرات جدید و خلاقانه نوجوان، حتی اگر نظرات نوجوان دور از عقل و منطق به نظر برسد، شنیدن آن و ارزش قائل شدن برای آن لازمه ارتباط مؤثر است.
نوجوانان به دلیل ورود به دوره استقلالطلبی نیاز دارند، احساس کنند خودشان تصمیمگیرنده هستند، پس والدین نیاز دارند، یاد بگیرند که در گفتوگو از تحکم، دستور دادن، نصیحت و سرزنش کردن اجتناب کنند، بیشتر شنونده باشند تا گوینده و فرصت دیده و شنیده شدن را به نوجوان خود بدهند. اغلب والدین قصد دارند در گفتوگو بگویند ما بهتر میدانیم و مرتباً درصدد نشان دادن راه خیر و صلاح هستند که این مسئله پل ارتباطی بین والد و نوجوان را تخریب میکند.
این روانشناس در ادامه این موضوع به این سؤال پاسخ داد که بهترین رفتار والدین در مقابل استقلالطلبی نوجوان چگونه است، گفت: بهترین رفتار والدین در مقابل استقلالطلبی نوجوان شنیدن ایده و نظر او است. نوجوان اصرار دارد دیده و شنیده شود، اما در اغلب موارد والدین به دلیل اضطراب و نگرانی بالای خود، حتی اجازه بیان و ابراز آن را به نوجوان نمیدهند و از آنجا که نوجوان بهدنبال یافتن استقلال خود از والدین است، در مقابل رفتار آنان واکنش نشان میدهد و این واکنش معمولاً خود را به شکل لجبازی با والدین و یا در قطب دیگر وابستگی به والدین نشان خواهد داد.
عدم رضایت از شرایط موجود موضوعی نیست که خاص نوجوانان این دوره باشد، نوجوانی دوره گذار از کودکی به بزرگسالی است و در این مسیر نوجوان با تغییرات زیاد هورمونی، فیزیولوژیکی، شناختی، اجتماعی، اقتصادی و... همراه است.
این تغییرات و به نوعی هویتیابی عامل ایجادکننده تنش و بهدنبال آن نارضایتی نوجوان است، چراکه همواره در تعارضات متعدد قرار میگیرد و مجبور به انتخابهای سرنوشتساز است و این موضوع دقیقاً در زمانی اتفاق میافتد که او نمیداند هنوز کودک است یا بزرگسال، البته به دلیل سرعت بالای تغییرات اجتماعی و اقتصادی در چند سال اخیر بر میزان تعارضات نوجوانان و نارضایتی آنان افزوده شده است.
رضایی در پاسخ به اینکه بیشترین و رایجترین اشتباه میان والدین با نوجوانان کدام است، تصریح کرد: متأسفانه یکی از اشتباهات رایج والدین این است که ناکامیها و یا آرزوهای سرکوب شده خود را میخواهند برای فرزندشان جبران کنند. هرکدام از ما نیازهای خاص خودمان را داریم، مگر میشود که به کسی که دلش کباب میخواهد آبگوشت داد و امید داشت که رضایت درونی داشته باشد. والدین باید بپذیرند دنیای روانی فرزندشان، نیازهای روانی فرزندشان، آرزوها و آمال فرزندشان از آنان متفاوت است.
باید بپذیریم که نوجوانان در دنیای متفاوتی از دنیای روانی و فیزیکی ما زندگی میکند و شرایط متفاوتی را تجربه کردهاند، والدینی متفاوت از والدین ما داشته است، بنابراین انتظارات، توقعات و آرزوهایش نیز متفاوت از ما خواهد بود. یکی از توصیههای لازم به والدین این است که تا چه اندازه بابت نرسیدن به خواستهها و آرزوهای خود درد و رنج کشیدهاند و چرا نوجوان خود را ندانسته به درد خود مبتلا میکنند. میدانند اگر او آرزوی والدین را برآورده کند، آرزوی خودش را باید دفن کند، آیا میتوانند مدعی شوند والدین مهربان، دلسوز و نگرانی بودهاند؟
این روانشناس کودک و نوجوان درباره اینکه احترام والدین به حریم شخصی نوجوانان چطور باید باشد، افزود: از زمانی که در نوجوان استقلالطلبی آغاز میشود نوجوان بهدنبال یافتن هویتی مستقل از هویت والدین خود است، لازمه این امر داشتن مرزهایی در تفکر و ارتباط با والدین است که گاهاً والدین چنین مرزهایی را دال بر منحرف شدن و جری شدن نوجوان میدانند و مرتباً به چک کردن، کنترلگری و بازجویی نوجوان میپردازند که این امر زمینهساز انحراف، دروغگویی و دور زدن والدین میشود. چراکه نوجوان چنین رفتاری را بهدلیل ورود به مرحله استقلالطلبی رشدش نمیتواند بپذیرد و نیاز دارد مرزهایی با والدین داشته باشد و گفتهها و شنیدههایی داشته باشد که والدین ندانند.
هر زمان که تغییرات ناگهانی در رفتار یا خلق وجود داشته و نوجوان با والدین ارتباط مؤثر نداشته باشد، احتمال میرود مشکلاتی برای نوجوان پیش آمده که نیازمند ارتباط با مشاور است، هرگونه مشکلات خلقی، رفتاری، ارتباطی میتوانند گویای احساس نیاز نوجوان به فرد متخصص باشد.
انتهای پیام