برکت؛ جلوه‌ای از رحمت خداوند
صاحب تفسیر مشکاة با بیان اینکه برکت، جلوه‌ای از رحمت خداوند است، گفت: برکت پدیده‌ای ادراکی است؛ گاه انسان درآمدی اندک دارد، اما زندگی او سرشار از آرامش، قناعت و آسایش است.
به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در نشستی که محتوای آن از کانال‌های مجازی منتسب به این مفسر قرآن کریم منتشر می‌شود، با موضوع «مفهوم برکت رزق و آسیب‌های اقتصادی» اظهار کرد: انسان، هر اندازه که اهل معنا و سلوک باشد، در نهایت موجودی مادی است و در مدار قوانین طبیعی زندگی می‌کند. قرآن کریم درباره پیامبران فرموده است: «وَما جَعَلناهُمْ جَسَداً لا يَأْكُلُونَ الطَّعام»؛ یعنی ما آنان را نیز از جنس بشر و دارای نیازهای جسمانی قرار دادیم. پس احتیاجات مادی و لوازم دنیوی نه تنها از ذات انسان جدا نیست، بلکه زمینه‌ساز سعادت اخروی اوست. حیات معنوی انسان از بستر همین حیات مادی می‌روید و رنج و رفاه، فقر و غنا، هر یک صورتی از امتحان الهی‌اند.
وی ادامه داد: مسائل اقتصادی و معیشتی، پیچ و تاب‌های خاص خود را دارند و آزمونی دشوار برای بندگان خدا به‌شمار می‌آیند. هر دو حالت تنگدستی و وسعت مالی، می‌توانند وسیله امتحان انسان باشند و هر یک در درون خود حکایتی شگفت دارند.
صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: در کتاب شریف «محجّة الدعوات» اثر سیدبن طاووس، دعایی از حضرت موسی بن جعفر(ع) نقل شده است که در آن حضرت می‌فرماید: «اللهم لا تَبْتَلِنی بِانسدادِ أبوابِ الأرزاق؛ پروردگارا، مرا به بسته شدن درهای روزی گرفتار مکن.»
انصاری افزود: آن حضرت با نهایت تضرع و تواضع از خدا می‌خواهد که درِ روزی را بر او نبندد؛ زیرا می‌داند که انسان ظرفیت محدودی دارد و در تنگناهای معیشتی ممکن است ذهن و دل او از مسیر رضا و توکل منحرف شود. امام(ع) از خداوند می‌خواهد که همان آب باریکه‌ای را که از فضل خود برایش مقرر فرموده، همچنان جاری بدارد تا مبادا تنگی رزق او را از یاد خدا غافل سازد. این دعا نشان می‌دهد که اولیای الهی نیز به قانون امتحان مادی واقف‌اند و از پروردگار خویش می‌خواهند که آنان را در معرض آزمایشی فراتر از طاقتشان قرار ندهد.
وی اظهار کرد: در دعای شریف «مکارم‌الاخلاق» از امام زین‌العابدین(ع) نیز می‌خوانیم: «وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ فِي رِزْقِكَ؛ پروردگارا، در رزق خود بر من گشایش عطا کن.» این جمله در نگاه نخست دعایی برای افزایش رزق است، اما با تأمل روشن می‌شود که مراد امام صرفاً زیادت مالی نیست؛ زیرا واژه «اَوسِع» هنگامی که با «فی» به‌کار می‌رود، به معنای برکت بخشیدن است. برکت، افزونی ظاهری نیست، بلکه گسترش در برکات معنوی و کارایی نعمت‌هاست؛ امری که با معیارهای مادی قابل سنجش نیست.
صاحب تفسیر مشکاة در ادامه گفت: برکت پدیده‌ای ادراکی است؛ گاه انسان درآمدی اندک دارد، اما زندگی او سرشار از آرامش، قناعت و آسایش است. در مقابل، کسانی را می‌بینیم که از نظر ظاهری غرق در ثروت‌اند، ولی در درون زندگی‌شان اضطراب، نزاع و محرومیت موج می‌زند. این تفاوت، همان «برکت الهی» است که تنها بر رزق پاک و حلال نازل می‌شود.
انصاری افزود: برکت، جلوه‌ای از رحمت خداوند است. ممکن است شخصی با درآمدی اندک، زندگی آبرومند و محترمانه‌ای داشته باشد، سفر و حضر او با عزت بگذرد و هرگز دست نیاز به سوی دیگران دراز نکند؛ این همان رزقِ مبارک است.
وی تصریح کرد: انسان مؤمن در پرتو این حقیقت درمی‌یابد که برکت، نه در مقدار نعمت، بلکه در اثر و دوام آن است. چه بسیار کسانی که عمر کوتاه اما پربرکتی داشته‌اند و چه بسیار کسانی که سال‌ها زیسته‌اند بی‌ثمر و بی‌فروغ. برکت در وقت، در علم و در عمر نیز جاری است. کسی‌که برکت در وقت دارد، در اندک زمانی توفیق انجام کارهای فراوان می‌یابد. همان‌گونه که اهل ایمان گاه در مطالعه، تألیف یا خدمت، بر اثر اتصال به قرآن و نور وحی، برکتی را احساس می‌کنند که تلاش چندین‌ساعته دیگران را در لحظه‌ای به آنان عطا می‌کند. این همان است که در دعا می‌خوانیم: «بارِكْ لِی فی رِزقِی» یا «اَوسِعْ عَلَیَّ فی رِزقِکَ.»
صاحب تفسیر مشکاة گفت: اما اگر خداوند این برکت را بگیرد، انسان هرچند بکوشد، به نتیجه نمی‌رسد؛ ساعت‌ها اندیشه می‌کند و کارش سامان نمی‌یابد. بنابراین، برکت مفهومی است بس عمیق و بنیادین که تنها در پرتو بندگی و توکل بر خدای متعال حاصل می‌شود.
انتهای پیام
