ترک کذب و تکبر؛ از مهم‌ترین نشانه‌های تقوا

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، شب گذشته، ۱۸ مهرماه، در جلسه تفسیر سوره زمر، که به ‌مناسبت دهه آخر صفر برگزار و به ‌صورت زنده از سامانه مؤسسه بیان هدایت نور پخش شد، اظهار کرد: خداوند به پیامبر خود می‌فرماید: «فردای قیامت می‌بینی آنان که بر خدا دروغ می‌بندند چهره‌هایشان سیاهی دارد.» اساساً انسان‌ها در قیامت به دو دسته تقسیم می‌شوند که دسته‌ای چهره‌ تیره و گروه دیگر چهره‌ روشن دارند و تیرگی چهره دسته اول نشان از اعمال ظلمانی آنان دارد.

تقوا؛ ناجی انسان از آتش

وی گفت: متکبران، جایگاه ثابت در جهنم دارند و آنان که تقوا گزیده‌اند نه بدی و ناگواری به آنان می‌رسد و نه حزن و اندوه خواهند داشت. «ینَجّی» به معنای نجات دادن است؛ کسی که انسان را از اطلاعات سخت بیرون می‌آورد «منَجّی» است. قطعاً انسان در مسیر ابتلائات است، انسان در زندگی با دریایی از ابتلائات و ناگواری‌ها روبه‌رو می‌شود و عامل مؤثری وجود دارد که انسان را از دل این ناگواری‌ها و ناملایمات به سلامت بیرون می‌آورد و این عامل، تقواست.

این مفسر قرآن با اشاره به نجات متقین از جهنم و باقی ماندن ظالمان در دوزخ، تصریح کرد: نفس انسان امرکننده به بدی‌ها و زشتی‌هاست. ما در دنیای درون خود با چنین شرایطی روبه‌رو هستیم و اگر خدا به انسان رحم نکند، انسان نجات پیدا نمی‌کند. شیطان هم از جهات مختلف، انسان را احاطه کرده و دام‌های خود را پرت کرده تا انسان را به زمین بزند و اینجا انسان در دل مشکلات وارد می‌شود و تنها راهکار تقواست. معصومین هم مصونیت از ارتکاب به گناه ندارند، اما آنکه با صحنه گناه روبه‌رو می‌شود و با کرامت و عافیت از آن عبور می‌کند با تقوا است و آنکه نتوانسته خود را تزکیه کند، فرو می‌ریزد و تا آخرین درجات پایین می‌رود.

انصاری با تأکید بر اینکه خدا راه عبور از لغزشگاه‌ها را نشان داده است، بیان کرد: اینگونه نیست که خداوند قرعه‌ای بزند و انسان را از ورطه ابتلائات خارج کند. انسان‌ها با راهکار تقوا از این مشکل رهایی پیدا می‌کنند و راهکار دیگری در برون و درون انسان وجود ندارد. تقوا، دامنه وسیعی دارد؛ تقوا یعنی گذار و انتقال، یعنی حرکت و هجرت؛ حرکت از کفر به ایمان، حرکت از شرک به توحید، حرکت از عصیان به طاعت، حرکت از کراهت به سمت رضایت الهی، حرکت از هر آنچه غیر اوست و رسیدن به فناء فی الله. تمام تقوا مبتنی بر شناخت و حرکت است.

صاحب تفسیر مشکاة با اشاره به عبارت «لاٰ يَمَسُّهُمُ اَلسُّوءُ وَ لاٰ هُمْ يَحْزَنُونَ» در رابطه با متقین، تصریح کرد: هیچ نگرانی جزئی به این افراد نمی‌رسد و هرگز هیچ اندوهی در جانشان نیست و آنان را دولت شادمانی فرا می‌گیرد. این متقین گویند خدا را سپاس که همه حزن‌ها را از ما دور کرد و ما را چنین خوش‌نشین کرده است.

تضاد تقوا با تکبر و دروغ

انصاری ادامه داد: خداوند برای کسانی که عاقبتشان جهنم است دو جرم را بیان می‌فرماید که این دو جرم دروغ و تکبر هستند. کذب و تکبر به قدری ظرفیت دارند که جایگاه دوزخ به انسان می‌دهند و مهم‌ترین نشانه تقوا ترک کذب و تکبر است.

وی با اشاره به کلماتی از امیرمؤمنان(ع)، اضافه کرد: همه پدیده‌های عالم به صدق حرکت می‌کنند به جز انسان کاذب و عقیده کاذبانه که حرکتی خلاف خلقت الهی است. هیچ انسانی طعم ایمان را نمی‌چشد، مگر این‌که از دروغ دوری کند. رفتار و گفتار صادقانه از نشانه‌های اولیه فرد متقی است. تواضع نیز از شاخصه‌های فرد متقی است.