نظام گزینش و نظارت کشور با آموزه‌های علوی فاصله دارد

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کمیسیون تخصصی جامعه‌شناسی و ارتباطات اسلامی، از سلسله کمیسیون‌‌های پنجمین کنگره علوم انسانی اسلامی، امروز، چهارم آذرماه، با حضور جمعی از اندیشمندان در مرکز پژوهش‌‌های علوم انسانی اسلامی صدرا برگزار شد.

 

حفیظ‌‌الله فولادی، استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در این نشست با موضوع «بازتعریفی بر نظارت در ابعاد مختلف آن، راهکاری اساسی برای مبارزه با مفاسد مالی» به ایراد سخن پرداخت و بیان کرد: در جامعه ما که جامعه دینی است، باید یک تفاوت عمده‌‌ای با دیگر جوامع داشته باشد، اما متأسفانه در واقعیت بیرونی وضعیت قابل قبولی را نمی‌‌بینیم.

 

وی تصریح کرد: در فرهنگ غرب بحث توجه به دنیا و کسب درآمدهای مالی و حداکثری به عنوان یک اصل و قاعده برای تعیین شهروند خوب مطرح است، اما در عین حال در آن جوامع می‌‌بینیم که بحث فسادهای مالی به سبکی که در کشور ما وجود دارد، نیست.

 

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: عمده‌‌ترین موانعی که برای فقدان فسادهای مالی و یا فسادهای حداقلی در جوامع غرب وجود دارد، شفافیت در کسب درآمدها و شدت نظارت بر کارها است. البته که آزادی عمل وجود دارد، اما همین مسئله آزادی عمل نیز دارای سازوکار است و در کنار شفافیت، جرایم سنگین و عواقب سختی برای کسانی که به فساد روی می‌‌آورند، وجود دارد. البته که اگر مقدار اندکی از این فسادها در جامعه ما باشد، هم زیاد محسوب می‌‌شود، اما این طور نیست و وجود فساد در سطح کارگزاران جامعه، در سطح کلان وجود دارد. از طرفی نیز مردم بر دین پادشاهان خود هستند و اگر با این فرض به این فسادها نگاه کنیم،‌ در این صورت معلوم می‌‌شود که در لایه‌‌های زیرین جامعه نیز اثر می‌‌گذارد.

 

فولادی تصریح کرد: با توجه به این وضیعت و مقایسه‌ای که بین جامعه ما با جوامع غربی صورت گرفت، لزوم مراجعه به نهج‌‌البلاغه به ویژه‌نامه 53 که در مورد مدیریت جامعه و نظارت است، بیشتر می‌‌شود. همچنین ضمن قطع‌نظر از نظارت‌‌هایی که در همه جوامع وجود دارد و در جامعه ما نیز هست، بحث اعتقادی است که باید برای ما تعیین‌کننده باشد، به این معنا که ما قائل به نظارت خداوند نیز هستیم.

 

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: امام علی(ع) به عنوان امام معصوم که از ظاهر و باطن افرادش آگاه است، با این حال به کارگزارش اشاره می‌‌کند، به اینکه به من گزارش رسیده است که چنین و چنان شده است. بنابراین امام(ع) به این اکتفا نمی‌‌کند که چون یک نفر گماشته علی(ع) است، نباید برای او ناظر تعیین کرد. با عنایت به این گزاره‌‌های نهج‌‌البلاغه، پیشنهاد بنده این است که می‌‌توانیم در جامعه، به تربیت افرادی باورمند روی آوریم که افراد محدودی مباحث دینی را به صورت عین‌‌الیقینی بفهمند و همچنین برای گزینش مدیران نیز سازوکار جدی بر این مبنا تعریف کنیم.

 

وی تصریح کرد: معیارهای صحیح گزینش را امام علی(ع) تصریح کرده است، اما بین عمل ما تا رهنمودهای امام(ع) تفاوت‌‌هایی وجود دارد. برای همه ما پیش آمده که ناظران امنیتی برای تأیید صلاحیت دوستانمان به ما مراجعه کرده‌‌اند، اما سؤالاتی مطرح می‌‌کنند که بسیار ظاهری و سطحی است، حال آنکه امام(ع) در مورد گزینش‌‌هایی که صورت می‌‌گیرد، نظرات دیگری دارند و مثلاً در باب امانتداری، تعهد، تخصص و این قبیل مسائل توصیه‌‌هایی را مطرح می‌‌کنند.

 

فولادی در ادامه بیان کرد: متأسفانه یکی از مشکلاتی که داریم این است که از افراد غیرمتخصص استفاده می‌‌کنیم و دلیلش این است که به گزاره‌‌های نهج‌‌البلاغه توجه نداریم. تصور می‌‌کنیم که چون یک نفر از فیلترهای نظارتی برای تصدی یک پست و مسئولیت گذشته است، دیگر نباید برای او ناظری را تعیین کرد، اما این تفکر اشتباه است و باید برای او ناظری را در نظر گرفت.

 

وی تصریح کرد: افزون بر این ملاحظات، نظارت دقیق بر فعالیت‌‌ها، حساب‌‌ها و دارایی‌‌های کارگزاران به صورت عملی لازم است. الآن این بحث مطرح است که مسئولان حساب مالی خود را اعلام کنند، اما به صورت پیشنهادی است و باید به صورت جدی مطرح باشد و نیازی هم نیست که به صورت محرمانه بماند. چنانکه در جوامع دیگر شاهد هستیم که مسئولان باید نسبت به اموالی که دارند توضیح دهند.

 

این استاد دانشگاه در انتهای بیان کرد: پیشنهاد می‌‌کنم که با عنایت به گزاره‌‌های نهج‌‌البلاغه و سیره ایشان که حضرت مأمورینی را به عنوان استاندار به ایالت‌‌هایی می‌‌فرستادند، اما برای آنان نیز نیروهای نظارتی می‌‌گماشتند، لذا نیز باید افرادی را زیر نظر ولی فقیه و یا مجموعه‌‌ای که مورد اعتماد رهبری باشند داشته باشیم که وابستگی جناحی و حب و بغض نداشته باشند تا کار نظارت را به خوبی انجام دهند.