ثبت هنر ایرانیان بر درب‌های مسجد صفوی عتبه کاظمین
گروه اجتماعی ــ هنری که بر روی درب‌های مسجد صفوی حرم مطهر موسی بن جعفر(ع) و جوادالائمه(ع) نقش می‌بندد با وجود سپری شدن سالیان سال در آن آستان مقدس جاودانه می‌شود و توجه بینندگان را در اعصار و ادوار به خود جلب می‌کند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، عمده‌ترین بازسازی‌ها و تعمیرات آستان کاظمین در دوران صفویه انجام شد. شاه اسماعیل صفوی، در 926 ق، تمامی بناهای حرم کاظمین را تخریب کرد و بنای زیبا و باشکوهی شامل رواق در چهار سو، صحن، حرم و دو گنبد جدید کاشی کاری شده ساخت. مسجدی با شکوه و با ستون‌های ضخیم در شمال حرم احداث کرد که اکنون هم پابرجاست و به نام مسجد صفوی اشتهار دارد.
امروز و پس از گذشت چندین قرن نیز ساخت سه درب جدید برای مسجد صفوی واقع در پشت ضریح مطهر امامین کاظمین آغاز و هم‌اکنون در کارگاهی در مشهد توسط هنرمندان ایرانی در حال اتمام است. برای اطلاع از مراحل ساخت درب‌های این مسجد در عتبه مقدسه کاظمین به سراغ چند تن از هنرمندان مشغول به کار در این کارگاه می‌رویم.
سیدحسن احمدی از استادکاران و هنرمندان باتجربه در کار قلم‌زنی و زرگری در گفت‌وگو با ایکنا بیان می‌کند: فرزند سیدمصطفی از اساتید بنام اصفهان هستم و همراه برادرم با تجربه 30 ساله در کار قلم‌زنی و زرگری، حدود 11 سالی است که کار برای اهل بیت(ع) را در اولویت سفارشات کاریم قرار داده‌ام.
مانایی و برکت کار برای اهل بیت(ع)
وی ادامه می‌دهد: در بین سال‌هایی که برای اعتاب مقدسه قلم می‌زنم به اقتضای زندگی تنها از قبول کردن یک سفارش امتناع کردم اما حسرت آن کار هنوز بر دلم مانده است.
این هنرمند ابراز می‌کند: انگیزه من از کار برای اهل‌بیت(ع) برکتی است که در آن وجود دارد. من سفارش‌های زیادی دارم که ارزش ریالی بالاتری هم دارد، اما به این واقفم که تنها کار برای اعتاب مقدسه و بقاع متبرکه سالیان سال می‌ماند و ارزش معنوی آن همان باقیات و صالحات است.
ساخت درب حرم سید الشهداء(ع)؛ اولین پیشنهاد کاری
احمدی می‌گوید: تاکنون کارهای زیادی برای اعتاب مقدسه انجام داده‌ام و اولین کاری که به من پیشنهاد شد ساخت درب‌هایی برای حرم امام حسین(ع) بود. بعد از آن ضریح مسلم بن عقیل، ضریح حبیب ابن مظاهر، ساخت درب حرم امامین عسکرین(ع)، بخشی از کار بر روی ضریح 72 تن، ضریح طفلان مسلم و نیز کارهایی از این قبیل را به همراه برادرم انجام داده‌ام.
وی اظهار می‌کند: ساخت درب‌های حرم موسی بن جعفر(ع) و جواد الائمه(ع) از سال 90 آغاز شده و من همراه برادرم در این کار مشارکت داشتم و تاکنون 13 درب از 16 در ساخته و در بخش‌های مختلف حرم نصب شده است و سه درب دیگر آن که برای مسجد صفوی واقع در پشت ضریح امام کاظم(ع) و جوادالائمه(ع) سفازش داده شده و هم‌اکنون مشغول به کار روی آن هستیم. البته قطعاً نمی‌توانم بگویم، اما امید است تا 10 الی 15 روز آینده مرحله مونتاژ و زرگری این درب‌ها به اتمام رسیده و آماده ارسال به کاظمین و نصب در آن مکان شریف شوند.
احمدی عنوان می‌کند: قلم‌زنی، میناکاری، نجاری، آبکاری و زرگری از جمله هنرهایی است که در ساخت این درب‌ها استفاده شده و از ابتدای کار هنرمندان زیادی با ما در پیاده‌سازی هنرها بر روی درب‌ها مشارکت داشته‌اند.
