یاد و خاطره معماران سنتی در «یادنامه معماران و معماری سنتی خراسان»
گروه فرهنگی: کارشناس باستان‌شناسی میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره معماران و هنرمندان سنتی و یادآوری ارزش‌های فرهنگی و تاریخی را از اهداف کتاب «یادنامه معماران و معماری سنتی خراسان» برشمرد و گفت: دوست داشتم یاد و خاطره آنها باقی بماند به همین خاطر شروع به نوشتن کتابی در حد دایرةالمعارف معماری سنتی خراسان کردم.
رجبعلی لباف‌خانیکی، کارشناس باستان‌شناسی میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، هدف از نوشتن کتاب «یادنامه معماران و معماری سنتی خراسان» را دغدغه‌مندی در این عرصه و معرفی معماران سنتی و اصیل دانست و بیان کرد: سال 1392 که مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی بوده‌ام، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایم به فراموشی سپردن هنرمندان معمار سنتی بود.
زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره معماران و هنرمندان سنتی؛ هدف از نوشتن کتاب
وی زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره معماران و هنرمندان سنتی و ارج‌گذاری کار آنها و یادآوری ارزش‌های فرهنگی و تاریخی میهن را از دیگر اهداف نوشتن این کتاب برشمرد و ادامه داد: دوست داشتم یاد و خاطره آنها باقی بماند به همین خاطر شروع به نوشتن کتابی در حد دایرةالمعارف معماری سنتی خراسان کردم.
لباف خانیکی عنوان کرد: مدتی مشغول جمع‌آوری مطالب و تدوین کتاب با همراهی یکی از همکارانم، هادی تقی‌زاده، شدیم که این کار، حدود یک سال به طول انجامید و توانستیم با بیش از 80 نفر از معماران سنتی خراسان مصاحبه کنیم و بخشی از زندگی، شیوه کار و آثاری که موفق به مرمت آن شده‌اند را تدوین کنیم.
کارشناس باستان‌شناسی میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، در ادامه با اشاره به سوژه این یادنامه، اظهار کرد: زمانی که نظارتی بر کتاب «بناهای آباد در خراسان» داشته‌ام، کتابی که به مقایسه میان بناهای ویران شده قبل از تعمیر و بعد از تعمیر می‌پردازد، متوجه شدم، اکثر بناهای تاریخی خراسان تا حدود 50 سال پیش مخروبه بوده‌اند و به همت هنرمندان معمار سنتی مرمت و قابل مشاهده به عنوان جاذبه گردشگری در سطح استان خراسان شدند، آن زمان ایده‌ای در ذهنم شکل گرفت و آن هم معرفی هنرمندان این عرصه بود.
وی در خصوص موضوع «یادنامه معماران و معماری سنتی خراسان» افزود: در ابتدای کتاب، مقدمه طولانی نوشته‌ام و فلسفه این کار را توضیح داده‌ام، چرا باید از معماران سنتی و از سنت‌ها پاسداری شود و بعد هم به ترتیب حروف الفبا به معرفی معماران سنتی پرداخته‌ام.
کارشناس باستان‌شناسی میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی ادامه داد: ما در این کتاب به شرح زندگی افرادی پرداختیم که از حدود 50 سال پیش به این طرف در زمینه معماری سنتی فعالیت داشته‌اند، تعداد زیادی از آنها فوت کرده و ما شرح زندگی معماران را از خانواده‌هایشان گرفتیم یا از آرشیوهای میراث فرهنگی استفاده کرده‌ایم.
لباف‌خانیکی اظهار کرد: نحوه زندگی، آموختن معماری نزد اساتید، و... موضوعاتی است که در این کتاب آمده است. هر چند بخشی از کتاب را به خاطره‌ای از خودشان به معماری سنتی اختصاص داده‌ایم.
وی عنوان کرد: در آخر کتاب به معرفی بیش از 100 بنا در داخل خراسان، خارج از خراسان و حتی خارج از کشور پرداخته‌ایم.
این کارشناس با بیان اینکه کتاب «یادنامه معماران و معماری سنتی خراسان» بیش از 400 صفحه دارد و قیمت آن 24 هزارتومان است، تصریح کرد:نوآوری‌هایی در این کتاب وجود دارد که علاوه بر سرگذشت معمار و شرح مکتبی که پیروی می‌کند، اساتیدی که از آنها آموخته و شاگردانی که تربیت کرده مورد بررسی قرار گرفته است.
ساخت فرهنگ اصطلاحات با حرف‌های معماران سنتی
لباف‌خانیکی با اشاره به اینکه از حرف‌های معماران فرهنگ اصطلاحات ساخته‌ایم، بیان کرد: بخشی از کتاب به معرفی بناهایی می‌پردازد که معماران سنتی در مورد آن حرف زده‌اند و برای معرفی آن به مخاطبان این بخش اضافه شده است.
کارشناس باستان‌شناسی میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، با بیان اینکه نمی‌توان اسم کتاب را دایرةالمعارف گذاشت، تصریح کرد: ادعا می‌کنیم در حد دانش و امکانات‌مان این کتاب را به صورت دایرةالمعارف معماری در حد خراسان بزرگ به چاپ رسانده‌ایم.
وی کمبود اعتبار را دلیل به چاپ نرسیدن یادنامه «معماران و معماری سنتی خراسان» دانست و ادامه داد: برای انتشار این کتاب با مشکلاتی همراه بودیم که آن هم به دلیل نواقصی در زمینه، ویراستاری، عکس، صفحه‌بندی و... بود که اصلاح کردم، خوشحالم این کتاب به همت فرهنگستان هنر تهران به چاپ رسید، کتابی که سال 1395 در همایش «آجر در هنر و معماری ایران در تهران» در فرهنگستان هنر رونمایی شد.
کارشناس باستان‌شناسی میراث فرهنگی_ صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی از نوشتن کتابی با حجم زیاد در خصوص نیشابور خبر داد و تصریح کرد: این کتاب در مرحله مطالعه و تحقیق، جمع‌آوری منابع، نقد منابع و فیش‌برداری است.