هنری که می‌ماند و قلمی که یارای وصف ندارد
در ادامه سیدمحمد احمدی می‌گوید: کار برای اهل بیت(ع) توفیقی است که افتخار آن را خدا نصیبمان کرده اما این بزرگواران عظمتشان وصف‌نشدنی است و هیچ قلمی یارای وصف این خانواده را ندارد. کار ما در برابر عظمت این بزرگواران قطره‌ای در برابر دریاست.
وی عنوان می‌کند: در بسیاری از کارها که به همراه برادرم مشارکت داشتیم، طرح اولیه آن توسط استاد فرشچیان طراحی شده بود اما توفیق آشنایی با طراح کاری که هم‌اکنون در دست داریم را نداشته‌ام.
قلم می‌زنم تا قدمی به اهل بیت(ع) نزدیک شوم
این هنرمند ایرانی می‌گوید: قلم زدن برای اهل بیت(ع) را به این نیت انجام می‌دهم تا قدمی به این بزرگوران نزدیکتر شوم.
احمدی بیان می‌کند: یکی از خاطره‌انگیزترین کارهایمان کار تلفیقی از ترکیب دو هنر قلم‌زنی و مقرنس برای دو ایوان حرم کاظمین(ع) بود که برای اولین بار این دو هنر تلفیقی برای یک اثر تاریخی و مذهبی انجام شد.
وی بیان می‌کند: در آمد کار برای حرمین شاید به اندازه یک تابلو سفارشی نباشد، اما از یک طرف برکت و آرامش در زندگی را در جریان کار برای اعتاب مقدسه به عینه دیده‌ام و از طرفی ماندگاری کار در عتبه مقدسه بسیار ارزشمند است و در واقع باقیات و صالحاتی است که برای هنرمند و اثرش می‌ماند. یک تابلو سفارشی که در یک خانه و یا یک مکان معمولی نصب می‌شود مانایی زیادی نخواهد داشت، در حالیکه کار در این اماکن برای همیشه جاودانه خواهد ماند.
این هنرمند می‌گوید: تنها افسوس و حسرتی که در دلم مانده همان کار پیشنهادی بود که نتوانستیم همراه با برادرم قبول کنیم. هم‌اکنون نیز کار هنری برای ایوان یکی از بقاع متبرکه در ایران به ما پیشنهاد شده و پس از پایان کار این درب‌ها آغاز آن را در برنامه داریم.
آغاز کار در جوانی و قلم‌زنی بر ضریح حبیب بن مظاهر
در ادامه با مجید عبدالله‌زاده از شاگردان استاد احمدی که از 17 سالگی کار قلم‌زنی را در راه اهل بیت(ع) آغاز کرده و اولین کارش را بر روی پروژه پیرترین سرباز حسین بن علی(ع) یعنی ضریح حبیب بن مظاهر برکت می‌داند همراه می‌شویم.
وی می‌گوید: از سن 17 سالگی قلم‌زنی را روی پروژه ضریح حبیب ابن مظاهر آغاز کردم و در حال حاضر 6 سال است که همراه با اساتیدم برای اعتاب مقدسه سفارشات را انجام می‌دهم.
عبدالله‌زاده اظهار می کند: روزانه حدود 14 ساعت کار می‌کنم و انرژی کار خود را با مدد گرفتن از اهل بیت(ع) می‌گیرم.
این هنرمند بیان می‌کند: قبل از اینکه وارد این حرفه شوم، بیشتر کارهایم در حین تحصیل و پراکنده بود، یک روز سیمکشی و برقکاری و یک روز شغل دیگر تا اینکه این کار به من پیشنهاد شد.
عبدالله‌زاده می‌گوید: جدای از بحث شغل، این کار برایم لذت‌بخش است و وقتی به کارهای انجام شده فکر می‌کنم حس خوبی در وجودم پیدا می‌شود. از درآمدم راضی هستم. از قِبَل این کار، هزینه تحصیلم در رشته طراحی صنعتی تامین شد و توانستم مدرک خود را در این رشته اخذ کنم. کار قلم‌زنی برای سفارش‌های جانبی را هم انجام می‌دهم، اما عمده کارم برای عتبات است.
گزارش از زهرا اسماعیلی
انتهای پیام
